Ekonomik bunalım, halkı yüksek faiz oranlarına rağmen bankalara mahkûm etti. İhtiyaç kredisi faizlerinin oranı yüzde 22,32’ye kadar çıkarken yılbaşından bu yana halkın bankalara olan borcu 14,2 milyar lira arttı.

Yüksek faizde bile borç artıyor

Havva Gümüşkaya

Salgının yarattığı ekonomik durgunluk yüksek faize oranlarına rağmen halkı kredi çekmeye itiyor. Bir yıldan uzun süredir devam eden salgın henüz kontrol altına alınamadı. Ancak tüm belirsizlikler devam ederken gelirsiz ve işsiz kalan milyonların ekonomik sorunlarını çözen bir paket açıklanmadı. Hayat pahalılığı artarken halkın tek seçeneği geleceğe borçlanarak günü kurtarmak oldu.

Merkez Bankası’nın verilerine göre bankaların tüketici kredileri için uyguladığı ortalama faiz oranı 19 mart itibariyle yüzde 21,4. Konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinin bütününü oluşturan tüketici kredilerinin faizleri geçen yılın nisan ayında yüzde 8,45’e kadar gerilemişti. Hatırlanacağı gibi hükümet bu dönemde ‘ekonomi kalkınma paketi’ adı altında düşük faizle borçlanmayı teşvik etmiş, piyasada kredi patlaması yaşanmıştı. Yaklaşık 3 ay devam eden düşük faizli kredi dönemi yerini yüksek faize bıraktı. Faizlerin artmasıyla kredi talebi bir miktar azaldı. Fakat salgına dair endişelerin devam etmesi, yeni kapanma kararları, kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin nedeniyle gelirin azalması, işsizliğin artması krediye olan talebin devam etmesine neden oldu. Bu süreçte halkın bankalara ve finansman şirketlerine olan borcu toplamı 850 milyar lirayı buldu. Geçen yılın aynı döneminde bu borç 624 milyar lira düzeyindeydi. Son bir yılda halkın bankalara olan borcu 210 milyar lira kadar arttı. Bu borcun 701,6 milyar lirası tüketici kredilerinden, 147,7 milyar lirası da kredi kartlarından kaynaklanıyor. Geçen hafta tüketici kredilerinde 445 milyon liralık artış yaşandı. Faiz artışına rağmen halkın borcunda yılbaşından bu yana 14,2 milyar liralık artış yaşandı. En yüksek faiz artışı ise ihtiyaç kredilerinde meydana geldi. İhtiyaç kredisi faizi Merkez Bankası’nın verilerine göre yüzde 22,32’ye kadar çıkmış durumda. Desteksiz kalan milyonların tek seçeneği yüksek faizli krediler oldu.

Ekonomik tahribatın en büyüğünü küçük işletmeler yaşıyor. Salgın döneminde alınan tedbirler çok sayıda küçük işletmeyi iflasın eşiğine getirdi. Giderlerini karşılayamayan işletme sahipleri ise bankaların yolunu tuttu. Ticari kredilerde faiz oranı yüzde 20,45’i buldu. Küçük ve orta boy işletmelerin bankalara olan kredi borçları 860,3 milyar lirayı geçti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun verilerine göre KOBİ’lerin bankalara olan kredi borçları bir haftada 1,4 milyar lira daha arttı. Öte yandan kurda yaşanan artış KOBİ’lerin döviz cinsinden borçlarını da artırdı. KOBİ kredilerinin 119 milyar liralık kısmı döviz kredilerinden oluşuyor.