Yurttaşlar, 'ATV'nin haberleri asılsız' dedi: ‘Yandaşın yalanları’ şikâyete neden oldu

MUSTAFA MERT BİLDİRCİN m.mertbildircin@gmail.com

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yurttaşların bildirimlerini değerlendirdiği “2017 yılı Vatandaş Bildirimleri Raporu”nu yayımladı. Çağrı hattı ve internet sitesi üzerinden yalnızca 2017’de 142 bin 969 yurttaştan bildirim geldiğini duyuran RTÜK, gelen bildirimlerde geçen yıla oranla iki kat artış yaşandığını açıkladı. Bildirimlerin yüzde 67’sinin erkek izleyiciler tarafından yapıldığı bilgisine yer verilen raporda, en çok bildirim alan kanalın 35 bin 460 bildirim ile Show TV olduğu ifade edildi. Rapora göre, kanalların en çok bildirim alan programları, 690 sayılı KHK ile eylülde yayından kaldırılan evlilik formatlı programlar oldu. Yurttaşlar en çok Show TV’deki, “Evleneceksen Gel” ve Beyaz TV’deki, “Beyaz Futbol” programlarını şikâyet etti. Evlilik programlarına yönelik yapılan şikâyetlerin temelini, “Türk gelenek ve göreneklerine ters düşmesi ve aile kurumunu olumsuz yönde etkilemesi” oluşturdu.

Evlilik programları ilk sırada
Raporda, 2014 ile 2017 yılları arasında yapılan karşılaştırmalara da yer verildi. Bu süreçte, en fazla bildirim alan programların gündüz kuşağında yayınlanan ve sıradan insanların hikâyelerini farklı formatlarda hikayeleştirerek izleyiciye sunan programlar olduğu bildirildi. Bu tür programların hem en fazla izlenen hem de en çok şikâyet edilen programlar olduğu ifade edildi. Bildirimlerin 63 bin 870 adeti, “Genel Ahlak, Manevi Değerler ve Ailenin Korunması İlkesine Aykırılık” inceleme kriterinde tasnif edildi. Bildirimler program türlerine göre incelendiğinde ise ilk sırayı evlilik programlarının yer aldığı kuşak programları aldı. İkinci sırada dizi filmler, üçüncü sırada ise beceri ve direnç yarışmaları yer aldı. Diziler arasında en fazla şikâyet, “Kalp Atışı” adlı yapıma yapıldı. “Kırgın Çiçekler” adlı dizi en çok şikâyet alan ikinci dizi oldu.

DNA testleri canlı yayında açıklandı
Evlilik programlarının yayından kaldırılmasının ardından “boşluğu dolduran” kayıp bulma, cinayet çözme programları da çok sayıda şikâyet aldı. Rapora göre, bu kapsamda en fazla şikâyet, “Seda ve Uğur’la” isimli programa yapıldı. Şikâyetlerin konusunu, programda kişilerin gönüllü ve gönülsüz özel hayatlarının tüm detaylarına kadar televizyon ekranında gösterilmesi oluşturdu. Şikâyetler özellikle, “Babası belli olmayan çocuklara DNA testi yapılarak canlı yayında bunların ifşa edilmesi, aile sırlarının ekranlar önünde en ince ayrıntısına kadar tartışılması ve magazinleştirilmesi” üzerine yoğunlaştı.

Erkek şiddeti şikâyet edildi
Yurttaşlar, kadına yönelik şiddet içeren programlara da sessiz kalmadı. Beceri ve direnç programlarına gelen şikâyetlerde ilk sırayı, “Kısmetse Olur” programı alırken programda kadına yönelik psikolojik şiddetin rahatsızlık yarattığı, hemen her bölümde fiziksel şiddete atıf yapıldığı belirtildi.

ATV’ye ‘asılsızhaber’ bildirimleri
CNN Türk’te yayımlanan haberler şikâyet edilen haber bültenleri arasında başı çekti. Yurttaşlar, CNN Türk ile ilgili bin 468 bildirimde bulundu. İkinci sırada Fox, üçüncü sırada ise ATV haberleri şikâyet edilirken ATV’ye yönelik şikâyetler özellikle haberlerin asılsız olduğu yönünde yoğunlaştı.

Yurttaşların şikâyet ettiği çocuk programları arasında ise ilk sırayı CN’de yayınlanan, “Teen Titans Go” isimli çizgi film aldı. Çizgi filmle ilgili, “Çocukların fiziksel, ruhsal ve bedensel gelişimine uygun değil” bildirimi yapıldı. TRT’deki, “İstanbul Muhafızları” çizgi filminde yer alan kötü karakterlerin elindeki listede Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasının bulunması da çok sayıda şikâyet aldı.

Dizilere yoğunlaştı
RTÜK, 2018 yılının Mart ve Nisan aylarında gelen şikâyetleri de masaya yatırdı. Buna göre, Mart ayında en fazla şikâyet Show TV’ye, Nisan ayında ise ATV’ye yapıldı. Her iki ayda da program türüne göre en fazla şikâyet dizilere yapıldı. ATV’nin, “Sen Anlat Karadeniz” isimli dizisi her iki ayda da kadına şiddetin ince detaylarıyla ekrana yansıtılması nedeniyle çok sayıda şikâyet aldı. Survivor isimli yarışma programı da yurttaşların yoğun şikâyetlerini ilettiği bir başka yapım oldu. Mart ayında kuşak programları arasında en fazla şikâyeti, “Seda Sayan’la” programı aldı. Nisan’da ise en fazla, ATV’de yayınlanan, “Müge Anlı ile Tatlı Sert” programı şikâyet edildi. Reklamların uzunluğu ve sıklığı, programa ilişkin yapılan şikâyetlerde başı çekti.