Zararın yüzde 35’i tahsil edilebildi
Sayıştay denetçilerinin belirlediği kamu zararları itiraz süreçleri sonunda kuşa dönüyor. Belirlenen zararın büyük çoğunluğu itirazlar sonucu ortadan kalktı. 25 bin 624 rapordan sadece 447’si savcılıklara gönderildi.
Nurcan GÖKDEMİR
AKP iktidarları döneminde Sayıştay denetçileri tarafından belirlenen milyarlarca liralık kamu zararı sonraki süreçte itirazlar sonucu mikro rakamlara dönüşüyor. Bu rakamlar da genel bütçeli idarelerde sadece yüzde 28’i, özel bütçeli idarelerde ise yüzde 43’ü sorumlulardan geri alınabiliyor. Ayrıca 21 yıllık dönemde hazırlanan 25 bin 624 yargılamaya esas rapordan sadece 447’si Cumhuriyet savcılıklarına gönderildi.
TAHSİLAT YÜZDE 28
Kamu görevlilerinin mevzuata aykırı işlemleri sonucu 13 milyar lirayı geçtiği hesaplanan kamu zararının çok küçük bir bölümü tahsil edilebiliyor. Sayıştay’ın her yıl yayımladığı Genel Uygunluk Bildirimi’nde yer alan verilere göre, milyarlarca liralık zarar itirazlar sonucu milyon liralar düzeyinde kesinleşiyor.
2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’ndeki “Genel Bütçeli İdarelerin Kesinleşen Sayıştay İlamları Uygulama Sonuçları İcmali” verileri ile Sayıştay verilerinin karşılaştırılması sonucunda yapılan hesaplamalara göre, aralarında Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıkların da bulunduğu genel bütçeli idarelerin muhasebe birimlerinde önceki yıllardan 2021 sonuna kadar kesinleşen ve tahsili kararlaştırılan tutar 16 milyon 583 bin Türk Lirası ile 487,50 Avro olarak hesaplandı. Bu tutarlardan 4 milyon 782 bin TL tahsil edildi, kalan 11 milyon 800 bin Türk Lirası ile 487,50 Avro ise bir sonraki yıla devretti. Böylelikle tahsilat oranı yüzde 28 olarak gerçekleşti. 11 milyon 800 bin TL’lik zarar bir sonraki yıla devredildi.
Borç tutarının 12 milyon lirası bakanlıklar, 3 milyon lirası defterdarlıklar, 331 bin lirası mal müdürlükleri, 277 bin lirası askeri kurumlar, 247 bin lirası da diğer kurumlarda tespit edilen işlemlerden kaynaklanan zararlardan oluştu. Karayolları ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlükleri ile üniversitelerin de aralarında bulunduğu özel bütçeli idarelerde ortaya çıkan zarar genel bütçeli idareleri üçe katladı.
47 milyon 189 bin TL olarak kesinleşen borç tutarının 20 milyon 254 bin TL’si tahsil edildi. Bu idarelerdeki tahsilat oranı yüzde 43 oldu. 303 bin 505 dolarlık yabancı para cinsinden borcun ise tümü tahsil edildi. 26 milyon 934 bin TL’lik alacak ise bir sonraki yıla kaldı.
DSİ her yıl olduğu gibi geçen yılda da zarar şampiyonluğunu kaptırmadı. 14 milyon 415 bin TL’lik kesinleşen tutarla ilk sırada yer alan bu kurumu 7 milyon 149 bin TL ile Karayolları Genel Müdürlüğü Strateji Daire Başkanlığı izledi. Karayolları Antalya Bölge Müdürlüğü’nde 5 milyon 746 bin TL’lik, Bursa Bölge Müdürlüğü’nde ise 3 milyon 577 bin liralık zarar kesinleşti. Tüm kamu kurumlarında 2002-2003 yılından bu yana ödenmeyi bekleyen alacaklar bulunuyor.
CEZA YARGILAMASI YOLU
Kamu zararı tahsilatının sınırlı kalmasının yanında sorumluların yargılanarak cezalandırılması yolu da çok fazla kullanılmadı. 2022 yılından bu yana hesap yargılaması yapan dairelere 25 bin 624 yargı raporu sevk edildi. Bunlarla ilgili “Hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğu, kamu zararının sorumlulardan tazmini, hesap ve işlemler ile ilgili olarak kamu zararı oluşmadığından ilişilecek bir husus bulunmadığı” kararlarının yanı sıra sınırlı da olsa “Gerekli görülen hususların ilgili mercilere bildirilmesi” olarak ifade edilen Cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusu yoluna başvuruldu. 25 bin 624 rapordan sadece yüzde 2’si olan 447 konu ile ilgili dosya ceza yargılaması yapılması için savcılıklara gönderildi.