Zeytinime dokunma!

¨Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı, yetmişinde bile, meselâ, zeytin dikeceksin, hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil, ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için, yaşamak, yani ağır bastığından...¨

Nazım Hikmet’in “Yaşamaya Dair” isimli şiirinin mısralarıyla zeytin kokulu bir merhaba...

Ölmez ağaç zeytin, binlerce yıldır ekiminden soframıza gelişine kadar geçirdiği aşamalarıyla, sağlığımıza şifasıyla, görsel ve imgesel olarak sanattaki yeriyle, mitolojik hikâyeleriyle, dini kitaplardaki kutsallığıyla, edebiyattan şiire verdiği ilhamla, insanlığın ortak kültürel bir mirasıdır.

Ülkemizde 750 bin ailenin ve yaklaşık 10 milyon insanın geçimini sağladığı zeytin ağaçları şanssız bir şekilde turizmle imara, kömürle termik santrale boyun eğiyor.

Zeytin sonsuzluktur.

Zeytin hayattır.

Zeytinimize dokunmayın!

BİLİMSEL ADI:

Avrupa zeytini" anlamında Olea europaea botanik adlı zeytin, zeytingiller Oleaceae

familyasından meyvesi yenen ve geleneksel olarak Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türüdür.

MİTOLOJİK HİKÂYESİ:

Antik Yunan’da Zeus, insanlığa en değerli armağanı veren tanrı ya da tanrıçanın, yeni kurulan şehrin hükümdarı olacağını vaat eder. Bu haberi duyan denizlerin tanrısı Poseidon, Zeus'a uzak diyarlara dahi uçarak gidebilen ve savaşta yenilmeyecek bir “at” armağan eder. Bilgelik tanrıçası Athena ise insanlara yüz yıllar boyunca bereket ve yaşam kaynağı olacak olan “zeytin ağacını”.

Zeytin ağacının kutsallığı başta Zeus olmak üzere tüm tanrıları ve tanrıçaları çok etkiler. Yarışmanın kazananı bellidir. Athena'nın onuruna yeni kurulan şehre “Atina” ismi verilir. Athena, zeytin ağacından bir dal kırıp Poseidon'a verir ve böylece aralarındaki düşmanlık sona erer. 'Düşmana zeytin dalı uzatmak' deyimi de işte bu mitten gelir.

Zeytin yeryüzüne, insanlığa bir armağan olarak gönderilmiştir. Gerçekten bunun farkında mıyız?

ŞİFASI:

Düzenli zeytin yiyerek; en önemlisi kansere karşı vücudumuzu koruruz. Çocuklarda kemik sağlığını destekler ve yaşlılarda osteoporoz riskini azaltır. İçindeki E vitamini sayesinde sinir sistemimizi olumlu etkiler, böylece Alzheimer gibi nörolojik hastalıkların önüne geçilebilir ve içerdiği A vitamini ile göz sağlığımızı korur. Ayrıca içerdiği antioksidanlarla zeytin, bağışıklık sistemimizi güçlendirirken bizi dışarıdan gelen hastalıklara karşı korur ve hastalıkların da iyileşmesinde çok etkilidir.

SANATTA ZEYTİN:

Her daim yeşil olan zeytin yapraklarından büyülenen usta ressam Vincent Van Gogh,

Saint-Rémy-de-Provence’ın eteklerindeki akıl hastanesinde tedavi gördüğü süreçte, zeytinlik temalı 15 resim yapmıştı. Sanat dünyasını heyecanlandıran “Van Gogh and the Olive Groves” sergisi ABD’deki Dallas Sanat Müzesi’nde izleyici ile buluştu. Sergi, 11 Mart-12 Haziran 2022 arasında Amsterdam’daki Van Gogh Müzesi’nde tekrar izleyiciyle buluşacak.

ARASINDA ZEYTİN DALI KURUMUŞ BİR KİTAP:

Daha yararlı bir şey lazım insanlara, hem de çocuğundan yaşlısına, kadınından erkeğine,

varsılından yoksuluna. Hem de barışı hatırlatacak, hem barışı çağrıştıracak hem de barışı anıştıracak. Yiyecek olacak ki karın doyursun, ağaç olacak ki gölgesinde uyunsun, üstelik yüzyıllarca sürsün ömrü. Ölmez ağacı densin adına ve kutsal taneler dökülsün dallarından. Elindeki fideyi Olympos'un bereketli toprağına dikti. Ve bu ağaca

'zeytin' dedi.

Kayıp Tanrılar Ülkesi, Ahmet Ümit

ARASINDA ZEYTİN DALI KURUMUŞ BİR ŞİİR:

Güçlü bir el silkeledi beni sonra

Sanırım Tanrı'nın eliydi.

Sayamadım kaç ah döküldü dallarımdan.

Binlerce yeşil gözü olan bir zeytin ağacı gibi,

Çok şey görmüşüm gibi,

Ve çok şey geçmiş gibi başımdan,

Ah .. dedim sonra

Ah!

Ah’lar Ağacı, Didem Madak

BİR KAYNAK:

Zeytin ve zeytinyağ üzerine araştırmalar yapan Zerrin İren Boynudelik ile Mahmut Boynudelik’in “Zeytinin Renkleri- Sanat Tarihinde Zeytin İmgesi” isimli kitabı, zeytin ağacının sanat tarihi içindeki yerini oldukça kapsamlı şekilde anlatan önemli bir kaynak.

Bunu biliyor muydunuz?

Santorini Adası’nda yapılan arkeolojik çalışmalarda 40 bin yıllık zeytin yaprağı fosillerine ulaşılmış.

Kuzey Afrika’nın Sahra Bölgesi’nde gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalarda da MÖ 12 bin yıllarına ait zeytin ağacı bulgularına rastlanmış. İlk zeytin hasadının ne zaman yapıldığı ise muamma.

Yararlanılan Kaynaklar:

https://onedio.com/haber/zeytinin-faydalari-nelerdir-zeytinin-besin-degerleri-nedir-1004807

https://gaiadergi.com/mucizevi-zeytinin-mitolojik-hikayesi-ve-tarihi/

https://tr.wikipedia.org/wiki/Zeytin

https://www.istanbulsanatevi.com/sanatcilar/soyadi-g/gogh-vincent-willem-van/vincent-willem-van-gogh-zeytin-agaclari-359/

https://artdogistanbul.com/van-goghun-zeytinliklerine-dair-yeni-kesifler/

http://bilgeagacdergisi.com/zeytin/zeytin-yasasi/