Ziraat Bankası, Demirören’in değil çiftçinin peşinde: Zenginlere destek üreticiye köstek
Ziraat Bankası’nın, Demirören’den alamadığı iddia edilen 750 milyon dolar ile 55 bini aşkın çiftçiye destek olunabilirdi. Demirören’den kredi borcunu tahsil edemeyen banka, çiftçinin tarlasını, traktörünü haczediyor.
Havva Gümüşkaya
Suç örgütü elebaşısı Sedat Peker, önceki gün yayımladığı dokuzuncu videosunda Demirören Grubu’nun, Doğan Medya Grubu’nu satın almak için Ziraat Bankası'ndan çektiği 750 milyon dolarlık krediyi ödemediğini iddia etti. İddialarla ilgili Demirören Grubu’ndan henüz bir açıklama gelmedi. Ancak CHP Ankara Milletvekili Ali Haydar Hakverdi, bir yıl önce Ziraat Bankası’na bu kredinin akıbetini sorduğunu anımsattı. Hakverdi’nin 10 Haziran 2020 tarihinde TBMM Başkanlığı’na verdiği soru önergesi ‘müşteri sırrı’ denilerek yanıtlanmadı.
Hakverdi’nin soru önergesine şu yanıt geldi:
“5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun ‘Sırların saklanması’ başlıklı 73. maddesi kapsamında banka ve müşteri sırrı olduğu mütalaa edildiğinden paylaşılması mümkün bulunmamaktadır."
Hakverdi, Demirören’e kullandırılan kredinin taksitlerinin ödemesinin geçen yıl Mayıs-Haziran döneminde başlaması gerektiğini de belirtti.
TARIMA DESTEK OLUNABİLİRDİ
750 milyon dolarlık borcun peşine düşmeyen banka, çiftçinin ödeyemediği kredi borçlarının takibini aksatmadan yapıyor. Çiftçinin ödeyemediği kredi borçları nedeniyle traktörleri, tarlaları haczediliyor veya yüksek faizlerle yeniden yapılandırılıyor.
Ziraat Bankası Tarımsal Pazarlama Grup Başkanı Ferhat Pişmaf’ın ocak ayında yaptığı açıklamaya göre Ziraat Bankası'nın tarım kredileri 2019 yılına göre yüzde 24 arttı. Pişmaf, bankanın son 5 yılda tarımsal üreticilere kullandırdığı kredi hacminin 202 milyar TL'yi aştığını söyledi. Öte yandan ocak ayında yaklaşık 685 bin üreticinin bankaya borcu olduğunu da açıklayarak 2020 başı itibariyle tarım kredilerinin 80 milyar TL seviyesine ulaştığını bildirdi. Bu da kişi başına 116 bin 788 lira kredi borcu olduğu anlamına geliyor.
Ziraat Bankası, Demirören Grubu’na 2 yıl geri ödemesiz 750 milyon dolar kredi verdi. Bankanın bu krediyi verirken yüzde 2’nin üzerinde risk primi eklediği düşünülürse kredinin faizinin yüzde 5 olduğunu tahmin edilebilir. Demirören’in kredi borcu 3 yılda yüzde 5 faiz üzerinden 868 milyon dolara ulaşıyor. Zira 2021 yılının başında dolar kuru 7,43 lira civarındaydı. Demirören’in Türk Lirası cinsinden bankaya olan borcu 6 milyar 450 milyon liraya denk geliyor. Kredinin akıbeti merak edilirken ocak ayında bizzat bankanın tarımsal pazarlama grup başkanın ağzından verilen rakamlar dikkat çekici.
Bu hesaplamayla 6 milyar 450 milyon liranın kişi başına düşen borç bölündüğünde 55 bin 228 çıkıyor. Başka bir ifadeyle banka, 55 bin 228 çiftçinin finansman ihtiyacını gidermek yerine Demirören’in Doğan Grubu’nu ele geçirme operasyonuna destek çıkmış durumda.
ÇİFTÇİNİN TARIM ARAZİSİ SATILIYOR
Öte yandan Ziraat Bankası’nın misyonu tarımda öncülük etmek. Ancak son yıllarda özellikle de pandemi döneminde borçlarını ödeyemeyen çiftçi, banka tarafından haciz riski ile karşı karşıya. Bankanın internet sitesinde, borcunu ödeyemeyen çiftçilerin el konulan tarla ve bağ bahçeleri satılıyor. Bankanın internet sitesinde yer alan güncel verilere göre 893 arsa satışta. Ülkenin her yerinden gayrimenkullerin yer aldığı ilan sayfasında 10 bin liralık buğday tarlaları da var, 1 milyon liralık bahçeler de var.
***
Üreticinin borcu 142 milyar lira
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) son verileri ise çiftçinin Ziraat Bankası gibi kamu bankaları ile özel bankalara olan borcunun arttığını gösterdi. Buna göre, Ağustos 2020’de çiftçinin özel ve kamu bankalarına 128 milyar TL olan borcu, Nisan 2021’de 142 milyar TL’ye çıktı. Öte yandan çiftçinin, Tarım Kredi Kooperatifi borçlarına 15 Nisan 2021’de yürürlüğe giren yasa ile belli koşullara bağlı olarak yapılandırma olanağı getirildi. Tarım Kredi Kooperatifleri'ne, toplamda 9,3 milyar lira borçlu olan üreticilerin, üç yıl içinde geri ödemeli yapılandırmaya; yüzde 30 peşinat ödeme koşulu ile başvurabilmesi sağlandı. Ancak, faiz oranları yüzde 12-18 olarak belirlendi. Yasa, çiftçinin Ziraat Bankası’na olan borçlarını kapsam dışında tuttu.
