Zirve masasında belirsizliklerle dolu üç başlık: Ankara’da Suriye pazarlığı

EKİN AKYAZ

Gözler Ankara’da bugün yapılacak üçlü Astana Zirvesi’nde. Zirveye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani katılacak. Masanın önemli üç gündemi; İdlib gelişmeleri, Fırat’ın doğusu ve Suriye Anayasa Komisyonu oluşturuyor. Zirvenin en önemli gündem maddesi İdlib. Suriye ordusu; İdlib’de operasyonlarına hız vermiş durumda. Ankara, operasyonlardan kaçan Suriyelilerin Türkiye sınırına doğru yöneldiğini söyleyerek yürüttüğü çabalardan herhangi bir sonuç alamıyor. Fırat’ın doğusu zirvedeki ikinci önemli başlık. Ankara-Washington arasında belirsizliklerle dolu olsa da sahada bazı somut adımların da atılmaya başlandığı ‘ güvenli bölge’ uzlaşısı bu Astana zirvesini öncekilerden ayırıyor. Masada uzun süredir yer alan üçüncü gündem ise Suriye Anayasa Komisyonu. Suriye’nin yeni anayasası hakkında 150 kişilik komisyonun kurulmasına ve yakın bir tarihte çalışmaya başlamasına dair bu zirvede nihai bir karar alınması bekleniyor.

Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal masadaki üç başlığı BirGün’e değerlendirdi. Ünal “İktidar, Suriye toprakları hakkında Fırat’ın doğusunda ABD ile görüşüyor. Yine Suriye topraklarında Rusya ile görüşüyor. Fakat Şam’la görüşmüyor. Bu ne sürdürülebilir bir politika ne de ülkemizin çıkarları ve güvenliği için uygun” dedi.

İdlib’de uzlaşı mümkün görünmüyor

Ankara’nın İdlib konusunda Rusya’dan da İran’dan da farklı düşündüğünü vurgulayan Ünal, “Türkiye, Suriye’nin toprak bütünlüğü desteklediğini söylese de somut adımları Suriye’nin federalleşmesine destek anlamına geliyor. Suriye hükümeti ile yürütülen söz düellosu doğru değil” diye konuştu. Anayasa konusunda da Türkiye’nin aksine diğer iki ülke Suriye’nin üniter yapısını devam ettirmekten yana olduğunu ancak Türkiye’nin yeni anayasa dayatılmasında bulunduğunu ifade eden Ünal sözlerini şöyle sürdürdü: “Oysa mevcut üniter yapısında devam edecek bir Suriye Türkiye açısından çok daha olumludur. Böyle bir durum otomatik olarak Suriye’yi federasyonu haline getirebilir ve PYD’ye de geniş çaplı bir alan açılabilir. Üstelik önümüzde Irak örneği de var. Dışarıdan yapılan anayasaların hiçbir sonuç vermediğini orda gördük”

Hasan Ünal

Fırat’ın doğusuen rahat gündem

Üç ülkenin şimdilik mutabık olduğu başlığın Fırat’ın doğusundaki gelişmeler olduğunu ifade eden Ünal, “Rusya ve İran’ın oradaki Güvenli bölge pazarlıklarında Ankara’nın Washington’dan umduğunu bulamayacağına güveniyor” dedi. Ünal sözlerini şöyle sonlandırdı: Fırat’ın doğusunda üç ülke de Amerika’nın oradaki varlığından rahatsız. Fakat Türkiye gidip güvenli bölge kurmak istiyor. Rusya ve İran da Türkiye’nin çıkarları ile ABD’ninkilerin en sonunda çatışacağını biliyorlar ve bu nedenle bu adımı önemsemiyorlar”