Zor yaşamların renkli öyküleri

MEHMET ÖZÇATALOĞLU

Çocukluğumuzda öykündüğümüz kahramanlar vardır. Yerine geçmek, onlar gibi olmak istediğimiz. Genel olarak izlediğimiz çizgi filmlerdeki başkarakterler ya da çizgi romanlardaki kurtarıcılar olurdu bunlar. Yani gerçekte var olmayan hayal ürünü kişiler. O dönemde hayal ürünü olduğunu kabul etmek zor olsa da gerçek böyleydi.
Sonra büyüdük ve gerçek kahramanları tanıdık. Bu ülkenin geleceği için gecesini gündüzüne katan, durmadan çalışan, sözünü sakınmadan söyleyebilen insanları… Onlar, öylesi güzel çalışmalar bıraktılar ki arkalarında sadece bizim kahramanlarımız olmadılar, bizden sonraki kuşakların da kahramanları olacaklardır. Önemli olan onları gelecek kuşaklara aktarabilmek, anlatabilmektir. Bu konuda yine kitaplar yardımcımız olacaktır.
NotaBene Yayınları çocuklar için Bizim Anti Prenses ve Bizim Anti Kahraman dizisi başlatmış. Bizim Anti Prenses’in ilk örneği Türkan Saylan. Bizim Anti Kahraman’ın örneği ise Aziz Nesin.

Sunuş yazısında yayınevi şöyle bir açıklama yapmış: “Bütün anti prensesler bizimdir. Başlıktaki ‘bizim’ yalnızca, bu coğrafyadakileri belirtmek içindir. Neden bize hep prenseslerin masalları anlatılır? Neden o masallarda prensesleri prensler kurtarır. Ve bu prenseslerin hepsi zayıf, uzun boylu, ince belli, uzun saçlıdır. Neden? Oysa gerçek hayat; nasıl yaşayacağına, ne yapmak istediğine kendisi karar veren ve hepsi birbirinden farklı görünen kadınların heyecan verici hikâyeleriyle dolu. Bu kadınlar, bize anlatılan prenseslere benzemezler. Çünkü birileri tarafından kurtarılmayı beklemezler. Onlara ‘anti prenses’ diyebiliriz.” Bu noktada kullanılan bu anti kavramına itirazım olacak. Anti sözcüğünü karşı, zıt, muhalif anlamında kullandığını belirtmiş yayınevi. Ama biliyoruz ki muhalif anlamında anti sözcüğünü pek kullanmayız. Dolayısıyla bu şekilde anti prenses, anti kahraman olarak söylediğimizde prenseslere, kahramanlara karşıymış gibi bir düşünce oluşturuyor zihinlerde. Oysaki Türkan Saylan hep bu ülkenin küçük prensesleri için çalışmıştır. Aziz Nesin başlı başına bir kahramandır. Çizgi filmlerdeki, çizgi romanlardaki kahramanlar gibi kaslı, kılıçlı, güçlü bir görünüşe sahip olmasa da yaşamdaki duruşuyla gerçekleştirdikleriyle o bir kahramandır. Bundan dolayı aradaki ‘anti’yi kaldırıp ‘Bizim Prenseslerimiz’, ‘Bizim Kahramanlarımız’ ifadesi de kullanılabilir diye düşünüyorum.

Kitapta Türkan Saylan’ın yaşamı hakkında bilgiler veriliyor. Fakat bu bilgiler derste karşılaşılabilecek türden yoğun olarak sunulmuyor çocuklara. Yaşam öyküsünden aktarılmak istenenler imbikten geçirilerek seçilmiş. Kısa notlar halinde yer alan yaşam öyküsü kesitleri olabildiğince az sözcükle aktarılmış. Ve tüm bu kısa metinler dengeli çizim ve fotoğraflarla tamamlanmış. Hızlıca akan bir film şeridi gibi geçiyor Türkan Saylan’ın yaşamı gözlerimizin önünde. Köpeği, kırmızı fuları, bandanası gibi ayrıntılar da yerini almış bu kitapta. Sözün özü çağdaş yaşamın peşinde koşan kardelenler için güzel bir biyografi kitabı olmuş, diyebilirim. Kitabın arka kapağında yazdığı gibi, o, prens tarafından kurtarılmayı bekleyen bir prenses olmayı reddetse de hayatı boyunca yapmak istediklerine kendisi karar verse de önce hayal edip sonra kurduğu hayalleri gerçekleştirse de o yaptığı işlerle, bıraktığı eserlerle gönüllerin prensesi, kraliçesi olmuş, tahtta yerini almıştır.
Diğer bir kitap da ‘Anti kahraman’ serisinden Aziz Nesin. Bu kitabı yazan isim Irmak Bahçeci, çizeri ise yine İpek Okyar. Türkan Saylan kitabı için söylediklerim bu kitap için de geçerli diyebilirim. Kahraman olmak için kaslı kollara, sihirli güçlere, maskeye gerek yoktur. O yüzden ‘anti kahraman’ tanımlamasını doğru bulmuyorum. Aziz Nesin kitabında da aynı biçim bir kitapla karşılaşıyoruz. Kısa notlar olarak bilgi veriliyor. Ve notları besleyen, destekleyen çizimler, resimler… Aziz Nesin’in o şakacı kimliği, mizahi kalemi onu anlatan satırlara da yansımış. Çileyle örülü, acıyla geçen bir yaşamı okurken bile tebessüm edecektir çocuklar. Ve Aziz Dedelerinin onları ne denli çok sevdiğini de öğrenecekler.

NotaBene’nin yayımladığı bu renkli, sevimli kitapları çok sevdim. Anlatılması zor yaşamları bir çırpıda çocuklara aktarmak, için önemli birer kaynak. Dileğim odur ki bu serinin devamı gelsin, sayıları artarak çoğalsın. Bizim Prenseslerimiz, Bizim Kahramanlarımız olarak çocuklarla buluşsun.

TÜRKAN SAYLAN

Yazar: Melike Belkıs Aydın
Çizer: İpek Okyar
Yayınevi: NotaBene, 2017

AZİZ NESİN

Yazar: Irmak Bahçeci
Çizer: İpek Okyar
Yayınevi: NotaBene, 2017