11,1 milyar avro batacak
AYKUT ERDOĞDU- aykuterdogdu@birgun.net
Mega felaket olarak adlandırılan 3. Havalimanı projesi için yapılan ihaleden 2,5 yıl sonra bugün kredi anlaşması imzalanacak. Anlaşma yurttaşın sırtına 11 milyar avroluk ek yük getirecek
3. Havalimanı projesinin kredi anlaşması bugün duyurulacak. Anlaşma, yüklenici firma İGA'nın ortaklarından Nihat Özdemir tarafından düzenlenecek bir basın toplantısıyla açıklanacak. Projenin ihalesinin yapılmasından 2,5 yıl sonra imzalanacak bu kredinin neden bu kadar geciktiği ve bu gecikmenin ne şekilde aşıldığı üzerinde çeşitli spekülasyonlar var.
Mega proje olarak gösterilmeye çalışılan bu proje ekolojik, teknik, hukuki ve ekonomik açıdan bir mega felakettir. Bu tespitimizin gerekçeleri aşağıda yer almaktadır:
İstanbul’un son kalan kuzey ormanlarını yok edeceği için ekolojik felakettir.
Projenin yapılacağı yerin uçuş tehlikesi yaratan hava koşulları ve bu yerin kuş göç yolları üzerinde olması dolayısıyla teknik felakettir.
İhaleyi kazanan konsorsiyum yetkilisinin ihalenin yapıldığı tarihte ihalelere katılmaktan yasaklı olması, ihale şartnamesinin ihaleden sonra değiştirilmesi (havaalanı kotunun düşürülmesi, garanti koşullarının değiştirilmesi gibi), sözleşmenin açık hükümlerine rağmen yapım ve işletme süresini uzatacak şekilde yer tesliminin 22 ay boyunca yapılmaması, proje müteahhitlerinin 630 milyon dolarlık rüşvet havuzu oluşturması gibi birçok yolsuzluk nitelikli işlem dolayısıyla hukuki felakettir.
Havalimanı inşaatı tamamlanamasa, işletmeye alınamasa, bir tek uçak inmese dahi 11,1 milyar avro tutarında hazine garantisi (4,6 milyar avro finansman garantisi ve 6,5 milyar avro talep garantisi) verildiği için ekonomik felakettir. 3. Havalimanını mega felaket olarak adlandırmamıza sebep teşkil eden tespitlerimizin tamamı belgelendirilmiş ve ilgili bakanlar tarafından kısmen kabul edilmiştir.
Hani milletin cebinden bir kuruş çıkmayacaktı?
3. Havalimanı müteahhitleri 2 yıl boyunca yurtdışından finansman bulmaya çalışmış, ancak hiçbir uluslararası finans kuruluşu bu “mega felaketi” finanse etmeye yanaşmamıştır. “Milletin cebinden bir kuruş çıkmayarak” yapılacağı söylenen projeye konsorsiyumun yurtdışından bulamadığı 4,6 milyar avro kredinin 3,5 milyarı kamu bankalarından ve 1,1 milyarı da özel bankalardan bulunmuştur. Büyük ölçüde kamu bankalarının desteğiyle yurtiçinden sağlanacak olan bu krediye hazine garantisi verilmesi yasal olarak da mümkün değildir. Çünkü, 4749 sayılı Kanunun 8. maddesi yurtiçi kredilerde Hazine garantisi verilmesini yasaklamaktadır.
Hazine Müsteşarlığı üstlenemez!
3. Havaalanı projesi müteahhidinin yurtiçinden sağlayacağı bir kredinin Hazine Müsteşarlığı tarafından üstlenilmesi de mümkün değildir. Zira 4749 sayılı Kanunun 8/A maddesi de sadece yurtdışından sağlanan finansmanın üstlenilmesine izin verir. Kaldı ki DHMİ bir KİT’tir ve KİT projesine ilişkin bir borcun Hazine Müsteşarlığı tarafından üstlenilmesi de kanunen mümkün değildir.
DHMİ’nin de bu borcu üstlenmesi mümkün değil!
n Kamu bankaları, işin sahibi olarak Devlet Hava Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nü (DHMİ) görmekte, kredinin garantisini de işlerin ters gitmesi durumunda borcun DHMİ tarafından üstlenilmesi senaryosunda görmektedir. Ancak Yap İşlet Devret Kanunu olarak bilinen 3996 sayılı kanununun 11/A maddesi projelere sadece yurtdışından sağlanacak kredileri üstlenme seçeneği getirmiştir. Bu durumda DHMİ’nin yurtiçinden sağlanan bir borcu üstlenmesi de yasal olarak mümkün değildir.
Yurttaşa 11 milyar avroluk yük!
Her aşaması şaibeli bu proje için ağırlıklı olarak kamu bankalarından sağlanan bu kredi 3. Havalimanı projesinde müteahhidin riskini kamu bankasına, oradan da Hazine’ye yüklemektedir. Yapılan bütün hukuksuzluklar sonucunda ekolojik, teknik, hukuki ve ekonomik açıdan bir mega felaket olan 3. Havalimanı çocuklarımıza ve torunlarımıza 11 milyar avroluk bir yük getirmektedir.
KOS: Yük kamu bankalarının sırtında
Kuzey Ormanları Savunması'ndan (KOS) yapılan açıklamada da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın halkın gözünün içine baka baka devletin kasasından kuruş çıkmadan yapılacağını duyurduğu proje için hemen tüm yükün kamu bankalarının sırtına yüklendiğine dikkat çekildi: "3. Havalimanı projesi için 4.5 milyar avroluk bir kredi anlaşması yapılacağını ve özel sektör oranının yüzde 40 olacağını öğrenmiştik. 2015 Eylülünde yapılan açıklamada kredi miktarı 7.5 milyar avroya çıkmış, özel sektörün oranı yüzde 15’e düşmüştü. Ekimde yeni bir açıklama geldi ve kredi miktarı 4,5 milyar avroya düşerken, özel sektör payı da yüzde 30’a yükseldi. Birkaç köşe yazarının da işaret ettiği üzere, belli ki özel sektörden kredi bulmakta zorlanıyorlar. Dolayısıyla, hükümet ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, halkın gözünün içine baka baka devletin kasasından kuruş çıkmadan yapılacağını duyurduğu 3. Havalimanı projesi için hemen tüm yük kamu bankalarının sırtına bindiriliyor.''