Google Play Store
App Store

Kolombiya’da 137 yıldır çocukların evlendirilmesinin önünü açan yasal boşluk giderildi. 17 yıl içinde 8 kez Meclis’e gelen çocuk yaşta zorla evlendirilmeyi yasaklayan yasayla kadınların mücadelesi kazandı.

17 yıl, 8 deneme sonunda çocuklar kazandı
Fotoğraf: Depo Photos

Buse İlkin YERLİ

Dünyanın her yerinde derinleşen yoksulluk, özellikle kız çocuklarının eğitimden uzaklaşması ve zorla evlendirilmesi anlamına geliyor. 2024’te dünya çapında en az 12 milyon kız çocuğunun evlendirildiği tahmin ediliyor. Yapılan araştırmalar doğrultusunda 2030’a kadar her yıl en az 10 milyon kız çocuğunun daha zorla evlendirileceği öngörülüyor. Buna karşı kız çocuklarını yasalarla ve sıkı ceza politikalarıyla korumak devletlerin en önemli görevi.

Kolombiya’dan çocukların zorla evlendirilmesine karşı umut verici bir adım geldi. 13 Kasım’da 18 yaşın altındakilerin evlendirilmesini yasaklayan yasa Senato tarafından kabul edildi. Kolombiya, bu yasayı çıkarabilmek için 17 senedir uğraşıyordu ve tasarı tam sekiz kez Senato’ya sunulmuştu. Ancak Türkiye ile çok benzer bahanelerle, sağ iktidarlar tarafından “geleneklere” ve “ebeveynlik haklarına” zarar verdiği söylemleriyle yasa tasarısı reddedilmişti. Şimdiyse Senato’dan geçen yasa, solcu lider Gustavo Petro’nun onayını bekliyor.

137 YILLIK YASAL BOŞLUK KAPANDI

13 Kasım günü beş saat süren tartışmaların ardından milletvekilleri, Son Niñas No Esposas (Kızlar Gelin Değil) olarak adlandırılan ve 18 yaşın altındaki herkesin evlenmesini yasaklayan öneriyi kabul etti. Bu yasayla, ebeveyn onayıyla 18 yaş altındaki bireylerin evlenmesine izin veren Kolombiya medeni kanunundaki 137 yıllık bir boşluk sona erdi.

Kolombiya Kongresi, çocuk yaşta evlendirilmeleri yasaklamak için Latin Amerika ve Karayipler’deki en kapsamlı yasalardan birini onaylayarak tarihi bir adım attı. Bu yasa, yalnızca minimum evlilik yaşını istisnasız olarak 18’e yükseltmekle kalmıyor, aynı zamanda Çocuklar ve Ergenler için Yaşam Projeleri Ulusal Kapsamlı Programı’nın oluşturulmasını da içeriyor ve önleme konusuna güçlü bir vurgu yapıyor.

KOLOMBİYA UTANÇ LİSTESİNDEN ÇIKTI

Önerinin kabul edilmesinin ardından açıklama yapan Dignidad Partisi milletvekili ve yasa tasarısının ortak yazarlarından Jennifer Pedraza, “Artık çocukların sistematik şekilde şiddet ve istismara maruz bırakıldığını görmek istemiyoruz. Kolombiya tarih yazıyor. Sekiz kez denedikten sonra ilk kez çocuk evliliklerini yasaklamayı başardık. Kolombiya, çocukların evlendirilmesine izin veren ülkelerden oluşan utanç verici listeden yeni çıktı. Bu sadece Kolombiya için değil tüm dünya için güçlü bir mesajdır” ifadelerini kullandı.

Kolombiya, Latin Amerika ve Karayipler’deki 33 ülkenin arasında çocukların evlendirilmesini tamamen yasaklayan 12. ülke oldu. Ülkede en az 4,5 milyon kız çocuğu ve kadın, 18 yaşından önce evlendirilmiş. Bu sayı, her dört kişiden biri anlamına geliyor. UNICEF’e göre 18 yaşından önce evlendirilen 4,5 milyon kadın ve kız çocuğunun en az bir milyonu, 15 yaşından önce evlendirilmiş.

Çocuk hakları savunucularına göre, çocuk yaşta evlendirilmelerin yaygınlığı, kökleşmiş machista (erkek egemen) kültür, iç çatışma ve uyuşturucu kültürü nedeniyle neredeyse hiç azalmadı. Kolombiyalı kadınlar ve kız çocukları için gelenekselleştirilmiş roller var ve buna boyun eğmeleri bekleniyor. 12 yaşındaki kız çocuklarını sadece evlendirmek değil aynı zamanda ‘anne’ yapmak da tamamen normalleştirilmiş durumda.

Hak savunucuları “Kız çocuklarının ilişki konusunda genellikle hiçbir söz hakkı olmuyor. Görüşleri, hayalleri yok sayılıyor ve birer nesne olarak görülüyor” diyor. Evlenmeye zorlanan çocukların erken yaşta hamile kalma, doğum sırasında hayatını kaybetme, okulu bırakma ve aile içi şiddete maruz bırakılma olasılığı çok yüksek. Yasa tasarısı ayrıca, çocuk yaşta evlendirilmenin kökenindeki nedenleri ele almak için eğitim başta olmak üzere bazı politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini de vurguluyor.

HAYATA GEÇİRİLECEK POLİTİKALAR

Bu yasanın kabul edilmesi yalnızca bir başlangıç. Yasanın bir an önce uygulanması için öncelikli adımlar şunlar olacak:

• Hukuki ve kurumsal çerçeve güçlendirme: Doğum ve evlilik kayıt sistemlerini iyileştirmek, yasaların etkin bir şekilde uygulanması için kamu görevlilerini eğitmek temel alınacak.

• Koruma ve hak sistemlerine yatırım yapma: Kız çocuklarının korunmasını desteklemek için sağlık, eğitim ve adalete kapsamlı erişim sağlanacak.

• Yapısal nedenleri ele alma: Çocuk evliliklerini tetikleyen sosyoekonomik ve toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri; şiddeti ve çocuklarla kadınlar için fırsat eksiklikleri hedef alınacak.

• Farkındalık ve yasal okuryazarlık: Çocukların haklarına dair kampanyalar yürütülecek. Halk, bu yasaları adalete erişimi ve hesap verebilirliği güçlendirmek için kullanmaya teşvik edilecek.

• Çocukların katılımını sağlama: Çocuklar yaşamlarını etkileyen politikalarla ilgili karar alma süreçlerine dahil edilecek. Böylece özerklikleri ve gelişimlerini güçlendiren programlar desteklenecek.

Kolombiyalı kadınların ve çocuk hakkı savunucularının 17 yıldır bıkmadan verdiği mücadele tüm dünyaya ders olmalı. Kolombiya’da kız çocuklarının yüzde 23’ü 18 yaşından önce evlendiriliyor. Kırsal ve yerli topluluklarda ise bu oran yüzde 65’e varabiliyor. Bu yeni yasa, Kolombiya’daki çocukların hakları ve özgürlükleri lehine atılmış tarihi bir adım. Yasanın kapsamlı bir şekilde uygulanması, hem ülkede hem Latin Amerika’da hem de dünyada önemli bir değişim sağlamak için hayati önem taşıyor.