78 yazı

CEVAT BAYRAK - Felsefe öğretmeni

Toplumda yükselen adalet, eşitlik ve özgürlük talepleri, sivil faşistler tarafından evlere, işyerlerine ve üniversitelere düzenlenen silahlı saldırılarla yok edilmeye çalışılıyordu. Kontrgerilla iddialarının reddedildiği, failleri bulunamayan siyasi cinayetlerin yurdun dört bir yanına yayıldığı, hammadde ve yakıt sıkıntı gerekçesiyle fabrikaların kapandığı, Saadettin Tantan’ın Maraş İl Emniyet Müdürlüğü’ne, Kenan Evren’in ise Genelkurmay Başkanlığı’na getirildiği yıldı 1978. Toplumsal yaşamdaki karşılıklarına bakacak olursak, insan bedeniyle harlanan yılların en sıcak yılı; bilimin, sanatın ve felsefenin temsilcisi aydınların katledildiği yazların ise en sıcak yazıydı 1978 yazı!

Faillerinin yargılanmadığı 16 Mart İstanbul Üniversitesi öğrenci katliamı, 24 Mart Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz suikastı, 8 Nisan’da evinin önünde uğradığı saldırı sonucu felç kalan Doç. Dr. Server Tanilli olayı, evine gönderilen bombalı paketle gelini ve iki torunuyla birlikte katledilen Malatya Belediye Başkanı Hamit Fendoğlu, Atatürk Eğitim Enstitüsü’nden Fahrettin Yılmaz olayı, aracında çapraz ateşe tutularak katledilen Doç. Dr. Bedrettin Cömert, Bahçelievler’de TİP üyesi yedi gencin kaldıkları evde katledilmesi, İTÜ’den Prof. Bedri Karafakioğlu’nun öldürülmesi ve 18 Aralıkta başlayıp günlerce devam eden Maraş Katliamı…

Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil (Ö.26 Şubat 1984) ile Bedrettin Cömert arasındaki yakın dostluk 1950’li yılların sonlarında Sivas’ta başlamıştı. Cömert’in İtalya’da öğrenimini sürdürdüğü 60’lı yıllarda şiir, sanat, çeviri, dil, eleştiri, felsefe üzerine karşılıklı mektuplaşmışlar, Ankara’ya döndükten sonra da ailece görüşmeye devam etmişlerdi.

Hasan Hüseyin’in eşi öğretmen Azime Korkmazgil’in “Etkilendiğim, yazıştığım, anılarına çok büyük saygıyla baktığım, onlarla hümanizmi üç boyutlu yaşadığım üç dost” dediği dostları Fakir Baykurt, Server Tanilli ve Bedrettin Cömert’tir. Kimi zaman evde gece sabahlara kadar süren iki sanat emekçisi arasındaki tartışmaların yakın dinleyicisi olmaktan mutluluk duyuyordu: “İkisi de sanat emeğine saygılı adamlardı. Birbirlerini karşılıklı dinlemeyi biliyor, katıksız seviyor ve anlıyorlardı. İkisinin de pek sevdikleri söz, belki de şuydu: “Şiir, uzun soluk isteyen bir iştir!” Ya da şöyle: “ Toplumcu gerçekçi sanat, kolaycılıkla bağdaşmaz!”

Kurşunun tanesi on kuruş

Azime Korkmazgil, yaşamının en acı kesitlerinden birisi olan Cömert’in ölüm haberini Emek Cumhuriyet Lisesi’nde verdiği ders esnasında alır: “Hiç unutmam; sınıfın birinde, yeni konuşmaya başladım. Gençlerle harita başında Uzakdoğu’yu, Uzakdoğu’da Japonya’yı tanıyacağız. Kolumdaki saat, 13.00’ü gösterdi gösterecek. Birden, arka sıralardan bir delikanlı ayağa kalktı:

-Geç bunları Hoca, geç! dedi; boşuna anlatma bunları; ölüyoruz biz! Bir şey anlamadım, baktım... Sınıf, susuyordu; o sürdürdü: -Az önce derse girmeden, radyoda dinledim; bu sabah Hacettepe’den bir sanat tarihi doçenti...”
Hemen bir taksiye binerek Basıntepe’deki evlerine gider:
“Evimiz, sokak kapısına kadar, insanla doluydu.

-Bedrettin… dedim, onu öldürdüler. Agostina nerde, Ergun nerde, Kemal nerde? Ben, evden fırlayıp giderken; biri bana durmadan, Hasan Hüseyin’in yanında kalmam gerektiğini söylüyordu. Bir başkası da kolumdan tutup bağırmıştı: -Azime Hanım, kurşunun tanesi on kuruş; çıkmayın dışarı!
Bedrettin’i sormayın... ‘o yoktu / kurşun yemiş / karnı toktu...’”
Tarihin Akışı
ufkun kıyısındayım
orda bulutlar konuşuyor,
orda düşlerin elleri-ayakları var
ve denizkızları denizi baştan çıkarıyor

masalın gerçek olduğu yerdeyim
orada ay, güneşe ışık sunuyor
orada müzik günlük ekmektir
ve çocuk çiçeklere öğüt sorar

orada erkek ve kadın tek bir
varlıktır, orada kılıçlar ve kurşunlar
sapana dönüşmüştür
orada söz ve eylem tek bir şeydir.

Bedrettin CÖMERT
Kaynaklar
• H.Ü. Beşeri Bilimler Dergisi, “Bedrettin Cömert’e Armağan”, 1980
• https://www.facebook.com/groups/192769027484270/permalink/1790358551058635/
• http://kiyiedebiyat.blogcu.com/dil-ve-yazin-emekcisi-azime-korkmazgil-le-soylesi-ahmet-ozer/3538257
• http://www.hurriyet.com.tr/bedrettin-comert-olmak-152838035-
• Kalmasın Ellerim Sizlerden Uzak, Bedrettin Cömert, Evrensel Yayınları, 1979