AKP iktidarından ‘İstinaf’a müdahale

‘İlk derece mahkemelerince verilen ve kesin olmayan hüküm ve kararlara karşı yapılacak başvuruları inceleyip karara bağlamak’la görevlendirilen Bölge Adliye Mahkemeleri diğer adıyla istinaf mahkemeleri ile ilgili TBMM’de yeni bir düzenleme yapılıyor. Birçok tartışmalı kararın adresi olan son olarak da İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na siyasi yasak verilmesini sağlayıp sağlamayacağı konusunda gözlerin çevrildiği bu mahkemelerle ilgili yeni bir düzenleme, TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edildi, yasalaşmak üzere TBMM Genel Kurul sırasına girdi.

Saadet Partisi Milletvekili deneyimli hukukçu Serap Yazıcı’nın “Aldatıcı bir üslupla yazılmış” dediği bu düzenleme ile istinaf mahkemelerindeki Cumhuriyet Savcıları arasından en kıdemli olanın başsavcıvekili sayılmasına ilişkin uygulama kaldırılıyor. Bunun yerine “Yargıda siyasallaşmanın” en önemli adresi olarak gösterilen Hakimler ve Savcılar Kurulu’na başsavcıvekili atama yetkisi veriliyor. ‘Yargının siyasallaşması’nda etkin rolü olduğu sık sık dillendirilen HSK, teklifin yasalaşması durumunda sayıları azalmakla birlikte kararlarında hukuku önceleyen kıdemli hukukçuların pasifize edilmesini sağlayacak önemli bir yetkiye sahip olacak.  Başkanlığını Adalet Bakanı’nın yaptığı, dördü cumhurbaşkanı,  yedisi TBMM’de seçilen üyelerin görev yaptığı kurul, istediğini istinaf mahkemelerine başsavcı vekili olarak atayacak.

Böylelikle “Etki Ajanlığı” denilen antidemokratik düzenlemenin yer aldığı yasa teklifinin içinde toplumdaki tüm sorunların en önemli nedenlerinden biri olarak görülen yargının siyasallaşmasının yeni bir örneği kurumsallaştırılmış olacak. Bazı hâkim ve savcıların ileri yaşa geldiği için emeklilik nedeniyle sık sık değiştiği, bunun da soruna yol açtığını iddia edilerek ‘kıdem, liyakat yerine sadakat’in ölçü olacağı yeni görevlendirmeler yapılabilecek.

USLU VE SÖZ DİNLEYEN SAVCILAR

Adalet Bakanlığı Mevzuat Genel Müdürü Mehmet Ökmen’in “En kolay bu maddenin geçeceğini düşünmüştüm” sözleriyle şaşkınlığını dile getirdiği düzenleme komisyonda muhalefetin yoğun tepkisi ile karşılaştı.

CHP’li İnan Akgün Alp, “Liyakati kaldıracak, onun yerine çok daha uslu, daha çok söz dinleyen kişileri göreve başlatacaksınız” dedi. Alp, iddialarını da kamuoyunun hafızasında daha taze olan şu örneklerle delillendirdi:

“İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcısı yakın bir geçmişte Hakimler ve Savcılar Kurulu’na bir mektup yazdı, bu mektubunda yargıdaki çürüme iddialarını dile getirdi. Yargı mensuplarının bir kısmının FETÖ’yle yaptıkları mücadele sonrasında kendilerinde artık her türlü işi yapmaya hak gördüklerini bizzat söyledi. Henüz bu mektup üzerine nasıl bir işlem yapıldığı konusunda kamuoyunun çok yeterli bilgisi yok ama bir fotoğraf çekildi ve yargının en üst düzey mensupları tarafından açıkça toplumun huzurunda dile getirildi

KAFTANCIOĞLU DEMİRTAŞ DAVALARI

İstanbul'a yeni bir Başsavcı atadınız, adı Akın Gürlek. Daha önce Ağır Ceza Mahkemesi Başkanıyken verdiği kararları biliyoruz, bugün Türkiye'nin gündeminde tartışılan çok önemli kararlara imza attı; Canan Kaftancıoğlu kararına imza attı, Selahattin Demirtaş kararına imza attı ve daha tartışılan birçok karara imza attı. Önce getirdiniz Adalet Bakanlığına Bakan Yardımcısı yaptınız, şimdi İstanbul'a geri gönderdiniz ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı yaptınız. Yaptığı ilk iş İstanbul Belediyesine müzekkereler yazarak onlarca ihaleye ilişkin dosyaları celbetmek oldu. Ne görevle orada olduğunu aslında daha ilk günden kendisi de ispat etti. Böyle bir durumda başsavcılıklara, başsavcı vekilliklerine siyasi kararlarla atama yapmak için bir kanun teklifi getiriyorsunuz.

Kıdem esasını niye kaldırıyorsunuz? Kim söz dinlemiyor? BAM savcıları tecrübesiz mi, BAM savcıları öngörüsüz mü, liyakatsiz mi; siz neye göre bu düzenlemeyi yapıyorsunuz?”

CHP’li Süleyman Bülbül de benzer kaygıları dillendirirken “Bu yeni başsavcı vekilleri siyasallaşmış bir HSK tarafından atanacakları gibi diğer Cumhuriyet Başsavcılarının adli ve idari görevlerine ilişkin işlemlerini inceleyecek ve cumhuriyet başsavcısına bilgi verecektir” dedi. Uzun, kritik bir soruşturma, kovuşturma nedeniyle başsavcı vekillerinin sık sık değişmesi, bölgedeki kıdemli cumhuriyet savcılarının yeni baskılarla karşılaşmasının da mümkün hâle geleceği uyarısında bulundu.

SİYASİ YASAK DAVALARI

Kemal Kılıçdaroğlu ve Ekrem İmamoğlu’na siyasi yasak getirilip getirilmeyeceğinde, Canan Kaftancıoğlu’na siyaseti yasaklayan kararlarda etkili olan istinaf mahkemeleri ile ilgili bu düzenleme “Yol temizliği” olarak niteleniyor. Bu değişiklikle kararlarında evrensel hukuk kurallarını önceleyen az sayıdaki kıdemli hukukçunun da elinin kolunun bağlanmasının amaçlandığı iddia ediliyor.

Uluslararası raporlarda da ifadesini bulan ‘Yargının siyasallaşması’na hizmet edecek bu son değişikliğin de iktidar partilerinin milletvekillerinin oylarıyla kabul edileceğini tahmin etmek zor değil. İktidarını adaleti yok ederek tahkim etme konusunda sürekli yeni yöntemler bulan AKP-MHP ortaklığı bununla da yetinmeyecektir…