Belirli süreli sözleşme sonunda kıdeme hak kazanılır mı?
Soru: 1 yıllık yapılan belirli iş sözleşmelerinde 2'nci yıla imzamı attım. 1 yılı aşan süredir aynı firmada çalışmaktayım. Askerlik sebebiyle işyerine sevk belgemi göstererek kıdem tazminatı almak istiyorum. Belirli süreli iş sözleşmesi yapıldığı için herhangi bir sorun olur mu? Kıdem tazminatı alabilir miyim? 1'inci ve 2'nci belirli süreli iş sözleşmelerinde 1 günlük SGK'ye beni işten çıkarmış olarak gösterdiler, bir sorun olur mu, yine de kıdem tazminatı alabilir miyim?
Cevap: Bu soruya sağlıklı yanıt verebilmek bakımından öncelikle sizin işinizin niteliğini bilmemiz gerekiyor. Çünkü belirli süreli sözleşmeye yasa sınır koymuş ve bu tür sözleşmelerin sadece işin niteliğine bağlı olarak yapılabileceğini öngörmektedir. İş Kanunumuzun konuya ilişkin maddesi aynen aşağıdaki gibidir: “Madde 11 - İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.”
Yani işinizin niteliği belirli süreli sözleşme ile çalıştırılmanıza uygun değilse zaten sizinle yapılan sözleşmenin bir geçerliliği yoktur ve siz kanun önünde belirsiz süreli sözleşme ile çalıştırılan bir işçi konumunda olursunuz. Sizin sorunuzdan işverenin zincirleme sözleşmeden kaçınmak amacı ile çıkış ve giriş işlemi yaptığı izlenimi edindim. Çünkü yasa maddesinde de belirtildiği gibi birden fazla üst üste yapılan sözleşmelere zincir sözleşme deniliyor ve bunlar süresiz sözleşmeye dönüşüyor. Belirli süreli sözleşme işçi bakımından sıkıntılı bir sözleşme türüdür. Çünkü bu sözleşmeyle çalıştırılan işçi iş güvencesi yasası hükümlerinden yararlanamaz, ayrıca belirli süreli sözleşme sona erdiğinde işçinin kıdem tazminatı hakkı da olmaz. Konuya ilişkin yüksek mahkeme kararları da bu yöndedir.
Örneğin Bu konuda Yargıtay 22. HD verdiği bir kararında “…belirli sürenin son bulması sebebiyle iş sözleşmesi feshedildiğinden kıdem tazminatı isteminin reddine karar verilmelidir.” şeklinde hüküm vermiştir. Yine bu konuda, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu 2017/10 E. 2019/1 K. sayılı kararıyla da belirli süreli iş sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesi halinin kıdem tazminatına hak kazanılacak durumlar arasında sayılmamış olmasını da değerlendirerek bu feshin kıdem tazminatı ödeme borcunu doğurmayacağına, hükmetmiştir.
Sonuç itibarı ile yukarıda da belirttiğim gibi iş sözleşmeniz aslında belirli süreli sözleşmeyi gerektirmediği halde işverenin sizinle bu tür sözleşme yapmış olması koşulunda siz askerlik sebebi ile işten ayrılmış olacağınızdan birinci dönem sözleşme süresi de dahil olmak üzere toplam çalıştığınız süre üzerinden kıdem tazminatına hak kazanırsınız.
