Beyazperdede kadınların gücü

İki günlük Ankara ziyaretimden geriye güzel anılar kaldı. Perşembe akşamı Devlet Operası’nın tarihi salonunda açılan 27. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali’nde nicedir karşılaşmadığım dostlarla karşılaştık, festival anılarını tazeledik. Ülkemizde tematik festivallerin sayısının artması sevindirici.

Farklı kentlere yayılan Uluslararası İşçi Filmleri Festivali, Documentarist İstanbul Belgesel Günleri, İstanbul Uluslararası Mimarlık ve Kent Filmleri Festivali, Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali, Safranbolu Altın Safran Belgesel Film Festivali, Foça Uluslararası Arkeoloji ve Kültürel Miras Belgesel Film Festivali, İzmir Uluslararası Film ve Müzik Festivali, Balkan Panorama Film Festivali, Türk Dünyası Belgesel Film Festivali, Akdeniz Sinemaları Buluşması, İzmir Uluslararası Edebiyat-Sinema Buluşması, İzmir Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali ve çok sayıda kentimizde düzenlenen Kısa Film Festivalleri…

Hepsi de özel bir hedef kitle yaratmayı hedefleyen ve yerel yönetimlerin desteği ile ayakta kalan festivaller. Tabi bir de, tematik ya da coğrafi özellik taşımayan, hemen her türde filme yer veren festivaller var: Antalya Altın Portakal Film Festivali, İstanbul Uluslararası Film Festivali, Ankara Uluslararası Film Festivali, Adana Altın Koza Film Festivali, Eskişehir Uluslararası Film Festivali, Boğaziçi Film Festivali gibi… Kentlerin kimliğinin oluşmasında, genel kültür düzeyinin yükseltilmesinde, sinema seyircisinin yetişmesinde, ülkemizin tanıtılmasında ve sinema sektörümüzün gelişmesinde önemli roller üstlenen bu genel nitelikteki ve tematik festivallere Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nün verdiği desteklerde siyasal tercihlerin rol oynamaması beklenir; ama mevcut uygulama bunun uzağında kalıyor ne yazık ki... Genel Müdürlüğün web sitesinde çeşitli nedenlerle artık yapılmayan festivaller yer alırken, yukarıda sıraladığım festivallerin adı yok! Sektörün içinden gelen yeni Genel Müdür Birol Güven’in bu konuyla ilgileneceğini umut ediyorum.

Politika ve sanat 

İnsan Ankara’ya gelince politikadan uzak duramıyor. Ben gene konuma döneyim. Uçan Süpürge’ye ilk gelişim bu. Uçan Süpürge Vakfı’nın Ankara Büyükşehir Belediyesi, Çankaya Belediyesi, AB Türkiye Delegasyonu ve Kavaklıdere Derneği işbirliği ile kotardığı ve “sinemada kadın emeğini görünür kılmak için” mücadele eden festivalin bu yılki sloganı Füruğ’dan: “Sen Uçuşu Hatırla”… Festivale emek veren çok sayıda kadın var. Başta Festival Direktörü Dilek Metin Sert olmak üzere vakfın yönetiminde ve festival kadrosunda görev alan tüm kadınları (aralarında birkaç erkek de var, onları pas geçmeyelim) gönülden kutluyorum. Tabi, bu yılın Onur ve Başarı ödüllerini kazanan dostları da... Opera binasını açılış için tahsis eden Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, hizmet sponsoru Hilton’a ve Uçan Süpürge öncülüğünde Ankara’ya yeniden kazandırılan Kült Kavaklıdere Sineması’na da teşekkür etmek istiyorum. Çünkü bir festivalin yaşatılması, kamunun yanı sıra özel sektörün de desteği ile mümkün olabiliyor. Bu sorumluluğu keşke başka kentlerin özel kuruluşları da hissedebilse…

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş bu yıl açılışa katılamadı, çünkü aynı saatlerde, Cer Modern’de Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut’un 9 Mayıs Avrupa Günü daveti vardı. Mansur Yavaş, Festival kataloğundaki yazısında Atatürk’ün “Uygarlığın merdiveni sanattır” sözünden yola çıkarak, “Cumhuriyetin kuruluş felsefesi, yurttaşların bilgiye, kültüre ve sanata ulaşma hakkına sahip olmasını önemser” diyor ve ekliyordu “Kurucu iradenin ilkelerine aynı azim ve kararlılıkla sahip çıkıyor ve sanatın ışığında geleceğe doğru yol alıyoruz. AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Meyer-Landrut da gönderdiği mesajda Kadın Filmleri Festivali’nin önemini, “toplumsal cinsiyet kalıplarına meydan okuyan ve hem beyazperdede hem de sinema dışında eşitliği savunan kadın yönetmenlerin ve film yapımcılarının seslerini duyurarak cesur adımlarla ilerleyen” festivalin değerini vurguluyordu. Açılış töreninde bir konuşma yapan, Çankaya Belediyesi’nin genç (ve hukukçu) Başkanı Hüseyin Can Güner, Anayasamızın 10. Maddesinde yer alan kadın-erkek eşitliğinin yaşama geçirilmesinde sanatın rolünü vurguluyor “Cumhuriyetin ilçesi Çankaya’da kadınların dünyayı değiştireceğine inanıyoruz” diyordu. Çankaya’ya yakışan bir Başkan Can Güner. Galiba sunucu dostlardan duyduk şu güzel sözleri: “Festival Başkana, Başkan Festivale yakıştı”…

Uçan Süpürgenin cadıları 

Tiyatromuzun ve sinemamızın iki usta oyuncusu Şenay Gürler ve Yetkin Dikinciler’in sunduğu açılış gecesine Ankaralı sanat dostlarının yanı sıra, İstanbul’dan çeşitli sinema örgütlerinin başkanları ya da temsilcileri katılmıştı. Elbette, ilgi odağında yılın ödüllerini alanlar, Onur Ödülünün sahibi Hatice Aslan, Bige Olgaç Başarı Ödüllerinin sahipleri, geçen yıl neredeyse tüm festivallerimizde Büyük Ödülleri toplayan, geçen hafta Almanya’da Yılın En Başarılı Yönetmeni seçilen “Kör Nokta”nın yönetmeni Ayşe Polat, yapımcı Nida Karabol, oyuncu Tülin Özen;  Genç Cadı Ödülünün sahibi ise “Neandria”daki rolünde müthiş bir performans sergileyen Deniz İlhan’dı.

Yerli ve yabancı 42 filmin gösterildiği festivalde Uluslararası Sinema Yazarları Derneği FIPRESCI’nin oluşturduğu jüri En İyi Filmi seçecek. Programda yer alan filmlerden birkaçını Ankaralı Sinemaseverlere hararetle tavsiye etmek isterim. Polonyalı Agnieszka Holland’ın göçmenler üstüne destansı filmi “Yeşil Hudut”, Lina Soualem’in Filistin meselesi üstüne belgeseli “Hoşça Kal Taberiye”, Tunuslu Meyem Joobeur’ün “Kime Aidim”, Ayşe Toprak ve Nick Read’in “Benim Adım Mutlu”, İtalyan Margherita Vicario’nun “Gloria!”, Amanda Nell Eu’nun “Kaplan Desenleri”, Çeçen kadınların özgürlük mücadelesini konu alan Malika Musaeva’nın “Kuşunu Arayan Kafes”, Estonya’nın Oscar adayı “Sauna Kızkardeşliği” ve dünyamızı yaşanabilir kılan hayalleri anlatan Isabel Herguera’nın “Sultan’ın Rüyası” adlı çarpıcı animasyonu…

Şenay Gürler’in Uçan Süpürge Festivali’nin açılışında söylediği güzel sözlerle bu bölümü bitirelim: “Özgürlüğün, eşitliğin peşinde koşan tüm kadınlara selam olsun.”

Daha fazlası 

Uçan Süpürge’nin bu yılki teması ‘‘Daha fazlası, azı değil!’’in tüm festivallerin geleceğine damga vurması dileği ile, dönüyorum İzmir’e... Avrupa Birliği Türkiye delegasyonunun düzenlediği ‘‘Avrupa Film Günleri’’, Ankara ve İstanbul’daki gösterimlerini tamamladıktan sonra 8-12 Mayıs tarihleri arasında 7 kentte (İzmir, Antalya Denizli, Edirne, Eskişehir, Samsun, Trabzon) eş zamanlı olarak aynı filmleri sinemaseverlerle buluşturdu. Bugün, bu gösterimlerin son gününde ard arda beş film izleyebilirsiniz. İzmir’de Fransız Kültür Merkezi’nde, Antalya’da Kültür Sanat Merkezi’nde, Trabzon’da Lara Sineması’nda, diğer kentlerde ise AVM’lerde. Programda, ‘‘Mikado’’, ‘‘Ramona’’, ‘‘Ben Zlatan’’, ‘‘Viborg Güzeli’’ gibi filmler var. Hepsine gücüm yetmez diyorsanız, Polonya filmi "Köylüler"i kaçırmamanızı öneririm. Günümüz animasyon sanatının seçkin bir örneği olan filmin iki yönetmeninden biri olan Dorota Kobiela’nın ‘‘Loving Vincent’’ filmini izlediyseniz içerikle estetiği müthiş bir bütünlüğe kavuşturan bu büyücünün son yapıtını kaçırmazsınız herhalde.

Cannes’ın kadınları  

Bu yıl Cannes’a gidemiyorum. Uzaktan takibe alacağız artık... Uluslararası Yarışma bölümündeki 22 filmden yalnızca 4’ü kadın yönetmenlerin imzasını taşıyor: Fransız yönetmen ve senarist Agathe Riedinger’in ‘‘Diamond Brut’’, Amerikalı Andrea Arnold’un ‘‘Bird’’, Hintli Payol Kopadia’nın ‘‘All We Imagine as Light’’ ve Fransız Coralie Fargeat’nın ‘‘The Substance’’. Festivalin jürisinde ise, kadınlar çoğunluğu oluşturuyor. Jüri Başkanı Amerikalı yönetmen Greta Gerwig. Üyeler: Türkiye’den senarist-yönetmen Ebru Ceylan, İngiliz oyuncu Eva Green, Amerkalı oyuncu Lily Gladstone ve Lübnanlı yönetmen - oyuncu Nadine Labaki’den oluşuyor. Bu yıl jürilerde son sözü kadınlar söyleyecek anlaşılan. Venedik Film Festivali de şimdiden Jüri Başkanını açıkladı. Fransız sinemasının usta oyuncusu Isabelle Huppert başkanlığında oluşacakmış Venedik jürisi. Venedik’in bu yıl Onur Ödülü vereceği üç sinemacıdan biri de dünya sinemasının ikononik yıldızlarından Meryl Streep.

Yaşasın kadınlar...