Bodrum’un kahkahası begonviller

Yazın kulağımızda cırcır böceklerinin sesleriyle gezinirken küçük sarı yıldız şeklindeki gerçek çiçeklerinin etrafını mor, leylak, kırmızı, beyaz, sarı en çok da pespembe renklerde “bract” denilen renk değiştirme özelliğine sahip yapraklarla çevreleyen bu ağaçsı bitkiyi görür görmez mutluluk kaplar içimizi.

Boşuna nam-ı diğer Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı) “kahkahalar halinde devrilen begonviller” diye tasvir etmemiş bu güzellikleri “Orman” adlı kitabında.

Bembeyaz Bodrum evlerinin kenar süsü begonvillerin asıl adının “bugenvil” olduğunu biliyor muydunuz? Adını kendisini 1768 yılında Brezilya'da keşfeden ve Avrupa'da tanınmasını sağlayan Fransız Amiral Louis Antoine de Bougainville'den almış. Ama bugenvil adı nasıl dilimizde dönmüş dolaşmış da begonvil olmuş, işte onu ben de bilemiyorum.

BİLİMSEL ADI

Latince: Bougainvillea spectablis

Familya: Nyctaginaceae

Nam-ı diğer: Bodrum çiçeği, Gelin duvağı, Rodos sarmaşığı

ANAVATANI: Güney Amerika Brezilya

BUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?

Begonviller ilgisizlikten hoşlanır. Fazla sulama ve toprağıyla fazla ilgilenmek ters etki yapar ve çiçeklendirmez.

Begonvilli Bir Şiir

Ben sana kırmızı kiremitli bir çatı

Begonviller ve bir mavi kapı

Ve illa amansız bir avlu getirsem.

Eski Avluda, Birhan Keskin

Begonvilden bahsederken, hem maviye hem yeşile olan tutkusuyla, sürgün olarak geldiği Bodrum’u, nasıl bir cennete dönüştürdüğünü hayranlıkla öğrendiğimiz yazı kurdu Halikarnas Balıkçısı’ndan ve otobiyografik eseri Mavi Sürgün’den bahsetmeden olmaz. Yurtdışından ısmarladığı tohumlarla Bordum’a palmiyeleri, mimozaları, yazımızın konusu olan begonvilleri ve buraya sığdıramadığım 45 değişik bitki türünü gönüllü olarak bizzat yetiştirerek, Belediye’de bahçıvanlık yaparak Bodrum’a armağan eden ta kendisi. O yüzden her Bodrum’a gidişimde onu anmayı ve kattığı güzellikler için kendisine teşekkür etmeyi şahsen bir borç biliyorum...

Sanatta Begonvil

Frida Kahlo’nun çiçeklerle bezenmiş saçlarında bakın hangi çiçekler var? Frida Kahlo genç bir kızken, babası evleri Casa Azul'un avlusunu, kapı eşiğine sarılmış begonvil de dahil olmak üzere tropikal ve ılıman iklim bitkileriyle süslemiş.

Dikenli Kolye ve Sinek Kuşu ile Otoportre, Frida Kahlo, 1940, tuval üzerine yağlıboya

ahlo'nun bahçesinin arşiv fotoğraflarında bu bitkileri görmek mümkün. Bu hafta ünlü ressamın ölümünün 67. yıldönümünde çok sevdiğim sanatçıyı begonvillerle anıyorum.

Bitkileri aksesuar olarak kendisinde, eserlerinde ve hislerini anlatmakta çokça kullanan Frida Kahlo’nun, 1940 yılında ressam Diego Rivera ile boşanmasının ardından yaptığı otoportresinde, bir omzunda evcil bir maymun, diğerinde siyah bir kedi ile dallardan oluşan omuzlarına kadar inen kolyenin dikenlerinin boynuna batarken görüyoruz. İşte bu dalların da begonvile ait olduğunu biliyor muydunuz?

Begonvilli Bir Şarkı

Sözleri sevgili Sezen Aksu’ya, bestesi Bülent Özdemir’e ait begonvil sarmalanmış Ege kokulu bir yaz şarkısı dinleyelim mi bugün?

“Begonvil boy vermiştir şimdi

Yasemen basmıştır Bodrum’u

Kokusu geldi rüzgârın

Bir kelebek öptü boynumu...

Benim yerime de sev, bekletme hayatı”

Not: 13 Temmuz, Sezen Aksu’nun doğum günüydü, kutlu olsun! Kuşaktan kuşağa aktarılacak eserleriyle hepimizin kalbinde bir numara hep Sezen Aksu...

Arasında Begonvil Kurumuş Bir Kitap

Fotoğraflarını güneşe koyacağım

bir an önce solsun diye. İçinde

ay ışığı, iğde kokusu ve begonvil

bulunan tüm resimleri duvarlardan

indireceğim.

İnsanın Acısını İnsan Alır,

Şükrü Erbaş

Yararlanılan Kaynaklar

https://tr.wikipedia.org/wiki/begonvil

http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=380&RecID=2979

https://gaiadergi.com/frida-kahlonun-sanatinda-kullandigi-bitkilerin-sakli-anlamlari/

https://bodrumpeyzajmimari.com/2017/05/15/bodrum-begonvilinin-hikayesi/

https://theplanthunter.com.au/culture/frida-kahlo/