Bu yıl da şiddeti konuştuk

Prof. Dr. Alpay AZAP
TTB Merkez Konseyi Başkanı
Sağlıkta şiddet 2024 yılında da ne yazık ki önemli bir başlık olmaya devam etti. Hekimler ve sağlık çalışanlarının örgütleri şiddet olaylarını engelleyebilmek, kamuoyunun ve yöneticilerin dikkatini çözüm önerilerine çekebilmek adına çalışmalar ve çeşitli eylemler gerçekleştirdiler. Şiddet olayını protesto için İzmir’de bir gün iş bırakıldı. Yetkililerin sorunu görmezden gelmelerinin bir göstergesi olarak Beyaz Kod (acil uyarı sistemi) verileri hekim örgütü ve TTB ile paylaşılmadı. TTB, mahkemeye başvurdu. 2022’de Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin kararının ardından, Ankara 17. İdare Mahkemesi 29 Şubat 2024’te TTB’yi haklı bularak bakanlığın verileri paylaşma yükümlülüğünü hatırlattı.
Deprem bölgesinde sağlık sorunları sürüyor. Deprem bölgesinde yüzbinlerce kişi halen konteynerlerde yaşamını sürdürmeye çalışırken aradan geçen 2 yıla rağmen birinci basamak sağlık hizmetleri de konteynerlerda verilmeye çalışılıyor. Hatay’da yıkılan 56 ASM yerine 3 ASM kurulmuş durumda. Sağlık çalışanları barınma ve yaşamlarını sürdürme sorunu yaşıyorlar. Mecburi hizmeti biten çalışanlar bölgeden ayrılıyor.
Sağlık verileri de alarm veriyor. Bebek ölüm hızı Türkiye genelinde bin canlı doğumda 10 iken, Hatay’da 20.3 Adıyaman’da 23. TTB’nin bölgede yaptığı iki bilimsel çalışma 5 yaş altındaki çocuklar arasında bodurluk oranını Hatay’da yüzde 6.2, Adıyaman’da yüzde 14.4 bulmuştur.
20 Ağustos 2024’te Kars’ta bir mahkeme bebeklerinden yenidoğan tarama testi için topuk kanı alınmasına karşı çıkan aile lehinde hüküm verdi. Topuktan alınan bir damla kandan yapılacak test ile hasta olan bebeklerin herhangi bir klinik bulgu oluşmadan erken dönemde tanılarının konularak, tedavilerinin başlanmasını sağlayan bu uygulamayı ailenin onayına bağlayan karar kamuoyunda büyük tepki yarattı. TTB’nin girişimleri ve Kars İl Sağlık Müdürlüğü’nğn hukuki başvurusu sonucunda 23 Ekim 2024’te İstinaf mahkemesi tarafından bozuldu.
Tıpta bilimsel uygulamalara yönelik saldırılar bununla kalmadı. Aralık ayı içerisinde, bilimsel olarak etkili ve güvenilir oldukları gösterilememiş geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının ASM’lerde yapılabilmesine yönelik yasa teklifi komisyondan geçerek Meclis Genel Kurulu’na sunuldu.
25 Mayıs Cumartesi Burdur Devlet Hastanesi’nde diyalize giren hastalar diyaliz biriminin su sistemine antifriz karışması nedeniyle hastalandı. 3 hasta hayatını kaybetti.
6 Nisan Özel Hastaneler Yönetmeliği yine hekim örgütünün ve uzmanların görüşleri alınmadan değiştirildi.
1 Kasım Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği yayımlandı: Sağlık Bakanlığı “Yenidoğan Skandalı” ile çökme noktasına geldiği anlaşılan sağlık sistemini düzeltecek yapısal düzenlemeler yapmak yerine 1. basamakta çalışan hekimler ve sağlık çalışanlarının ödemeleri üzerinden yeni sorunlar yaratacak bir yönetmelik çıkardı. Birinci basamak çalışanlarının mesleki bağımsızlığını sekteye uğratan, halkın sağlığına katkısı olmayan tersine sağlığa erişimi güçleştirecek ve halkla sağlık çalışanlarını karşı karşıya getirecek olan yönetmeliğe karşı eylemler başladı. Birinci basamak çalışanları Kasım ayında 3 gün, Aralık ayında 5 gün iş bıraktı. Sağlık çalışanları Ocak ayında da 5 gün iş bırakacaklarını, yönetmelik geri çekilene, talepleri karşılanana kadar eylemlerine devam edeceklerini vurguladı.
Sağlığa ayrılan pay: Merkezi Hükümet Bütçesi’nden sağlığa ayrılan pay yüzde 5,9 olarak açıklandı. Bu oranla, 2025 yılında Türkiye yine OECD ülkeleri arasında sağlığa en düşük pay ayıran ülke olacak. Bütçede sağlığa ayrılan payın düşük olması koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerin aksamasına neden olacak.
• TÜİK ölüm istatistiklerine göre, bin canlı doğum başına düşen bebek ölüm sayısını ifade eden Bebek Ölüm Hızı (BÖH), binde
10,0’a çıktı.
• Toplam hekim sayısı: 194.688
• 100 bin kişiye düşen ebe-hemşire sayısı: 356
• Türkiye’de 100 bin kişiye düşen hekim sayısı: 228
• Bir yılda bir milyara yakın kişi hekime başvurdu
• 150 milyona yakın acil başvurusu yapıldı
• Yurtdışına gitmek için TTB’den iyi hal belgesi almak isteyen hekim sayısı 1 aralık itibarıyla 2474
YENİDOĞAN ÇETESİ SKANDALI
17 Ekim 2024: Cumhuriyet tarihinin en büyük sağlık skandalı patlak verdi. İstanbul’da çok sayıda bebeğin, aralarında hekimlerin ve sağlık çalışanlarının da olduğu bir çete tarafından tıbbi gereklilik olmadığı halde anlaşma yapılmış özel hastanelerin yenidoğan yoğun bakım ünitelerine yönlendirildiği, bu sayede SGK‘den ve ailelerden haksız gelir elde edildiği, daha vahimi bebeklerin bir kısmının yoğun bakım takipleri sırasında hayatını kaybettiği anlaşıldı. Ükemizde yıllardır Sağlıkta Dönüşüm Programı adı altında uygulanan ve sağlığı ticari bir meta haline getiren politikaların halkın yararına olmadığı ve sağlık sisteminde yıkıcı sonuçları olduğu gerçeğini inkar edilemeyecek şekilde ortaya koydu. TTB olayın arka planını anlatmaya çalışırken, skandalın vicdan ve ahlak yoksunu bir grup sağlık çalışanının karıştığı münferit bir olay olmadığı sağlık sisteminin yapısal sorunlarından kaynaklandığını vurguladı.