Dalaman Çayı’nın kalbi satılıyor

Mahir KANAAT

Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), Muğla’’daki Akköprü Hidroelektrik Santralı (HES) ile santral tarafından kullanılan taşınmazları bir bütün halinde özelleştirecek. Birden fazla teklif sahibinden kapalı zarfla teklif alma, görüşme ve pazarlık usulüyle gerçekleştirilecek ihale, açık artırmayla sonuçlandırılacak. İhaleye son katılım tarihi 23 Haziran olarak duyuruldu.

İTİRAZLAR GÖZARDI EDİLDİ

2012’den bu yana faaliyet gösteren santral, 393 milyon metreküp su kapasitesine, 115 megavat kurulu güce ve yıllık 343 gigavat-saat üretim kapasitesine sahip. Özelleştirme kararına tepki gösteren CHP Muğla Milletvekili Gizem Özcan konuyu Meclis gündemine taşıdı. Özcan, santralın stratejik, çevresel ve kamusal niteliğine dikkat çekerek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.

Özcan, özelleştirilme kararında Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Köyceğiz Belediyesi’nin itirazlarının hesaba katılmadığını belirterek, “Akköprü HES yalnızca enerji üretimi açısından değil; bölgesel su yönetimi, tarımsal sulama, taşkın kontrolü ve ekosistem dengesi bakımından da önemli bir kamu yatırımı. Söz konusu santral, Dalaman Çayı havzasındaki tarımsal üretimi doğrudan etkileyen su rejiminin düzenlenmesinde merkezi bir rol oynuyor. Bu nedenle stratejik ve kamusal açıdan yaşamsal öneme sahip bir altyapı tesisinin özelleştirilmesi; kamu denetiminin zayıflamasına, çevresel sürdürülebilirliğin riske atılmasına ve kamu kaynaklarının piyasa mantığına terk edilmesine yol açabilecektir. Enerji üretimi gibi temel ve kamusal bir hizmetin özel sektöre devri, hem kamu yararına aykırı sonuçlar doğurabilecek hem de uzun vadede yerel halkın yaşam kalitesi, çevresel bütünlük ve bölgesel ekonomik denge üzerinde olumsuz etkiler yaratabilecektir” dedi. Özcan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:

•Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) mülkiyetinde bulunan Akköprü HES ve santralın kullanımındaki taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasının hukuki, ekonomik ve stratejik gerekçeleri neler? Bu kararın kamu yararına uygunluğu hususunda yapılmış bir etki analizi mevcut mu?

•2012’de hizmete giren, teknolojik olarak güncel ve yüksek üretkenliğe sahip bir tesisin özelleştirilmesinin kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ile stratejik altyapıların kamusal denetimi üzerindeki muhtemel etkileri değerlendirildi mi? Bu kapsamda hazırlanan analiz raporu kamuoyuyla paylaşılacak mı?

•Akköprü HES’e ilişkin özelleştirme kararına dair teknik, ekonomik ve çevresel fizibilite raporları, değerleme çalışmaları ve etki analizleri kamuoyuna açık mı? Bu belgelerin kamu denetimi ve şeffaflık ilkeleri çerçevesinde erişime açılması planlanmakta mı?

•Akköprü HES’in özelleştirilmesi hâlinde, santraldan elde edilen gelirlerin kamuya sağladığı fayda ile özel sektöre devredildikten sonra beklenen fayda arasında bir karşılaştırma yapıldı mı? Yapıldıysa bu karşılaştırmanın sonuçları kamuoyuyla paylaşıldı mı?

•Akköprü HES’in özelleştirme süreci planlanırken, Muğla Büyükşehir Belediyesi, Köyceğiz Belediyesi, sulama birlikleri, ilgili meslek odaları, bölge halkı ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alındı mı? Alınmadıysa gerekçesi ne?

•Akköprü HES’in özelleştirilmesinden sonra, işletmeci şirketin çevre koruma yükümlülüklerinin denetimi nasıl ve hangi kurumlar aracılığıyla sağlanacak? Enerji üretimi sürecinde Dalaman Çayı ekosistemine yönelik oluşabilecek zararların önlenmesi amacıyla hangi önlemler alınacak?

•Akköprü HES’in stratejik konumu, Dalaman Çayı üzerindeki su rejimi yönetimi ve tarımsal sulama açısından bölgeye sağladığı işlev dikkate alındığında özelleştirmenin bölgedeki tarımsal üretim, taşkın yönetimi ve çevresel sürdürülebilirlik üzerindeki muhtemel etkileri analiz edildi mi?”