Deneme süresi iki aydır
SORU: Ben yeni işe başladım, 2 ay deneme süreli sözleşme imzaladım. Bunun yanı sıra bana bir taahhütname imzalatıldı. Taahhütnamede her ne sebeple olursa olsun işten iki ay içinde ayrılırsam tazminat ödeyeceğim yazıyordu, ayrıca taahhütnamede 3 haftalık eğitimden sonra başlıyordu bu süre. Fakat iş sözleşmesini aynı gün imzalattılar bu sebeple ilk günden başladığı söylendi. Bu sözleşme geçerli mi?
YANIT: İşe girerken işverenle yazılı olarak deneme süresi saptadıysanız bu süre İş Kanunu’na göre 2 aydır. Bu 2 aylık sürenin başlangıcı sizin sigorta girişinizin yapıldığı (işe başladığınız) tarihtir. 2 aylık deneme süresi içinde işten ayrılabilirsiniz. İşveren size bir taahhütname imzalatmış olsa dahi bunun bir geçerliliği olmaz.
KULLANMADIĞIM İZNİMİ İHBAR SÜREMDEN DÜŞEBİLİR MİYİM?
SORU: Ben istifa dilekçemi verdim ve kullanmadığım 15 günlük izin hakkım bulunmaktadır. Bunu 6 hafta olan ihbar süremde kullanabilir miyim?
YANIT: Bu ancak işverenle anlaşmanız koşulunda mümkün olabilir. Yani işveren bu teklifinizi kabul etmezse kullanamazsınız, çünkü yıllık izin ve ihbar süresi farklı kavramlardır. İşveren size kullanmadığınız yıllık izin ücretini işten ayrılırken nakden ödemek zorundadır. Siz de ihbar süresini çalışmak zorundasınız. Ancak başta da belirttiğim gibi karşılıklı anlaşırsanız sorun olmaz.
ÜÇ GÜNLÜK RAPOR MAAŞIMDAN KESİLDİ
SORU: 3+10+5 olmak üzere SGK’den rapor aldım. 3 günlük olan rapor maaşımdan kesildi. Fakat kalan raporun parasını işyerine getirmem istendi. Bunun yasal dayanağı var mı? 15 günü içeren raporun ay maaşını tam olarak yatırmaları halinde SGK’nin vereceği parayı işyerine götürmemi gerekir mi?
YANIT: İş Kanunumuzun konuyu düzenleyen 48. maddesinde aynen şu ibare yer almaktadır: “Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.”
Bu madde metninden anlaşılması gereken aylık ücretli işçilerin geçici iş göremezlik ödeneği almalarını gerektiren yani raporlu oldukları dönemde ücretlerinden kesinti yapılmayacak ancak SGK’den aldıkları geçici iş göremezlik ödeneği işverene iade edilecektir. Sanırız sizin işyeriniz de bu maddeye dayanarak bu tür bir uygulama yapmaktadır. Ancak ücretinizden 3 günlük kesinti yapıldı ise (aslında yapılmamalıydı) bu 3 günlük kesintiye ait geçici iş göremezliği işvereninize ödemeniz gerekmez.
TAZMİNATIMI ALARAK İŞTEN ÇIKMAK İSTİYORUM
SORU: Çalıştığım işyerinden engelimden kaynaklı emekli oldum, sonrasında işyerinin talebi ile işime tekrar devam etmeye başladım. Yaklaşık kesintisiz 15 yıldır aynı firmada çalışıyorum. Daha önceden de 1,5-2 yıllık bir çalışmam ayrıca bulunmaktadır.
2023 yılından bu zamana emekli ve sağlık primi ödenmek kaydı ile çalışmaya devam etmekteyim. Maddi sorunlarımdan kaynaklı tazminatımı alarak işten çıkmak istiyorum. Bu konuda bana yol gösterebilir misiniz? Bu arada işyerinde sadece bundan önceki dönemlerde maaş zammında tarafıma düşük oran verilerek maaşım aşağı çekilmiştir bilgi verilmeden. Benden düşük maaş alanlar yükseltilmiştir.
YANIT: Bir çalışanın kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilmesi İş Kanunu’nda kıdem tazminatını düzenleyen yasa çerçevesinde olabilmektedir. Bu da yine İş Kanunu 24. madde ile düzenlenen işçiye haklı nedenlerle iş sözleşmesini sona erdirip işten ayrılmasına olanak veren madde kapsamında gerçekleşebilir. İş yerinizde size ücret artışı konusunda ayrımcılık yapılması haklı nedenle fesih hakkı doğurabilir. Ancak bunun olabilmesi yapılan ayrımcılığın nedenlerine bağlıdır. Yani işyerinizdeki ücret artış uygulamalarını ve sistematiği bilmeden hemen haklı fesih hakkınız var diyebilmek mümkün değildir. Bizim önerimiz bu kadar uzun yıllar emek verdiğiniz bir işyerinden anlaşmalı bir şekilde ayrılmanız olabilir. İşverenle görüşüp karşılıklı mutabakatla kıdeminizin ödenmesi (yasal engel yoktur) yoluyla ayrılmayı talep edebilirsiniz.
