Emekli çalışanın Kıdem tazminatı hakkı olur mu?
SORU: Sayın Hüseyin Bey; ben emekliyim bir firmada çalışıyorum bir yıldır. Kendi isteğimle ayrılırsam firma bana çıkış tazminatımı verir mi? Firma benim adıma sigorta destek primi ödüyor.
CEVAP: Emekli olduğu halde yeniden çalışmaya başlayanlar SGK’den aldıkları yaşlılık aylığı kesilmeden çalışmalarına devam edebilirler. Bunun içinde SGK’ye Sosyal Güvenliği destekleme primi ödemeleri gerekmektedir. Siz de bu ödemeyi yapıyorsunuz burada sorun yok. Ancak emekli olmanız ve SGDP primi ödemenizin iş yasasındaki düzenlemelerle bir ilgisi yok. Elbette ki bir emekli çalışanın da kıdem tazminatı hakkı vardır ve yasada yer alan kıdem tazminatına hak kazandıran sebeplerden biri sonucunda işten ayrılır ve/veya işten çıkarılırsa kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak siz işten “kendi isteğimle ayrılırsam” diyorsunuz bu istifa anlamına gelir ve emekli olsanız da istifa ederseniz kıdem tazminatına ne yazık ki hak kazanamazsınız.
ZAMLI TAZMİNAT ALABİLİR MİYİM?
SORU: Hüseyin Hocam askerlik sebebiyle ocak ayında işten ayrılırsam zamlı tazminat alabiliyor muyum cevaplarsanız çok sevinirim.
CEVAP: Kıdem tazminatı işçinin işten ayrıldığı tarihteki son ücreti üzerinden hesaplanır ve ödenir. Dolayısı ile siz Ocak ayında işten ayrılırken ücretiniz ne kadar ise o tutar üzerinden tazminat alacaksınız. Şayet ücretiniz kıdem tazminatı tavanını aşıyorsa ve "Zamlı tazminat" derken kıdem tazminatı tavanını kastediyorsanız yine aynı şekilde tazminatınız işten ayrılma tarihinizdeki Kıdem tazminatı tavan rakamı üzerinden hesaplanır ve ödenir.
GÜNDE 12 SAAT ÇALIŞTIRILIYORUM
SORU: Ben 7 yıldan beri aynı işyerinde ( özel sektör ) çalışmaktayım. Günde on iki saat ayda otuz gün çalışıyorum. İşyeri ile aramda herhangi bir sözleşme yok. İleride ben işyerimden kendi isteğim veya işyeri sahiplerinin isteği ile ayrılmak zorunda kalırsam tazminat hakkım olur mu? Çalıştığım işyerinde sigortalıyım.
CEVAP: Öncelikle iş yerinizden kendi isteğinizle ayrılırsanız herhangi bir tazminata hak kazanamazsınız. Çünkü bu istifa etmek anlamına gelir. Ancak siz işyerinizde yasal olmayan iş sürelerinde çalıştırıldığınızı belirtiyorsunuz. Bu nedenle işten ayrılmak istifa değil, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirmesidir. Bizim iş yasamızda çalışma süreleri haftalık olarak düzenlenmiştir. Buna göre haftalık iş süresi 45 saattir. Bu 45 saatlik süre haftanın çalışılan günlerine eşit olarak bölünür günde 9 saat çalışılan bir işyerinde ( 9 X 5= 45 ) 5 günde tamamlanır. Günde 7,5 saat çalışılan işyerlerinde ise ( 6 X 7,5= 45) formülü ile 6 gün çalışılarak haftalık iş süresi tamamlanmış olur. Diğer taraftan günlük çalışma süresi fazla mesai de dahil olmak üzere 11 saati aşamaz ve fazla mesainin de yasal sınırları vardır. Bu bilgilerden sonra sorunuza dönecek olursak: Siz istifa edip ayrılırsanız kıdem tazminatı alamazsınız ancak yasal sürelerin üzerinde çalıştırıldığınızı kanıtlamak koşuluyla haklı fesih ile işten ayrılırsanız kıdem tazminatına hak kazanabilirsiniz. İşverenin sizi işten çıkarması koşulunda ise fesih sebebine (işten çıkarma gerekçesi) bağlı olarak kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmanız mümkündür. Bu arada belirtelim ki işten ayrılmış ve/veya çıkarılmış olsanız dahi geriye dönük olarak ödenmeyen fazla mesai, hafta tatili ücreti ve diğer işçilik haklarınız için dava açabilmeniz mümkündür. Bu konuyla ilgili olarak da bir Avukatla görüşmelisiniz.
