Emeklilik, istifa ve tazminat

SORU: Emekli bir çalışanım. Kendi isteğimle iş bıraksam, kıdem tazminatı alabilir miyim?

CEVAP: Bir kişi emekli çalışan olsa dahi kendi isteği ile işini bırakırsa, bu istifa anlamına gelir ve istifa eden bir kişi de kıdem tazminatına hak kazanamaz. Sanırım sorunuzla kast ettiğiniz bu olmalı. Ancak halk arasında istifa, bazen işçinin haklı fesih hakkıyla karıştırılıyor. Yani işçi, İş Kanunu’ndan kaynaklanan ve işçiye haklı nedenlerle işi bırakmasını gerektiren bir durumun ortaya çıkması koşulunda istifa etmiş olmaz, iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirmiş olur. Bu durumda kıdem tazminatına da hak kazanır.

DENEME SÜRESİNDE İŞTEN ÇIKARILDIM

SORU: Çalıştığım yerden 2 aylık deneme sürecinde uyumsuzluk gerekçesi ile isten çıkarıldım. Bir ay içerisinde 3 kez rapor almamı da çıkışta söz konusu yaptılar. Süresiz sözleşme imzalayarak girdim. Bir havayolu şirketi, beni işe başlamadan önce 1 buçuk ay eğitime tabi tuttu. Vaktim çalındı, manevi olarak ta yıpratıldım. Çıkarken önüme konan kâğıtları imzalamak zorunda bırakıldım. Manevi olarak dava hakkım var mı?

CEVAP: İş Kanunu’muzda gerek işçi gerekse işverene (isterlerse) bir deneme süresi hakkı tanınmıştır. Taraflar bu süre içinde iş ilişkisinin devam edip edemeyeceği konusunda karar oluşturmaya çalışırlar. Aslında bu faydalı bir olgudur. Yasa koyucu kötü niyeti önlemek bakımından da bu süreyi 2 ayla sınırlamıştır. Şimdi sizin işvereniniz muhtemelen deneme süresi içinde çok sık rapor almanızdan da etkilenerek bu süre sonunda sizinle iş ilişkisini sonlandırmış. Bu konuda işveren yasal hakkını kullanmış. Yani bir hukuksuzluk söz konusu değil ancak konunun manevi boyutuyla alakalı dilerseniz bir avukatla görüşerek ‘bir dava söz konusu olabilir mi’ ve ‘kazanılma şansı nedir' sorularına yanıt arayarak buna göre hareket edebilirsiniz.

YILLIK İZNİM EKSİK KULLANDIRILIYOR

SORU: Ben yaklaşık 4 yıldır özel bir firmada çalışıyorum. Yıllık iznimi sadece 7 gün kullanıyorum ve bana daha fazla olmadığı söyleniyor. Bu durumda ne yapmalıyım?

CEVAP: Size eksik izin kullandırıyorlar. Konuyu düzenleyen İş Kanunu’nun 53. maddesi aynen şöyledir:

İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanun’un yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,

b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,

c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, Az olamaz.

Bu madde çerçevesinde sizin her yıl 14 gün izin hakkınız var. Eksik kullandırılan izinlerinizi de talep etme hakkınız var. Eksik kullandırılan izinler sebebiyle işçi, iş Sözleşmesini haklı nedenle sona erdirebilir. İşten ayrılırken kullanılmayan izin sürelerinin karşılığı işçiye son ücreti üzerinden nakden ödenmelidir.