Farklı dünya, farklı sorunlar
İkinci başkanlık döneminde ilkinden çok farklı bir dünya ile karşılaşacak olan Trump’ın odağı, Çin ile ekonomik savaşını sürdürdüğü Asya olacak. ABD, Avrupa’dan çekilirken özellikle zayıf gördüğü müttefiklerinden iradesine boyun eğmesini isteyecek.
Soli ÖZEL - Siyaset Bilimci
Trump ikinci başkanlık döneminde ilkinden çok farklı bir dünya ile dolayısıyla da çok farklı sorunlarla karşılaşacak. Şimdilik sezilebilen, ABD’nin Avrupa’dan yavaş yavaş çekilmesi sürecek. AB ile ABD arasında sorunlar çıkması ihtimali var. Trump, Avrupa ülkeleriyle ilişkileri tek tek devletler düzeyinde sürdürmeyi tercih edecektir. Ukrayna Savaşı’na hemen el atması gerekecek.
Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun Senato’daki onay oturumunda söyledikleri göz önünde bulundurulursa savaşı 24 saatte bitirmek bir seçenek değil ama sürdürmek de Trump yönetiminin isteyeceği bir durum değil. Gelişmeleri büyük ölçüde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tavrı belirleyecek.
Panama Kanalı, Kanada ve Grönland hakkında Trump’ın söyledikleri kafaları çok karıştırdı. Özellikle Grönland konusunda birtakım gelişmeler bekleyebiliriz. Ama temelde Trump, ABD’nin gücünü kullanarak daha zayıf gördüklerinden, özellikle de müttefiklerinden iradesine boyun eğmelerini isteyecek gibi duruyor.
KAYNAKLAR ASYA’YA AKTARILACAK
Asya’ya yönelme farklı şekilde de olsa devam eder. Ortadoğu’da temel hedef muhtemelen Suudi Arabistan-İsrail normalleşmesini sağlamak olur ancak Trump’ın bugüne dek pek umursamadığı Filistinlilerin devlet kurabilmesi konusunda ilerleme sağlanamazsa o anlaşma da mümkün olmayabilir.
ABD’nin müdahaleci bir tarihi olması yeni tarihsel koşullarda da her tarafa yetişmek isteyeceği anlamına gelmez. En azından kaynakları eskisi kadar geniş değil. Ve olanların da daha çok Asya’ya aktarılması söz konusu. Ortadoğu’da ABD, doğrudan müdahalelerinden çok müttefikleri aracılığıyla -ki burada başı en azından şimdilik İsrail çekecek- düzeni korumak isteyecektir. Ukrayna’da zaten ABD askeri yok. Söz konusu olan yardımın kesilmesi, bu işin tümüyle Avrupalılara havale edilmesidir.
ÇİN İLE REKABET SÜRECEK
Çin konusunda tam olarak ne yapacağı aslında biraz muamma. Ekonomik birtakım tedbirlerin alınacağına şüphe yok ancak gümrük tarifeleri gerçekten yüzde 60 oranında yükseltilir mi emin değilim. Trump’ın arkasındaki en önemli sermaye gücünü oluşturan teknoloji şirketleri, özellikle Elon Musk’ın Çin’de muazzam çıkarları var. Sonuçta Çin ile rekabet her düzeyde sürecektir. En önemli alan teknoloji olacaktır. Amerikan donanmasının büyütülmesi söz konusu olabilir.
Küresel düzeyde bir ABD-Çin ticaret savaşı, başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere olumsuz etkiler yaratacaktır.
