Fazla mesai ücretinden yararlanamıyoruz
Soru: Ben yedi yıldan beri aynı işyerinde çalışmaktayım. Yalnız çalışma şartları son derece ağır ve insanlık dışı. Sekiz saat çalışılması gerekirken on iki saat çalıştırılıyoruz. Bazı zamanlar ise sabahlıyoruz Hiçbir şekilde mesaiden yararlanamıyoruz. Birde beş yıl önce tartışmamız sonucu istifa yazmıştım. Sonra araya girildi ve konu kapandı. İleride mahkemelik olursam ellerindeki istifa kâğıdı tazminatımı etkiler mi?
Cevap: İş Kanunumuzda çalışma şartları işin düzenlenmesi başlığı altında düzenlemektedir. Buna göre iş süresi haftalık 45 saati aşamaz bu sürenin üzerindeki çalışmalar için işçinin onayının alınması gerekmektedir. Yani bir başka deyişle işçi fazla mesai yapmaya zorlanamaz. Ancak gelin görün ki uygulamada bu kurallar yok sayılmakta ve çalıştırma yasaklarına karşın kimi işverenler kural dışı mesai koşullarında üstelik fazla mesai ücreti de ödemeden işçileri çalıştırmaktadırlar. Bu konuda yapılabilecek şey Devletin çalışma hayatını denetlemeye yetkili organı olan Türkiye İş ve çalışma Kurumu (İŞKUR) şubesine şikâyette bulunmaktır. Ayrıca işçi rızası dışında fazla mesaiye zorlandığı ve fazla mesai ücretlerinin ödenmemesini gerekçe göstererek haklı nedenle iş sözleşmesini fesih edebilir ve kıdem tazminatına da hak kazanır. Sizin 5 yıl önce vermiş olduğunuz istifa dilekçesi artık geçerliliğini yitirmiş bir dilekçedir. Çünkü işveren sizi çalıştırmaya devam etmiş bunu artık size karşı kullanmaya çalışsalar da bir geçerliliği olmaz.
∗∗∗
TAZMİNAT HAKKIMIZ VAR MI?
Soru: Nişanlım şu an İstanbul'da bir şirkette yaklaşık 2 yıldır çalışıyor. Ben de Eskişehir'de bir firmada çalışmaya başladım. Evleneceğimiz için ve Eskişehir'de ikamet edeceğimiz için nişanlımın işten ayrılması gerekiyor. Nişanlım 1,5 ay kadar önce şirket insan kaynaklarına dilekçe ile evlilik nedeniyle işten ayrılacağını bildirdi. Şu an halen çalışıyor ancak evliliğimize 15 gün kaldı. İnsan kaynaklarından evlilik tazminatı verilmeyeceğini bildirmişler. Tazminat hakkımız olup olmadığını öğrenmek istedim.
Cevap: Öncelikle belirtmeliyiz ki nişanlınız evlilik akdi (nikâh) gerçekleşmeden önce evlilik sebebi ile işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanamaz. Halen yürürlükte olan eski iş yasamızın Kıdem tazminatını düzenleyen 14. Maddesine göre kadın çalışanlar evlilik tarihinden itibaren 1 yıl dolmadan işlerinden ayrılırsalar kıdem tazminatına hak kazanıyorlar ancak bunun olabilmesi için nikâhınızın gerçekleşmiş olması gerekir. Bunun sonrasında bir dilekçe ile işyerinin insan kaynaklarına başvuruda bulunarak işten ayrılma talebi bildirilmelidir. Bu talepten sonra kendisine kıdem tazminatı ödenmek zorundadır.
