Fransız solunun arayışı
Barnier hükümetinin düşürüldüğü Fransa’da kriz çözülmüş değil. Çok parçalı ve bölünmüş bir sol, bekle ve gör diyen bir merkez sağ ve “uyumlu” olmak isteyen bir aşırı sağ... Yeni Halk Cephesi’nde yeni döneme dair izlenecek strateji konusunda tartışmalar oldukça derin.
Ali ARAYICI / PARİS
Fransa’da 5 Aralık’ta Michel Barnier hükümetinin güven oylaması ile düşürülmesi sonrası, ülke yeni bir siyasi belirsizlik içine girdi. Sağ ve sol partilerin pozisyonları, kırmızı çizgileri belirlenmeye başladı. Yeni Halk Cephesi (NFP) benimsenecek strateji konusunda birçok gruba bölünürken, ırkçı ve faşist Ulusal Birleşme Cephesi (RN) bir sonraki başbakanla bütçeyi “birlikte inşa etme” sözü verdi.
Çok parçalı ve bölünmüş bir sol, bekle ve gör diyen bir merkez sağ ve “yapıcı” olmak isteyen ırkçı, faşist bir aşırı sağ...
Yeni Halk Cephesi (NFP) içindeki sol partiler, Barnier hükümetinin düşmesinin ardından izlenecek strateji konusunda ortak bir paydada buluşmuş değil. Macron’un görevden alınması, sansürsüzlük anlaşması, programatik öncelikler gibi pek çok konuda farklı sesler yükseliyor. İktidar iddiasını sürdüren NFP pek çok soru işaretini bünyesinde taşıyor.
Hazirandaki kuruluşundan bu yana NFP ileriye dönük yol konusunda iyi bir duruş sergilemiyor. NFP’nin en büyük bileşenlerinden Boyun Eğmeyenler Fransa (LFI), erken seçimden bu yana başbakanlığa kendilerinin belirlediği bir ismin atanmasını ve Macron’un istifasını istiyor.
LFI milletvekillerinden Mathilde Panot’da LCI TV’de, partisinin NFP’den gelmeyen herhangi bir başbakanı “elbette” tanımayacağı ve kınayacağı uyarısında bulundu. Bu tehdit, Sosyalist Parti’den (PS) kendi partisini kurmak üzere daha önce ayrılan Bernard Cazeneuve’ü de ilgilendiriyor. Jean-Luc Melenchon’un yerine geçen LFI Lideri Manuel Bompard’a göre, merkez blokla bir anlaşmaya varma ihtimali bile “boş bir hayal."
PS ise konuya farklı bakıyor. PS milletvekili Boris Vallaud, Franceinfo kanalına verdiği demeçte “Cumhurbaşkanından istediğim, uzlaşmaya açık solcu bir Başbakan” dedi. LFI ile farklı düşünerek Macronistlerle uzlaşmaya da açık kapı bırakıyor. France Inter’e konuşan PS başkanı Olivier Faure, “Bu, her metinde uzlaşma bulmak zorunda kalacağımızı varsayıyor” diyerek “solun yapmayı hayal ettiği her şeyin %100’ünü” yapamayacağına işaret etti.
NFP bileşenlerinden Fransız Komünist Partisi (PCF) ise, bu konuda farklı bir görüş ileri sürüyor. Çoğu kez olduğu gibi “cumhuriyetçi ve sosyal bir pakt” çağrısında bulunuyor. Ayrıca, Ulusal Meclis’te çoğunluk sağlamak için, temel sorunlarda anlaşacak ve ilerleyecek bir koalisyon öngörüyor.
CUMHURİYETÇİ CEPHE SEÇENEĞİ
Yeşiller de Macron’un yandaşları ile bir tartışmaya yönelmiş gibi görünüyor. Parti lideri Marine Tondelier yayınladığı bir açıklamada “merkezcilere” ve “Macronculara” seslenerek “Cumhuriyetçi cephe çerçevesinde” bir çözüm bulunması çağrısında bulundu. Cyrielle Chatelain önderliğindeki ekolojist milletvekilleri, 11 öncelikten oluşan bir “yol haritası” önererek “kim” yerine “ne” üzerinde çalışmayı tercih ettiler. Ekolojistlerin ulusal sekreterine göre, hükümet istikrarsızlığına çözüm “bu cumhuriyetçi cephe çerçevesinde aranmalı.” “Bu, NFP ile belirlediğimiz hedefleri sorgulamadan solun ötesine geçmek anlamına geliyor” diyen Tondelier, faşist partiler dışındaki tüm siyasi güçleri, “durumun aciliyetine uygun” tartışmalara katılmaya davet etti. Macron’a yakınlığı ile bilinen Rönesans Milletvekili Pieyre-Alexandre Anglade, gensorunun ardından Fransa Haber Ajansı’na (AFP) yaptığı açıklamada Temmuz ayında oluşan “cumhuriyetçi cephenin”, “Mecliste yankı” bulacağını umduğunu söyledi. Eski Başbakan Edouard Philippe’in partisi Horizons da benzer bir mesaj verdi.
Milletvekili Frédéric Valletoux, “merkez bloğun başarısızlığını” kabul ederken FLI’yi etkili bir şekilde dışlayarak “cumhuriyetçi sağdan” “sosyal demokratlara” kadar uzanan bir “koalisyon” çağrısında bulundu. PS milletvekilleri gibi, onlar da Başbakanlıkta solun yönetimi devralması halinde halkın gereksinimlerine yanıt verecek bir politika izleyecekleri sözünü verdiler. Yeşiller senatörü Yannick Jadot, biraz daha ileri giderek NFP’den bir Başbakan atanması durumunda “siyasi krize siyasi kriz eklememek” için “merkezden bakanlara açık olduğunu” söyledi.
SAĞDAN SOSYALİST PARTİSİ’NE YEŞİL IŞIK
Merkez sağ, Sosyalist Partisi (PS) ile bir anlaşma yapmayı umuyor. Macron yanlısı milletvekilleri, seçim sonucundan bu yana Boyun Eğmeyenler (LFI) ile herhangi bir işbirliğini kesin reddediyor. Cumhuriyet İçin Birlik (EPR) lideri eski Başbakan Gabriel Attal, Cumhuriyetçiler Partisi’nden (LR), PS’ye kadar uzanan bir ittifaktan söz etmeye başladı. Attal, artık güçlü bir konumda olan, Ulusal Birleşme Cephesi’nin (RN) “rehinesi” olmamasını sağlayacak “bir tür sansürsüzlük anlaşmasından” söz etti. Attal, “Kendinizi aşırı soldan kurtarın” diyerek Le Pen’cileri ve Mélenchon’cuları eleştirdi. Attal, RN milletvekillerine “tarih karşısında hata yapıyorsunuz” dedi.
Cumhuriyetçiler Partisi (LR), bir sonraki hükümete gensoru vermeyeceğini dile getirdi. Ulusal Meclis’teki liderleri Laurent Wauquiez, Cumhuriyetçilerin bir sonraki hükümette yer almasa bile bu hükümeti “düşürmeyeceklerini” söyledi. “Engelleyici olmayacağız, olumsuzluk stratejisini benimsemeyeceğiz” diyen Wauquiez, partisinin yeni ekibe katılımını masaya konulacak önceliklere bağlı olacağını vurguladı. Vurgulanması gereken bir konu da Barnier’i destekleyen sağ ve Macronistler arasındaki bir ittifak olan “ortak taban”ın yenilenmesi seçeneğinin dışlanması. Her halükarda Laurent Wauquiez, kendi siyasi kampının önceliklerini dile getirdi.
∗∗∗
AŞIRI SAĞ DENKLEMDE AKTİF
Ulusal Birleşme Cephesi (RN), bütçeyi “birlikte inşa etmek” istediğine vurgu yaptı. Liderleri Marine Le Pen başta olmak üzere, bazı parti yöneticileri bir sonraki hükümetin kendi destekleri olmadan kurulamayacağına inanıyor. RN sözcüsü Laurent Jacobelli verdiği demeçte, “Ulusal Birleşme Cephesi’nin iyi niyeti olmadan hiçbir hükümet var olamaz” dedi.
Le Pen, otomatik gensoruyu kesin bir dille reddediyor. Partisinin Meclis’te “herkes tarafından kabul edilebilir” bir bütçeyi “birlikte inşa etmek” için “gelecekteki Başbakan’ın çalışmasına izin vereceğini” söyledi. RN milletvekili Jean-Philippe Tanguy da bazı kırmızı çizgilerinin olduğunu belirterek “gelecek Başbakan emekli maaşlarının endekslenmesinden vazgeçmezse düşecek” dedi.
Le Pen mevcut krizden sorumlu tuttuğu Macron’u da eleştiriyor. Boyun Eğmeyenler’in (LFI) yaptığı gibi, Macron’u istifaya çağırmaksızın, “seçmenlere saygının sesini yükseltmezsek” üzerindeki “baskının” daha da güçleneceğine işaret etti. Konuyla ilgili tartışmalar böyle giderse, yeni hükümetin kurulması ve göreve başlamasının daha uzun bir süre alacağa benziyor.
