İş cinayetlerinde farklı bir tablo için

Gökhan TURAN - İSİG Meclisi Gönüllüsü
İSİG Meclisi verilerine göre 2013-2024 Kasım ayı sonu baz alınırsa en az 22.730 canımız iş cinayetlerinde hayatlarını kaybetti. Bunlar sayıdan ibaret değil, birer nefesti. İSİG Meclisi 2024 yılı Kasım ayı sonuna göre ise 1.708 can, sermayenin-patronların aç gözlülüğüne yenik düştü. Örgütlü yapılarda iş cinayetleri oranı azdır. Bunun nedenlerinden biri pro-aktif yöntemi, çalışan temsilcisi ile etkileşimli şekilde uygulayabilmeleridir. Biz işçiler mücadele alanlarını, grevleri eğitim alanı olarak kullanırız. Buralardan besleniriz. Ancak tek adam rejimi uygulamaları birçok alanda önümüzü kesiyor. Grevlerin ertelenmesi aslında sadece mücadelenin değil, etkileşimin de önünü kesiyor. 6331 sayılı yasa ve yönetmelikleri fiilen değil, yalnızca göstermelik uygulanıyor.
Bu yıl yaşanan kazalarda yine yüksekten düşme, özellikle inşaat iş kolu kazalarında yüzde 15’lik bir oranla önemli yer tutuyor. Öte yandan yangın ve patlamalar bitmiyor. Endüstriyel yangınlar ekonomik sistem bozukken birçok düşünce ve şüpheyi de barındırıyor. Trafik, servis araç kazaları sonucu ölümler de azalmıyor. İş makinalarının neden olduğu kazalar bu yıl kazaların yüzde 19’unu oluşturdu. 2024 yılında MESEM uygulamasıyla hayattan koparılan çocuklar oldu. MESEM’lere kayıtlı 499.377 öğrenci var. Gelişimlerine bakılmaksızın bulundukları işyerlerinde çalıştırılırken ölenler, sakat kalanlar, iş göremez hale gelenler, hastalananlar... Burası büyük bir mücadele alanı.
Tarım sektörünün hasat zamanlarındaki mevsimlik tarım işçilerinin göçlerinin neden olduğu iş cinayetlerinin artık çözülmesi gerekiyor. Ağustos ayı verileri fındık hasadında trafik kazasında ölenlerden kaynaklı yıllardır artıyor. Göçmen ve kadın işçilerin rakamsal olarak belirtilmediği 2023 SGK raporunda İSİG Meclisi verilerinden daha çok iş cinayeti işlendiği tespiti, bizim için bir başka bakışı gündeme getirdi. Kurumlar artık isimleri açıklamalı, yıllık düzenleme yapmalı. Sigorta dava ve iş kazası tutanak raporları sayısını kayıt altında yayımlamalı. 30-49 yaş aralığı çalışanların dağılımı yaklaşık olarak yüzde 40-43 oranında değişti. Yani iş cinayetlerinin yarıya yakını 30-49 yaş aralığındaydı. Geçim sıkıntısından kaynaklı olarak çalışmak zorunda kalan emekliler ise ilk altı aydaki iş cinayetlerin yüzde 6’sını oluşturdu.
İş cinayetleri konusunda 2023 yılında alınan kötü miras 2024’te de olduğu gibi devam ederken, 2025 yılında artık bu mirası taşımamak gerekiyor. Öncelikle çıkarılan 6331 sayılı yasa tam uygulanmalı, uzatmalar yapılmamalı, kamuda tam olarak uygulanır duruma getirilmeli. Üretim denetlenmeli, şirketlerin kapasite aşımı üretimleri kontrol edilmeli, işletmelerin açıldığı yerlerin yerleşim alanlarına uygunluğu değerlendirilmeli, uygunsuz iş ekipmanı, uygunsuz kişisel koruyucu üretimleri engellenmeli. Devlet yasayı uygulayarak, yürütme yetkisi ile sorumluluğunu işçiden yana tavır alarak gerçekleştirmeli. Sendikalar örgütlülüklerini geliştirmeli ve dayanışma bilinci geliştirilmeli.
İş kazalarının birçok nedeni var. Ama insana insan gibi yaşayacak ücret vermezseniz günü kurtarmaya çalışır. Günü kurtarmak için çalışmak ise yarını düşündürmez. Burada da sorumluluk iktidara düşer. Temel sorunları değiştirirsek sonuç tüm ülke için farklı olacaktır.