İşçinin haklı nedenlerle iş sözleşmesini fesih hakkı

Soru: Ben 2015 yılından beri aynı işyerinde çalışmaktayım. Günde on iki saat ayda otuz gün çalışıyorum. İşyeri ile aramda herhangi bir sözleşme yok. İleride ben işyerimden kendi isteğim veya işyeri sahiplerinin isteği ile ayrılmak zorunda kalırsam tazminat hakkım olur mu? Çalıştığım işyerinde sigortalıyım.

Cevap: Öncelikle günde 12 saat üstelikte hiç dinlenmeden çalışmak yasalara ve insan bedenine aykırı bir durum. Hafta tatili denilen bir kavram var işçi haftada 1 gün mutlaka dinlendirilmek zorundadır. Çalıştırıldığınızı belirttiğiniz süreler haftalık iş süresi sınırlarını da aşıyor. Bu süreler için size fazla mesai ücreti de ödenmesi gerekiyor.

İşçinin kendi isteği ile bir işyerinden ayrılması istifa anlamına gelir ve bu şekilde işten ayrılan bir işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. .Ancak işçi haklı bir nedenle iş sözleşmesini sona erdirirse kıdem tazminatına hak kazanır. Sizin yasal sınırların üzerinde çalıştırılmanız da haklı nedenle işten ayrılmaya bir örnektir. Sorunuzda belirttiğiniz “işyeri sahiplerinin isteği ile ayrılmak zorunda kalırsam” sözcüğü işverenin sizi işten çıkarması anlamına geliyor. Bu durumda işverenin işten çıkarma konusunda haklı  bir nedeni yoksa zaten size tazminat ödemesi gerekiyor.

Bunların dışında İş Kanununda işçiye haklı nedenlerle işten ayrılma hakkı veren maddeler aşağıdaki gibidir:

MADDE: 24 İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI

Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I. SAĞLIK SEBEPLERİ:

a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

II. AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA UYMAYAN HALLER VE BENZERLERİ:

a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.

b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.

c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa.

d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.

e)İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,

f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

III. ZORLAYICI SEBEPLER:

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.