İşçiye ara dinlenmesi verilmesi zorunludur
SORU: İşyerimizde sabah 08.30 akşam 17.00 arası mesai uygulaması var. 30 dakika yemek paydosu 12.30-13.00 arası 30 dakika, yemek yok, yol ücreti yok, ayrıca çay saati gibi bir hakkımızın olup olmadığını öğrenmek istiyorum.
YANIT: İşçilere İş Kanunu'nun 68. maddesi gereği aşağıdaki sürelerde ara dinlenmesi verilmelidir:
Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika,
b) Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,
c) Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat,
Ara dinlenmesi verilir.
Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir (Ara dinlenme süreleri iş süresinden sayılmaz).
İş Kanunu'nun ara dinlenmesini düzenleyen yukarıda metnini sunduğumuz maddesine göre siz 08.30-17.30 arası çalışıyor iseniz 1 saat ara dinlenmesi hakkınız var demektir. Yani yarım saat öğle paydosu dışında 2 kere 15’er dakika olmak üzere ara dinlenmesi hakkınız var. Belirttiğiniz yol yardımı, yemek ücreti gibi konular ise İş Kanunu'nda yer almayıp işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi ve/veya toplu sözleşme ile işçiye sağlanacak sosyal haklardır. Yani sözleşme veya toplu sözleşmelerde bu tür haklar yer almıyorsa işverenin bu hakları sağlama zorunluluğu yoktur.
İŞVEREN KANUNİ İŞLEM BAŞLATABİLİR Mİ?
SORU: Özel bir şirkette çalışıyorum. İşyerimden 3 aylık bir süreç gibi özel bir nedenden dolayı izin istedim, vermediler. Ben de buna karşılık ertesi gün işe gelmeyeceğimi, işi bıraktığımı söyledim ve gitmedim. İşe girişte herhangi bir sözleşmem yok, bu durumda işveren benimle alakalı kanuni bir işlem başlatıp benden bir şey talep edebilir mi?
YANIT: İşveren yönetim hakkı çerçevesinde sizin talep etmiş olduğunuz 3 ay izni verip vermemek konusunda yetki sahibidir. Bu konuyu gerekçe göstererek işi terk etmeniz yasal çerçevede geçerli bir neden değildir. Ancak istifa etmek bir irade beyanıdır ve bu konuda herhangi bir engel söz konusu değildir. Siz elbette iradenizi kullanarak işten ayrılabilirsiniz. Bununla birlikte istifa sonrası İş Kanunu gereği belirli bir süre daha o işyerinde çalışmanız gerekiyor. Bu süreye ihbar öneli süresi veya bildirim süresi diyoruz. İşçinin işyerinde çalışmış olduğu süreye göre değişen ihbar süreleri aşağıdaki gibidir:
• 1-6 arası çalışan işçi 2 hafta önce,
• 6 ay ile 1,5 yıl çalışan işçi 4 hafta önce,
• 1,5 yıl ile 3 yıl çalışan işçi 6 hafta önce,
• 3 yıldan fazla çalışan işçi ise 8 hafta önce işverene işten ayrılacağını bildirmek ve bu süre kadar daha o işyerinde çalışmak zorundadır. İşçiye ihbar öneli süresince günde 2 saat iş arama izni verilmesi zorunludur.
Aksi halde işveren böyle bir durumda ihbar öneli süresini çalışmadan işten ayrılan işçiden ihbar tazminatı talep edebilir. Bunun istisnası ise deneme süresidir. Eğer işçi ile işveren iş ilişkisi kurulduğunda yazılı olarak yasal deneme süresi (Bu süre 2 aydır. Toplu sözleşmelerle 4 aya kadar uzayabilir) saptamışlarsa bu süre içinde her iki taraf da sözleşmeyi bildirim süresine uymaksızın sona erdirebilir. Bir ihbar tazminatı da söz konusu olmaz.
