Neden laik eğitim?
Laiklik, laik eğitim; Milli Eğitim Bakanı’nın yaptığı konuşma sonrası ülkenin ana gündemlerinden biri oldu. Konuşmanın gerçek dışılığı tarihsel bir hakikat. Kurulan cümlelerin gerçekliğinin tartışılması tam da bu yüzden bir değer taşımıyor. Hakikat yerine algı yaratarak yönetme biçimi iktidarın rutini oldu.
Eleştiriler arasında konuşmanın gündem değiştirme amaçlı olduğu vurgusu öne çıktı. Laiklik ne zaman ülkemizin ana gündemlerinden biri olsa muhalefetin bir kısmının ezberi 22 yıldır hiç değişmedi. Laiklik gündemse iktidarın amacı onlara göre tartışmasız gündem değiştirmekti.
Amaç gerçekten gündem değiştirmek miydi? Maarif müfredatının hazırlanma sürecine ilişkin Bakan’ın kurduğu cümlelerden biri “on yıldır müfredat değişikliği için çalışma yürüttükleri” sözleri olmuştu. Siyasi iktidar on yıldır gündem değiştirmek için mi müfredat değişikliği hazırlıkları yapıyordu? Son 22 yıldır laik, bilimsel, kamusal eğitimin adım adım yok edilmesi gündemi değiştirme amacı mı taşıyordu?
∗∗∗
Maarif müfredatının hazırlanma sürecinde en aktif çalışma yürüten yapılardan biri Maarif Platformu oldu. Bu platform laik, bilimsel aynı zamanda parasız, zorunlu eğitim karşıtı çok sayıda isim ve yapıdan oluşuyor. Raporlar yayımlıyorlar. Bu raporlarda açıkça laik, kamusal eğitimin yerli ve milli olmadığını, Batı’nın bize dayatması olduğunu laik eğitimin, karma eğitimin mutlaka kaldırılması gerektiğini söylüyorlar. Zorunlu, kesintisiz eğitimin de laikliğin baskıcı bir uygulaması olduğunu zorunlu eğitimin de kaldırılması gerektiğini vurguluyorlar. Ana gerekçe olarak piyasanın erken yaşta işgücü ihtiyacı olduğunu açıkça belirtiyorlar. Fütursuzca çocuk işçiliğini yaygınlaştırmak, çocukları okuldan koparmak için dini araç olarak kullanıyorlar.
Maarif müfredatının omurgası olan “kader, fıtrat, şükür, kalite, ahilik, fütüvvet, sektör…” gibi kavramları incelediğimizde dini kavramlarla sermayenin kavramlarının iç içe olduğunu görüyoruz. Müfredatta ve müfredatla ilgili her adımda karşımıza çıkan ise işgücü piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda diye başlayan cümleler oluyor. Ahiliğin; usta, patron, çırak ilişkisinin ve fütüvvetin yani patrona, ustaya koşulsuz itaatin dinin gereği olduğu ders içeriklerinde yer alıyor. Yeni müfredatla derslere ahilik ve girişimcilik dersi ekleniyor. Genç Ahiler Projesi, Bakanlığın canhıraş bir şekilde yürüttüğü ana projelerden biri oluyor. Mesele laiklik, laik eğitim karşıtlığı ancak özü ve temel gerekçesi sınıfsal.
∗∗∗
Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Bakanlığa bağlı bir müdürlük olmaktan çıkarılıp bütçesi de işleyişi de özerkleştiriliyor. Örneğin; Din Öğretimi Genel Müdürlüğü’nün imzaladığı bir protokol kamu/özel tüm okullar ve okul türlerinde uygulanabiliyor. Bir yandan her geçen yıl imam hatip ortaokul ve liselerinin, hafız yetiştiren ortaokul ve hafızlık pekiştiren liselerin, hafızlık proje okullarının, 4-6 yaş Kuran kurslarının sayısı artırılıyor. Bir yandan da tüm lise türlerini imam hatipleştiren Anadolu fen imam hatip, Anadolu sosyal bilimler imam hatip, Anadolu güzel sanatlar imam hatip gibi okul türleri açılıyor. Mesleki eğitimle ilgili son adıma kadar yıllardır liselerin içinde yer alan veya bağımsız ortaokul bölümü olan tek okul türü imam hatipler oldu.
2020 yılında Din Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne ayrılan bütçe 10,1 milyar TL iken, 2023’te 41,7 TL’ye, 2024’te 79,7 TL’ye çıkarılıyor. 2025-2027 döneminde imam hatipler için toplam 150 milyar 331 milyon 527 bin TL kaynak aktarılması amaçlanıyor. Eğitim bütçesinde vakıf ve derneklere 2025-2027 döneminde 22 milyar 480 milyon 921 bin TL kaynak aktarılacağı yer alıyor. Hafızlık proje okulu öğrencilerine Türkiye Diyanet Vakfı tarafından aylık bin lira burs veriliyor.
Diğer kamu okullarına ve okul türlerine ayrılmayan kaynaklar, olanaklar imam hatiplere ayrılarak okullar, çocuklar arasında ayrımcılık yapılıyor. En çarpıcı örneklerden birisi de Uluslararası Anadolu imam hatip liseleri. Diğer liselere, okul türlerine giriş kriterinden farklı olarak yazılı sınavla birlikte bu okullara mülakatla öğrenci alınıyor. Danışma kurulunda vakıf, dernek adıyla tarikat yapıları yer alabiliyor. Uluslararası Anadolu İmam Hatip Lisesi proje okullarında öğrencilerin eğitim, barınma ve iaşe giderleri Milli Eğitim Bakanlığı’nca diğer giderleri (ulaşım, sosyal kültürel faaliyetler, sağlık, giyim) Türkiye Diyanet Vakfı’nca karşılanıyor. Program okullarında ise öğrencilerin eğitim, barınma ve iaşe giderleri bakanlıkça karşılanıyor, diğer giderleri ise okulların iş birliği yaptığı vakıf ve derneklerce karşılanabiliyor. İmam hatip okulları çocukların tüm ihtiyaçlarının parasız karşılandığı tek okul türü haline getiriliyor.
Bu sınırsızca kaynak aktarımlarına rağmen PISA 2022 raporunda yer alan veriler laik, bilimsel eğitimin çocuklar ve ülkemizin geleceği açısından ne denli vazgeçilmez olduğu gerçeğini bir kez daha rakamlarla kanıtlıyor. OECD’nin, PISA 2022 verileri üzerinden yaptığı hesaplama 20 puanın bir öğrencinin bir yıllık öğrenmesine denk geldiğini gösteriyor. PISA 2022 ortalama matematik puanlarına bakıldığında fen liseleri (598 puan) ile imam hatip liseleri (444 puan) arasındaki puan farkı 154 puan. Yaklaşık sekiz akademik yıl farkına karşılık geliyor.
Laiklik, laik eğitim tüm eşitsizliklere, ayrımcılıklara rağmen kazanıyor. Ancak laiklik karşıtı her adımla kaybeden tüm çocuklar, memleketimiz, ortak geleceğimiz oluyor.
