Saraçoğlu Mahallesi’ni kim savunacak?
Bu konuda meslek odalarına, sivil toplum kuruluşlarına, akademisyenlere, sanatçılara ve duyarlı yurttaşlara büyük sorumluluk düşmektedir. Saraçoğlu Mahallesi’nde yaşanan hukuksuzluklara karşı sesimizi yükseltmeliyiz.
Özgür Yanıt Kaya - TMMOB Harita Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi
Ankara’nın merkezinde yer alan ve tarihî film setlerini andıran bu mahalle, Cumhuriyet döneminin ilk toplu konut projesi ve kentsel sit alanlarından biridir. Alman Mimar Paul Bonatz tarafından tasarlanan mahalle, geleneksel konutun modern bir yorumu olarak bahçe şehircilik akımı doğrultusunda gelişen bir anlayışla projelendirilmiştir.
Mahallede çeşitli kademelerden memurların yaşadığı konut blokları, Namık Kemal İlköğretim Okulu, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi ve çocuk parkı gibi kamusal alanlar bulunmaktadır. Mahalle 1979 yılında kentsel sit alanı ilan edilmiş, konutlar ve ağaçlar da kültür ve tabiat varlığı olarak tescillenerek koruma altına alınmıştır.
Ancak Saraçoğlu Mahallesi son yıllarda büyük bir tehdit altındadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2013 yılında riskli alan ilan edilen mahalle, 2015 yılında zorla boşaltılarak insansızlaştırılmıştır. Mahalle bakımsız bırakılıp metruklaştırma sürecine terk edilmiştir. Bakanlık, mahallenin kültürel miras değerini ve kamusal niteliğini yok edecek bir rant projesi süreci başlatmıştır. Proje kapsamında mahallede turizm, ticaret ve konut işlevleri öne çıkarılmakta, üst gelir sınıfına yönelik bir soylulaştırma politikası izlenmektedir. Proje aynı zamanda mahallenin ve kent merkezinin bütünlüğüne zarar verecek, ulaşım sorunu yaratacak, yeşil alanları azaltacak ve tarihî dokuyu tahrip edecektir.
Mahallenin talan projesine karşı meslek odaları ve demokratik kitle örgütleri hukuki mücadele yürütmektedir. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi ve TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi’nin açtığı davada Ankara 17. İdare Mahkemesi projede imar uygulamasının iptaline karar vermiştir. Ancak bu karara rağmen proje devam etmektedir. Meslek odaları temsilcileri kararın bir an önce uygulanmasını talep etmektedir. Ayrıca Bakanlık hukuku arkadan dolanarak alanda yeni Koruma Amaçlı İmar Planı yapmıştır. Bu durum meslek odalarının tepkisini çekmiştir.
Saraçoğlu Mahallesi hepimizin ortak mirasıdır. Mahallenin korunarak yaşatılması için kamuoyunun duyarlı olması gerekmektedir. Mahalle halkçı, kamucu ve eşitlikçi sosyal devlet yapısının ürettiği ilk toplu konut yerleşkesi olarak Cumhuriyetin ve Başkentin bir simgesidir. Bakanlığın “metruk halden kurtarıyoruz” söylemiyle pazarladığı mahalle, rant yaratmak için Bakanlık tarafından bilinçli olarak köhneleştirilmiştir.
Mahallenin kültürel miras değeri ve kamusal niteliği, özelleştirilip ranta açılarak yok edilemez. Bu proje sadece Saraçoğlu Mahallesi’ni değil, Ankara’nın ve Türkiye’nin tarihini, kültürünü ve kimliğini de yok saymaktadır.
Peki bu noktadan sonra neler yapılabilir.
Saraçoğlu Mahallesinin kentsel sit alanı statüsü korunmalı ve tarihî dokusu bozulmadan restore edilmelidir.
Mahallede yürütülen proje durdurulmalı ve yargı kararları uygulanmalıdır.
Mahallede yeni Koruma Amaçlı İmar Planı yapılması hukuka aykırıdır ve iptal edilmelidir.
Mahallede kamusal niteliği yüksek olan okul, kütüphane, park gibi alanlar yeniden işlevlendirilmeli ve halkın kullanımına açılmalıdır.
Mahallede üst gelir sınıfına yönelik bir soylulaştırma politikası izlenmemeli, mahallenin sosyal çeşitliliği ve kültürel zenginliği korunmalıdır.
Mahallede yeşil alanlar ve anıt ağaçlar korunmalı, biyolojik çeşitlilik artırılmalıdır.
Mahallede ulaşım sorunu yaratmayacak, yaya kullanımını güçlendirecek bir planlama yapılmalıdır.
Mahallede katılımcı ve şeffaf bir süreç yürütülmeli, kentin aktörleri ve meslek örgütlerinin işbirliği ile proje üretilmelidir.
Bu konuda meslek odalarına, sivil toplum kuruluşlarına, akademisyenlere, sanatçılara ve duyarlı yurttaşlara büyük sorumluluk düşmektedir. Saraçoğlu Mahallesi’nde yaşanan hukuksuzluklara karşı sesimizi yükseltmeliyiz. Talana karşı korumak için dayanışma içinde olmalıyız... Saraçoğlu mahallesini kim savunacak? Hepimiz savunacağız!