Satılık yatırımlık ASM
Siz hiç internette “Sahibinden Satılık Adliye Sarayı” ya da “Sahibinden Satılık Mahalle Karakolu” ilanı gördünüz mü?
Ben görmedim. Tahayyül de edemiyorum. Değil mi ki adalet de emniyet de devletin asli görevlerindendir, binaları da doğal olarak devlete aittir, diye düşünürüm.
Peki ya sağlık? Ona gelince iş değişiyor. Geçen hafta Berkay Sağol’un BirGün’deki haberinde vardı. İzmir ve Burdur’da iki Aile Sağlığı Merkezi, ASM satılığa çıkarılmış.
∗∗∗
Birinci ilan Burdur’dan. İlanda durumu “Satılık Sağlık Merkezi” olarak belirtilmiş.
Bina yaşı beş ile on arasındaymış. Beş katlı, toplam 250 metrekare, doğalgaz kombili imiş. Krediye uygun değilmiş,takas olabilirmiş, tapu durumu “Kat Mülkiyetli” imiş. Tamamı kiracılı olarak satılıkmış.
İkincisi İzmir’deki Balçova’daymış. Onun durumu da “Satılık Sağlık Merkezi” imiş. İlanda “Sağlık Ocağı” yazıyor ama satılan İzmir Balçova 4 No’lu Nusret Fişek Aile Sağlığı Merkezi.
Bina yaşı otuzun üzerindeymiş. Beş katlı, toplam 78 metrekare, ısıtma jeotermal imiş. Krediye uygun değilmiş, takas olmazmış, tapu durumu “Belirtilmemiş”miş. Tamamı değil dörtte bir hissesi kiracılı olarak satılıkmış.
O Nusret Fişek ki “Toplum Hekimliği”nin kuruculuğunu, “Sağlıkta Sosyalleştirme”nin mimarlığını yaptı. Hayatı boyunca çağdaş birinci basamak sağlık hizmetleri için mücadele etti. Muş’tan başlayarak ülkenin dört bir yanını sağlık ocaklarıyla donatmak için çalıştı.
Şimdi onun adını taşıyan birinci basamak sağlık kurumu iş yeri kategorisinden internette satılıyor!
∗∗∗
Peki, nasıl oluyor da böyle oluyor, derseniz anlatmaya çalışayım.
Nusret Fişek’in 27 Mayısçıları bin bir güçlükle ikna ettiği 224 sayılı “Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun” 5 Ocak 1961’de kabul edilmişti.
Kanunun gayesi şöyle tanımlanmıştı: “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde bir hak olarak tanınan sağlık hizmetlerinden faydalanmanın sosyal adalete uygun bir şekilde ifasını sağlamak maksadıyla tababet ve tababetle ilgili hizmetler bu kanun çerçevesinde hazırlanacak bir program dâhilinde sosyalleştirilecektir.”
Sosyalleştirmenin temeli sağlık ocaklarıydı. Şehirlerde, kasabalarda, köylerde her 5-10 bin nüfus için bir sağlık ocağı kurulacak, o bölgede yaşayan bütün nüfus ona bağlanacaktı. Kanuna göre sosyalleştirme on beş yıl içinde parça parça bütün ülkeye yayılacaktı.
Sonraki yıllarda iktidara gelen sağ partiler ismi bile sosyalizmi çağrıştıran sosyalleştirmeden hiç hazzetmediler. İhmal ettiler, savsakladılar, sağlık ocaklarına üvey evlat muamelesi yaptılar.
∗∗∗
Öldürücü darbe ise AKP döneminde geldi. Sağlık ocakları tasfiye edilip “Aile Hekimliği Türkiye Modeli”ne geçildi.
Sağlık Bakanlığı birinci basamaktaki kurumlarını “cari gider” karşılığı aile hekimlerine devretti. ASM’lerin kira, elektrik, doğalgaz, internet, her türlü harcaması artık aile hekimleri tarafından karşılanıyor. Hatta sözleşmeli işçi çalıştırıp maaşını, sigortasını da ödüyorlar.
Adliyelerin giderlerinin hâkimler, okulların giderlerinin öğretmenler tarafından karşılanması gibi. Başka hiçbir devlet dairesinde görülmeyen bir garabet.
Bakanlık birinci basamağı aile hekimlerine devrederken bir kısmına elindeki sağlık ocaklarını da kiraladı. Diğerlerine de “Ben size cari gider ödemesi yapıyorum, binanızı gidin kendiniz bulun.” dedi. Aile hekimleri de mecburen yeni binalar bulup ASM’lerini kurdular.
Binalarını aile hekimlerine kiralayan mal sahipleri hızla olayın farkına vardılar. Öyle ya; normalde evini kiracıya verse bakarsın kirasını zamanında ödemez, zam yapmayı kabul etmez, çıkarmaya çalışsan çıkmaz, çok sıkıştırırsan da birkaç aylık kira takarak çekip gider. Giderken muslukları sökmeyi de ihmal etmez.
Aile hekimleri öyle mi ya? Ne de olsa ASM’ler sözde hâlâ “devlet dairesi”. Kira takamaz, binaya zarar veremez, kira zammında anlaşamadım diye ASM’yi başka yere taşıyamaz. El mecbur, mal sahibi ne isterse kabul edecek.
Böyle olunca da binayı ASM’ye icara vermek de satmak da kârlı bir işe dönüştü.
∗∗∗
Burdur’daki ilanın başlığı aslında AKP’nin birinci basamak sağlık kurumlarını ne hale getirdiğini özetlemiş.
Satılık Yatırımlık Dükkân!
