Sol Birlik yeni liderini seçti

Çağrı YALGIN / HELSİNKİ

Finlandiya'nın Sol Birlik partisi, genel başkanlığa geçen yıldan beri Helsinki milletvekili olan Minja Koskela’yı seçti. Seçimi resmen parti kurultayı yapsa da belirleyici olan, parti üyeleri arasında yapılan ama resmen bağlayıcı olmayan oylamada Koskela’nın açık arayla birinci gelmesi idi.

Önceki lider Li Andersson, Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde partisini ikinci sıraya taşıdıktan sonra AP milletvekili olarak Brüksel’e taşındı. Yerine seçilen Koskela’nın parti çizgisinde bir değişiklik yapması beklenmiyor.

Sol Birlik, kamuoyu yoklamalarında yüzde 8-9 arası bir destek oranıyla 5. sırada yer alıyor. Kurulduğundan beri dört kere hükümete girdi, bugün muhalefette. Fin meclisinde 11, AP’de 3 milletvekiliyle temsil ediliyor.

Partinin kökleri, 1918’de kurulan Finlandiya Komünist Partisi’ne (SKP) dayanıyor. İç savaşı (1918) kızılların kaybetmesinin ardından komünist partiler yasaklanmıştı. Soğuk Savaş döneminde ülke SSCB ile Dostluk ve İşbirliği Antlaşması (1948) imzaladı ve güçlü komşusunu kızdırmama politikası güttü. Komünist parti ve propaganda serbest bırakıldı, hattâ Soljenitsin gibi SSCB’yi eleştiren yazarların eserleri sansürlendi. Milliyetçi olduğu halde ironik bir şekilde Sovyet desteği ile çeyrek asır cumhurbaşkanlığı yapan Urho Kekkonen döneminde (1956-1982) komünistler iki kere hükümete katıldı. Koalisyonlara giren resmî olarak SKP değil, SKP öncülüğündeki sosyalist kuruluşların oluşturduğu Finlandiya Demokratik Halk Birliği (SKDL) idi. SKDL’nin 1960 ve 1970’lerde yüzde 17-24 arasında değişen oy oranı, 1980’lerde %9’a kadar düştü.

YENİ DÖNEM

1990’a gelindiğinde iki ayrı parti işletmek sosyalistlerin kaynaklarını zorlamaya başlamıştı. Berlin Duvarı’nın yıkılışının etkisi Finlandiya solunda da hissediliyordu. Sol Birlik, SKDL’nin ve ondan kopmuş Avrokomünist fraksiyonların birleşmesiyle doğdu. İlk günlerinden itibaren parti, kendini öncüllerinden ayrıştırdı: Komünizmin istenmeyen bir emir-komuta ekonomisi olduğu ve piyasa ekonomisinin tamamen rafa kaldırılmasının uzak hedef dahi olmadığı benimsendi. Bunları kabul etmeyen bir kanat 1994'te ayrılıp SKP’yi yeniden kurdu. SKP, bugüne dek hiç milletvekili çıkaramayarak etkisiz kaldı.

Sol Birlik, 1999 yılında Paavo Ärhinmäki’nin liderliğinden itibaren yeşil-kırmızı çizgiye kaydı. Oyları işçilerden ziyade gençler ve yüksek eğitimli şehirlilerden gelmeye başladı. Taşradan gelen oylar azaldı. 2016’da Andersson’un liderliğinde bu süreç devam etti.

Parti bugün genel olarak daha eşitlikçi bir Finlandiya’yı ve Avrupa Birliği’ni savunuyor. NATO üyeliği üzerine partinin olumsuz görüşü Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla kısmen değişti. Parlamentodaki oylamada vekillerini bağlayıcı karar almayan partinin 16 vekilinden sekizi NATO’ya evet, altısı hayır dedi. Parti bugün nükleer silahların Finlandiya’ya konuşturulmasına karşı çıkıyor.

Eylül ayında Sol Birlik, Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) başta olmak üzere 6 parti ile birlikte AP'deki Avrupa Sol Partisi'nden (PEL) ayrılarak İnsanlar ve Gezegen için Avrupa Sol Birliği (ELA) adlı yeni bir parti kurdu.