Sosyal medyanın iyi uyumaya etkisi var!

Uyku, gençlerin sağlıklı büyüme ve gelişme sürecinde kritik bir rol oynayan, önemli bir unsur. Ancak günümüzde sosyal medyanın hızla yayılması ve akıllı telefon kullanımının artmasıyla birlikte, gençler arasında uyku kalitesi de endişe verici bir şekilde azalıyor. Amerika Psikoloji Derneği’nin sosyal medya kullanımının ergenlik dönemindeki sağlık üzerindeki etkilerine dair yakın geçmişteki uyarısının ardından, ABD Genel Cerrahı da şimdi gençler arasında sosyal medya ve ruh sağlığı arasındaki olası ilişkiye dikkat çekerek bir uyarıda bulundu.

Burada ufak bir parantez açalım: Türkiye’de tam olarak karşılığı olmayan “Genel Cerrah” pozisyonu, Birleşik Devletler Halk Sağlığı Servisi Muvazzaf Müfrezesi (PHSCC) isimli bir birimin operasyonel lideridir ve bu bakımdan, Amerikan federal devletinin halk sağlığı konusundaki en üst düzey kişisi kabul edilir. Direkt olarak ABD başkanı tarafından atanan bu kişi, halk sağlığı konusunda derin deneyimleri olan bir askerdir. Şu anda bu görevi, Obama, Trump ve Biden yönetimleri altında 2 ayrı kez üstlenmiş olan Koramiral Dr. Vivek Murthy üstleniyor. Harvard Tıp Okulu ve Brigham and Women’s Hastanesi mezunu olan Murthy, 27 binden fazla hekimi ve öğrenciyi temsil eden Doctors for America (Amerika’nın Doktorları) isimli sivil toplum örgütünün de kurucusu ve ilk başkanı. 

Potansiyel bağlantılar

İşte Murthy, özellikle de ergenlerde sosyal medya kullanımı ile uyku kalitesi arasındaki potansiyel bağlantılar göz önüne alındığında, gençlerin ve ebeveynlerin uyku kalitesini optimize etmek için belirli önlemler almanın önemini vurgulayan bir açıklamada bulundu. Bu açıklamanın nedeni, Sleep Health (Uyku Sağlığı) dergisinde yakın geçmişte yayınlanan ulusal çaplı bir araştırma. Bu yeni araştırma, insanların ekran alışkanlıkları ile daha iyi uyku arasındaki ilişkiye dair güncel ve ilginç bulgular sunuyor.

San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak görev yapan Jason Nagata’nın anlattığına göre gençler için yeterli uyku almak, bedenlerinin ve zihinlerinin doğru şekilde büyümesine ve gelişmesine yardımcı olması nedeniyle son derece önemli. Yaptıkları yeni araştırma, dijital cihazları yatak odasının dışında tutmanın, cihaz bildirimlerini kapatmanın ve yatağa girerken sosyal medya kullanmaktan kaçınmanın ergenler arasında daha iyi uyku ile ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle de gece boyunca uyanan kişilerin, bu kısa uyanıklık dönemlerinde telefonlarını veya sosyal medyayı kontrol etmemeleri oldukça önemli.

Çalışmanın sonuçlarından yola çıkarak yapabileceğimiz bazı uyarılar şöyle:

Yatak odasında ekran bulundurmayın. Bir televizyonun veya internete bağlı bir cihazın yatak odasında bulunması, uyumakta zorluk çekme riskini yüzde 27 artırmaktadır.

Telefonun zilini ve bildirimleri kapatın. Telefonun zili açık bırakmanın, kapattığınızda uyumakta veya uyumakta zorluk çekme riskini yüzde 23 artırdığı gözlemlenmiştir. Ergenlerin yüzde 16,9’u, uyumaya çalıştıkları gecelerde telefon görüşmeleri, mesajlar veya e-postalar tarafından uyandırıldıklarını bildirmiştir.

Uyumadan önce sosyal medya veya diğer elektronik cihazları kullanmayın. Yatmadan önce sosyal medya kullanmak, internet üzerinde sohbet etmek, video oyunları oynamak, internette gezinmek, film, video veya TV programları izlemek, uyumakta veya uyumakta zorluk çekme ile ilişkilendirilmiştir.

Gece boyunca uyanırsanız, telefonunuzu veya sosyal medyayı kullanmayın. Ergenlerin beşte biri, geçen hafta içinde gece boyunca uyandıklarında telefonlarını veya diğer cihazlarını kullandıklarını bildirmiştir. Bu durum, uyku sorunları riskini yüzde 34 artırmaktadır.

10 bin kişi analiz edildi

Araştırmacılar, bu bulgulara ulaşmak için Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en büyük uzun vadeli beyin gelişimi ve çocuk sağlığı araştırması olan “Adolescent Brain Cognitive Development” (“Ergen Beyin Bilişsel Gelişimi”) çalışmasına dahil olan, 10-14 yaş arası 10 bin 280 ergenin verilerini analiz etti. Veriler, 2018-2020 yılları arasında toplandı. O çalışmada ergenler ve ebeveynleri, uyku alışkanlıkları hakkında soruları yanıtlamış, gençlere ise yatmadan önceki ekran ve sosyal medya kullanımlarıyla ilgili sorular yöneltilmişti. 

Çalışmada yer alan 10-12 yaş arası çocukların yüzde 15,5’i son iki hafta içinde uyumakta veya uyumakta zorluk çektiğini bildirmişken, yüzde 16,9’u ise geçen hafta içinde uyku sırasında telefon çağrıları, mesajlar veya e-postalar tarafından uyandırıldığını belirtmişti. Ayrıca, yüzde 20’si gece boyunca uyanıp telefonlarını veya başka bir cihazlarını kullandığını söylemişti.

Çalışmanın diğer yazarı olan, Toronto Üniversitesi’ndeki Factor-Inwentash Sosyal Hizmet Fakültesi’nde yardımcı profesör olarak görev yapan Kyle T. Ganson’ın söylediğine göre ergenlik dönemi, sosyal baskıların, fiziksel, psikolojik ve duygusal değişimlerin yaşandığı zorlu bir dönem. Bu gelişimsel süreçte sosyal medya ve akıllı telefonların merkezi önemini anlamak ve çocuklarına destek olmak, ebeveynler için son derece önemli. 

Geleceğimizin teminatı olan gençlerimizin sağlıklı bir uyku düzenine sahip olmaları, daha mutlu, daha enerjik ve daha başarılı bir yaşam sürmelerine yardımcı olacaktır. Bu nedenle bu alandaki çalışmaların bulgularını dikkate almak, sadece birkaç kişinin sağlığını iyileştirmek açısından değil, aynı zamanda koca bir toplumun geleceğini garanti altına almak açısından elzemdir.