Sosyalist devrimin kazanımları, olimpiyatlar ve Küba

Prof. Dr. Ali ARAYICI / PARİS

Küba'nın 1 Ocak 1959'daki Sosyalist Devrim’den önce; 1900'de Paris'te, 1904'te St. Louis'de ve 1948'de Londra'da kazandığı 4'ü altın toplam 5 Olimpiyat madalyası rekoru vardı. O dönemde spor hükümetin önceliği olmaktan uzaktı. Adadaki az sayıdaki spor tesisi başkent Havana'da yoğunlaşmıştı. Bu tesisler de az sayıda varlıklı burjuva kesimine ayrılmıştı. Dolayısıyla nüfusun büyük çoğunluğu spora erişimden dışlanmıştır.

Küba 1 Ocak 1959'da Sosyalist Devrim’den sonra eğitim, kültür ve sporun gelişimini ulusal bir öncelik haline getirerek dünya çapında referans haline geldi. 1896'dan 2021'e kadarki dönemde 84 altın, 69 gümüş ve 82 bronz olmak üzere toplam 235 madalya ile Latin Amerika'da ilk sıradadır. Küba'nın Latin Amerika'da rakibi yok. Kişi başına düşen Olimpiyat altın madalyası bakımından, yaklaşık 12 milyon nüfuslu Küba, dünyada ilk sırada. Üstelik boks 41'i altın, 19'u gümüş ve 18'i bronz olmak üzere en az 78 Olimpiyat madalyası ile Küba'nın en önemli sporu oldu.

SPORA BÜYÜK YATIRIM

Devrim lideri Castro iktidara geldiğinde, devrimci hükümet eğitim, sağlık, kültür, boş zamanı değerlendirme ve spora evrensel erişim sağlayan ulusal bir sosyal içerme politikası başlattı. 1961'de Ulusal Spor, Beden Eğitimi, Spor ve Boş Zaman Enstitüsü (INDER) kuruldu. En iyi yetenekleri belirleme politikası ile, ülke çapında bir spor geliştirme programı başlatıldı.

Küba genelinde mümkün olduğunca çok sayıda insanın erişebileceği, ücretsiz kamu tesisleri inşa edildi. Beden eğitimi ve spor her okulda diğer derslerle aynı şekilde öğretildi. Böylece, spor halkın yararlanmasına sunularak bir avuç burjuva azınlığa ayrılmış bir ayrıcalık olmaktan çıktı. 1962'de, para ile dönen profesyonel spor yasaklandı. Olimpiyat ruhunu benimsemek için siyasi bir seçim yapıldı. Bu tercihten, muhteşem sonuçlar elde etti.

1964'te Tokyo'da (1 gümüş) ve 1968'de Mexico City'de (4 gümüş) madalya aldı. 1972'de Münih'te 8 madalya (3 altın, 1 gümüş ve 4 bronz), 1976'da Montreal'de 13 madalya (6 altın, 4 gümüş ve 3 bronz) ve 1980'de Moskova'da 20 madalya (8 altın, 7 gümüş ve 5 bronz) kazandı. 1984 Los Angeles Olimpiyat ve 1988 Seul Olimpiyat Oyunlarına siyasi nedenlerden dolayı katılmadı.

On iki yıllık uzun bir aradan sonra, 1992'de Barselona Olimpiyatlarında zafer kazandı. Sovyetler Birliği'nin (SSCB) dağılmasının getirdiği ciddi zorluklara rağmen 14 altın, 6 gümüş ve 11 bronz olmak üzere toplam 31 madalya kazandı.

1996'da Atlanta Olimpiyatlarında, tarihi ortağı SSCB'nin dağılması ve ABD emperyalizminin ekonomik ambargosu ve tümden ablukasından çok etkilenen Küba; bu alanlarda başarısını sürdürdü. Bu bağlamda, kayda değer sonuçlarda elde etti. 9 altın, 8 gümüş ve 8 bronz olmak üzere toplam 25 madalya kazandı. Dünya sıralamasında ABD, Rusya, Almanya, Çin, Fransa, İtalya ve Avustralya'nın ardından 8. sıraya yükseldi.

2000 Sidney Olimpiyatları’nda 29 madalya (11 altın, 11 gümüş ve 7 bronz) ve 2004 Atina Olimpiyatları’nda 27 madalya (9 altın, 7 gümüş ve 11 bronz) elde etti. 2008 Pekin Olimpiyatları’nda 30 madalya (3 altın, 10 gümüş ve 17 bronz), 2012 Londra Olimpiyatları’nda 15 madalya (5 altın, 3 gümüş ve 7 bronz) ve 2016 Rio Olimpiyatları'nda 11 madalya (5 altın, 2 gümüş ve 4 bronz) ve 2020 Tokyo Olimpiyatları’nda ise 15 madalya (7 altın, 3 gümüş ve 5 bronz) kazandı.

NELSON MANDELA

Küba atletizmde de önemli başarılara imza attı. 11 altın, 14 gümüş ve 20 bronz olmak üzere toplam 45 Olimpiyat madalyası kazandı. Olimpiyat sporlarından güreş ve judo da, sırasıyla 27 madalya (11 altın, 6 gümüş ve 10 bronz) ve 37 madalya (6 altın, 15 gümüş ve 16 bronz) ile önemli rekorlar kırdı. Grekoromen güreş efsanesi Mijaín López, 4 Olimpiyat altın madalyası kazanarak dünya güreş tarihinde yerini aldı.

Efsaneler Teofilo Stevenson ve Félix Savón, her ikisi de 3 kez Olimpiyat şampiyonu olarak bu asil sanatın tarihini yazdılar. Bu kişiler, profesyonel olmak için, birkaç milyon dolarlık astronomik paraları geri çevirmeleri ile biliniyorlar. Stevenson'a Mohamed Ali'ye karşı dövüşmesi karşılığında beş milyon dolar teklif edildi. Ancak, o “halkının sevgisine” sadık kalmayı ve onurluca yaşamayı tercih etti.

Nitekim, büyük bir boks hayranı olan 1993 yılı Nobel Barış Ödülü sahibi ve Güney Afrika devlet Başkanı Nelson Mandela; 25 yıldır yattığı hapisten çıktıktan hemen sonra, 1991'de Küba'ya yaptığı tarihi ziyaret sırasında devrim lideri Fidel Castro'dan en sevdiği boksörlerden biri olan Stevenson ile tanışmasını istemişti.

Ünlü organizatör Don King, meşhur boksör Felix Savón'a, o zamanlar boks yaşamının zirvesinde olan Mike Tyson'a karşı 10 milyon dolarlık bir para karşılığında dövüşme teklifinde bulundu. Bu teklife verdiği verdiği ilginç yanıt, hala daha hafızalardadır: “Halkımın sevgi ve muhabbetini dünyadaki milyonlara asla değişmem”.

2024 PARİS OLİMPİYATLARI

Küba, Paris 2024 Olimpiyatlarına 61 sporcudan (27 kadın ve 34 erkek) oluşan mütevazı bir delegasyonla katılıyor. Sporcuların ekonomik olarak daha büyük kaynaklara sahip diğer emperyalist/kapitalist ülkelere kaçışlarını burada anımsatmak gerekiyor. Esas olarak ABD emperyalizmi tarafından dayatılan kuşatma durumu nedeniyle, şu anda tarihinin en ciddi ekonomik krizlerinden biriyle karşı karşıya olan Küba çok zor günlerden geçiyor.

Ne yazık ki, bir Karayip Adası olan Küba'da doğup büyüyen en az 21 Kübalı sporcu, bugün Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) izniyle; içinde Türkiye'nin de yer aldığı 14 başka ülke bayrağı (İspanya, İtalya, Portekiz, Bulgaristan, ABD, Kanada, Türkiye, Şili, Porto Riko, Azerbaycan, Polonya, Brezilya ve Belçika) altında 2024 Paris Olimpiyatlarına katılıyor. Yer aldıkları ülkelere madalya kazandırmak için, olanca güçleriyle çaba gösteriyorlar.

ABD emperyalizminin ekonomik ambargosu ve tümden abluka politikasının yarattığı olumsuzluklara ve zorluklara karşın; Kübalı oyuncular, bayrağının ve halkının renklerini gururla savunacak ve ülkelerini en iyi bir şekilde temsil edecekler. Olimpiyat şampiyonlarının adası olarak bilinen Küba'ya, madalya kazandırmak, ülkelerinin adını şanını dünyaya daha iyi tanıtmak ve Latin Amerika'yı onurlu bir şekilde temsil etmek başarısını göstereceklerdir.