Tarihi Elektrik Fabrikası korunmalı

Mahir KANAAT

İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası’nın Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi tarafından mevcut imar planları “kültürel tesis” statüsünden “ticaret-turizm alanı” olarak değiştirilmek isteniyor. İmar değişikliğine Konak Belediyesi’nden sonra İzmir Büyükşehir Belediyesi, Konak Belediyesi ve Mimarlar Odası İzmir Şubesi ile Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi de karşı çıktı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin endüstri mirasının önemli simgeleri arasında yer alan Tarihi Elektrik Fabrikası arazisinin Özelleştirme İdaresi’nce yüksek yapılaşma öngörecek şekilde planlanmasına yönelik bir açıklama yaptı.

Açıklamada, Elektrik Fabrikası’nın korunarak yaşatılması gereken değerler arasında yer aldığı belirtilirken, “Ticaret-turizm alanı kullanım kararıyla tescilli kültür varlığının gabarisinin çok üzerinde yapı yüksekliği önerildiği, bu durumun tescilli yapının siluetini olumsuz yönde etkileyeceği, yapılaşma koşulları ve plan kararları ile bölgeye zarar verileceği açıkça görülüyor. Bu alanlarda yeni yapılaşma önerilmemiş mevcut yapıların restore edilerek kullanılması yeterli görülmüştür. Yeni Kent Merkezi sınırları içerisinde kamuya ait kentin bütünü için son derece önemli bir konumda, kültür varlığı olarak tescilli endüstri mirası olan yapının kültürel kullanıma yönelik bir anlayış yerine, özel kullanımı içeren bir anlayış ile turizm ve ticaret amaçlı planlanarak kamunun kullanımından çıkarılması amaçlanıyor” denildi.

Açıklamada şunlar dile getirildi: “İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak; tescilli kültür varlığı niteliği taşıyan eski Elektrik Fabrikası’nı mevcut plan kararlarıyla kültürel mirasımızı koruyarak faaliyetlerini sürdürmek üzere ve öncelikle kamu yararı esas alınarak gelecek kuşaklara aktarmak, çağdaş bir anlayışla tarih ve kültür odağı olarak İzmir’e kazandırmak için gerekli mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.”

KAMUYA KAZANDIRILMALI

Konak Belediyesi tarafından yapılan açıklamada da, İzmir Elektrik Fabrikası’nın Kültür Varlığı olarak tescil edildiği ve koruma altına alındığı vurgulandı. Açıklamada, “Elektrik Fabrikası, kamunun ihtiyacı olan kültürel kullanıma yönelik bir anlayış yerine ne yazık ki ranta yönelik bir anlayış ile ticaret amaçlı işlevlendirilerek kamunun kullanımından çıkarılmak isteniyor. Bu tutumu hiçbir şekilde kabul etmediğimizi vurgulamak istiyoruz. Kentimiz endüstri mirasının önemli örneklerinden olan bu alanları kültürel mirasımız olarak koruyarak ve yaşatarak gelecek kuşaklara aktarmak, çağdaş bir anlayışla yenilikçi ve yaratıcı tasarımlar ile kentimize birer tarih-kültür odağı olarak kazandırmak mümkündür, gereklidir. Kentimizde miras alanlarımızı kültürel amaçlı işlevlerle gerçekleştirerek halkımızın kullanımına sunacak bilgi birikimi, mühendis, mimar ve şehir plancıları, ilgili meslek odaları ve önemli bir deneyime sahip olan İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Konak Belediyesi var. Elektrik Fabrikası’nı ve çevresini olumsuz etkileyecek girişimlere karşı her türlü hakkımızı kullanacağımızı ve kararlılığımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz” ifadeleri kullanıldı.

RANT ARACI DEĞİL

Mimarlar Odası İzmir Şubesi ile Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi tarafından yapılan açıklamada ise, “Yıllardır akıbeti belli olmayan yapının bulunduğu parsel yürürlükteki imar planında ‘Kültürel Tesis’ alanıdır. Kamusal kullanıma açık bir şekilde, yapı-parsel ilişkisi korunarak kültürel bir işlevle restore edilmesi gerekiyor. Kamuya ait olan bir kültürel miras yapısının kamusal özelliğinin kaybedilmesi ve yapı-parsel ilişkisinin bozularak özgün niteliklerinden uzaklaştırılması kabul edilemez. Bu değişiklik sadece kültürel miras öğesi için değil, çevresi için de büyük bir risk teşkil ediyor. Tarihi Elektrik Fabrikası kamunundur. Mülk sahibi tüm İzmir halkıdır. Yıllar içinde yıpranma süreci hızlanarak devam eden yapının modern yöntemlerle restore edilerek kamusal kullanımda kente kazandırılması için ilgili kurumlar gerekeni yapmalıdır. Elektrik Fabrikası’nın ayrıcalıklı imar hakları ve bilimsel dayanaktan yoksun plan değişiklikleri ile bir avuç azınlığın çıkarı haline getirilmesine izin vermeyeceğiz. Kentsel hafızamızı da endüstri mirasımızı da ranta teslim etmeyeceğiz” ifadeleri kullanıldı.

∗∗∗

NE OLMUŞTU?

Mülkiyeti TTA Gayrimenkul AŞ’ye ait olan ve üzerinde tarihi Elektrik Fabrikası’nın bulunduğu 3535 ada 6 parselin, Özelleştirme İdaresi tarafından satışı için 16 Nisan 2019'da açık artırma ihalesine çıkıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi 35 milyon lira ödemeyi taahhüt ederek ihaleyi kazandı. Belediye, ihale sürecinde en uygun teklifi verse de kamu teşekkülü olduğu gerekçesiyle ihale geçersiz sayıldı. Ayrıca, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na yapılan devretme talebinin de uygun bulunmadığı ifade edildi.