Tarihsel bir dönüm noktasında sol alternatif
Faşizme karşı cumhuriyeti birlikte savunma çağrısı yapan Yeni Halk Cephesi sarı yeleklilerden, emeklilik yasasına dönük protestolara uzun ve kararlı bir yol yürüyen Fransa muhalefetinin siyaset sahnesine de kendi gücüyle çıkması için bir yol açıyor.
Hazırlayan: Yol Politika Kolektifi
Avrupa Parlamentosu seçimleri liberal merkezlerin güç kaybettiği karşısında ise neofaşist partilerin yükseldiği bir sonuçla neticelendi. Fransa seçimleri ise neofaşist yükselişin en çok hissedildiği ülkelerden biri oldu. Avrupa parlamentosu seçimlerinde Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve partisi Rönesans'ı (%15,2) yüksek bir farkla geride bırakarak birinci sıraya yerleşen Le Pen'in neofaşist Ulusal Birlik Partisi’nin (%31,2) yarattığı sonuç sonrası Macron Fransa parlamentosunun yenilenmesi için erken seçim kararı aldı. Erken seçim sürecine ise sol birlik partisi Yeni Halk Cephesi damgasını vuruyor.
Neofaşist Ulusal Birlik Partisi'nin 30 Haziran'da (bugün) ilk turu gerçekleşecek seçimlerde ise en güçlü rakibi Macron'un partisi değil erken seçim kararı ardından birliğini açıklayan Yeni Halk Cephesi olacak. Uzun süredir faşizme karşı mücadelede müstakil bir güce dönüşmeyi başaran sol birlik aynı zamanda liberal merkezden de bir kopuşu ifade ettiği oranda hem Fransa hem dünya için önemli bir yol açıyor.
Avrupa ve ABD seçimleri boyunca neofaşizmin yükselişine karşı ikna edici bir siyaset ortaya koymaktan uzak liberal merkez Fransa seçimlerinde de başarısızlığını sürdürüyor ve hatta erken seçim sürecinde Le Pen kadar Yeni Halk Cephesini de marjinalleştirme, Fransa'ya karşı bir tehdit olarak gösterme siyaseti izliyor.
Ancak Fransa seçimlerini dikkate değer kılan şey çoğunlukla liberal merkezin bir parçası konumunda yer alarak güç kaybeden solun kendisini neoliberal politikalardan bir kopuşu da ifade eden çizgisi ve programıyla bir alternatife dönüştürmesi oldu. Neofaşist yükselişin en önemli nedenlerinden biri liberal merkezin neoliberal yıkım siyasetinden sorumlu olması ve bu yıkımın yarattığı öfkenin özellikle uzak ülkelerde sessizce süregelen savaşın Avrupa'nın kapılarına dayanmasına karşı bir sol siyasetin hayata geçirilememesi olageldi. Fransa solu bir yanda kendisini faşizme karşı tek alternatif olarak göstererek iktidarda kalan ve hem sağdan oy alabilmek için siyasette sağ söylemi derinleştirerek neofaşizme zemin oluşturan hem de neoliberal politikalarla halkı darboğaza sürükleyen liberal merkeze karşı hem de tüm Avrupa ve dünyada karanlık bir tehdide dönüşen neofaşizme karşı ciddi bir alternatife dönüşmüş durumda.
2022 seçimlerinde yüzde 22 oy ile faşist Le Pen’in ardından 3. sırada olan Melenchon’un partisi Boyun Eğmeyen Fransa'nın başını çektiği Yeni Halk Cephesi bu sefer Le Pen karşısındaki en güçlü rakip olarak gösteriliyor. Economist’in son anketine göre Yeni Halk Cephesi yüzde 29 alırken faşist Ulusal Birlik Partisi yüzde 35 ile birinci, Liberal Merkez ise yüzde 21 ile üçüncü sırada görünüyor. 2022’de gerçekleşen seçimlerin birinci turunda Macron yüzde 28, Le Pen yüzde 23, Mélenchon yüzde 22 oy aldı ve ikinci turda Macron 58,55 oy alarak cumhurbaşkanı olarak seçilmişti.
Fransa’da Macron’u ikinci defa iktidara taşıyan bu süreç de ciddi tartışmalara sebep olmuştu. O dönemde Mélenchon adaylığı etrafında solun birleşmemesi onun yerine Le Pen’i ikinci tura taşımış, bu tabloda sol partiler ve seçmenler ise “faşizmi engellemek adına” ikinci turda Macron’u desteklemişti. Ancak Macron hükümet dönemini Le Pen ile sağcılıkta yarışmak ve emek düşmanı politikaların dozunu artırmakla geçirdi. Macron’u “stratejik” olarak belki de iktidara taşıyan sol, bir yandan sokakta emeklilik yaşının artırılması, göçmen karşıtı saldırılar gibi kritik gündemlerde sokakta hükümetle mücadele ederken, şimdi ise faşizmin yükselişi ile karşı karşıya.
Bugün geldiğimiz noktada Fransa solunun önce kerhen merkez siyaseti desteklemesinin sonuçları, şimdi ise böyle kritik bir gündemde kurdukları birleşik cephe tüm dünya solu ve Türkiye için önemli dersler barındırıyor.
Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından başlayan faşizme karşı yürüyüş ve protestoların çağrısıyla bir araya geldiklerini ilan eden “Boyun Eğmeyen Fransa”, Sosyalist Parti, Yeşiller ve Fransa Komünist Partisi 14 Haziran'da açıkladıkları 15 gün 100 gün ve uzun vadeli üç aşamalı programla Macron dönemi politikalarından koparak bir sol alternatif inşası öneriyor. “Başka bir yol var” denilerek tanıtılan program ilk aşamada asgari ücret zammını, emekli ücretlerinin asgari ücretle eşitlenmesini ve emeklilik yaşının 64'e çıkarılmasıyla büyük protestolara neden olan Macron'un emeklilik yasasının reddini içerirken, program meclis çoğunluğunu sağlamaları durumunda ilerleyen aylarda ücretsiz eğitim ve sağlık, konut krizinin son bulmasına dönük önlemler, enerji ücretlerinin sabitlenmesini de öngörüyor.
Faşizme karşı cumhuriyeti birlikte savunma çağrısı yapan Yeni Halk Cephesi sarı yeleklilerden, emeklilik yasasına dönük protestolara uzun ve kararlı bir yol yürüyen Fransa muhalefetinin siyaset sahnesine de kendi gücüyle çıkması için bir yol açıyor. 2023'ü Macron hükümetinin neoliberal reformlarının yarattığı ekonomik darboğaza karşı grevlerle geçiren ülkenin iki büyük işçi sendikasının da alışılagelmedik bir şekilde açık desteğini alarak yürüyüşünü hızlandıran Yeni Halk Cephesi faşizme karşı mücadelede sol bir alternatifin mümkünlüğüne ve zorunluluğuna işaret ediyor.
Faşizmin iktidarın kapısına dayanmasının sorumlusu olarak Macron'un toplumsal yıkım politikalarını gösteren Yeni Halk Cephesi Fransa’nın ve bir bütün olarak Avrupa’nın tarihsel bir dönüm noktasında olduğunu söyleyerek faşizme karşı birleşmeye ve solu büyütmeye çağırıyor.
Seçim sonuçlarının ne getireceğini göreceğiz. Şu anda Le Pen ve Yeni Halk Cephesi arasında geçen seçimde sol sandıkta yenilebilir. Ancak unutmamak gerekir ki bir önceki seçimlerde ancak üçüncü büyük güç olabilen sosyalistler, bugün iktidar yarışı verebilecek bir yükseliş yaşadı. Fransa’da yıllardır sokaktaki direngen toplumsal muhalefetin neredeyse tüm öznelerinin parçası olduğu bir faşizme karşı birleşik cephe mücadelesinin tek imtihanı bir ayda girilen seçim olmayacaktır. Kim kazanırsa kazansın, neoliberal merkezin halk düşmanı politikalarına ve eski dünyanın her yerinde pıtrak gibi çoğalarak merkeze yürüyen faşizme karşı mücadele, asıl sınavını hayatın içerisinde verecek.
Yıllardır süren neoliberal politikalardan koparak bir sol alternatif inşa etme çağrısı, güçlü bir program ve aldığı büyük destekle Yeni Halk Cephesi, Avrupa’da ve dünyanın her yerinde sosyalist sol adına önemli bir yol gösterici olmaya aday.
