Ücretlilerde engelli indirimi nasıl uygulanıyor
Soru: Yüzde 44 ortopedik özürlüyüm. Gelir vergisinde yapılan bu indirim acaba direk maaşa mı yansıtılıyor. Yani 1 ay çalıştığım brüt ücret hesaplanıp bu ücretten çeşitli vergiler ve SGK primi kesiliyor ve brüt maaşımdan bu vergiler çıkarılıyor net maaşım elde ediliyor. Bu vergiler üzerinden mi indirim yapılıyor. Bu indirim nerelere yapılıyor aldığım maaşa katkısı var mı?
Cevap: Sorunuzun yanıtına geçmeden önce engelli indirimi konusunda genel bilgilere bakalım:
Engellilik İndirimi; çalışma gücünü asgari yüzde 40 ve üzerinde kaybetmiş olanların ücret ve/veya kazançlarına, girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır.
ENGELLİLİK ORANLARI NELERDİR?
Asgari yüzde 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli,
Asgari yüzde 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli,
Asgari yüzde 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı üçüncü derece engelli olarak belirlenmektedir.
KİMLER YARARLANABİLİR?
Engelli indiriminden sigortalı çalışanın kendisi ve/veya geçindirmekle yükümlü olduğu eş ve çocukları ile anne ve babası yararlanabilmektedir.
YARARLANMAK İÇİN NEREYE BAŞVURMAK GEREKİR?
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen kişilerin bir dilekçe ve aşağıda belirtilen belgelerle birlikte; Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Gelir Müdürlüğüne, Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Mal müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.
GEREKLİ BELGELER NELER?
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyenlerin dilekçe ekinde bulunduracağı belgeler şunlardır:
Kendisi için:
Çalıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir belge, (ücret bordrosu)
T.C. kimlik numarası.
Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi için:
Ücretlinin çalıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir belge,
Kendisinin ve engelli kişinin T.C. kimlik numarası,
Engelli kişiye bakmakla yükümlü olunduğunu gösterir belge.
İNDİRİM NASIL UYGULANIYOR?
Şimdi bu indirimin nasıl uygulandığı ve ücretli çalışana ne katkısı olduğuna bakalım: Bilindiği gibi ücretli çalışanlar Devlete elde ettikleri ücret geliri üzerinden Gelir Vergisi ödüyorlar. Ücretler üzerinden alınan bu vergi şöyle hesaplanıyor;
Normal bir çalışanın (engelli olmayan) brüt ücretinden vergiye tabi olmayan sosyal güvenlik ve İşsizlik sigortası primleri düşülüyor ve vergi kesintisine esas olacak vergi matrahı bulunuyor. Bu tutar üzerinden de kişi vergi tarifesine göre hangi vergi dilimindeyse o dilimden vergi kesiliyor. Engelli indiriminden yararlanan bir çalışandan ise yukarıdaki vergi matrahı tespitinden farklı olarak bulunan vergi matrahından bir de engelli indirimi düşülüyor. Böylece kişiye ek bir vergi indirimi sağlanmış oluyor. Bu da net ücretine ek bir artış sağlamış oluyor.
2024 YILI VERGİ İNDİRİMİ ORANLARI NE KADAR?
• Birinci derece engelliler için 6 bin 900 TL
• İkinci derece engelliler için 4 bin TL
• Üçüncü derece engelliler için bin 700 TL
Bu açıklamaların ardından hemen belirtmeliyiz ki yukarıda da görülebileceği gibi ülkemizde çalışanlara uygulanan engelli indirimleri son derece yetersiz olmasının yanında engelli kişinin ücretine direk yansıtılmayarak vergi matrahından indirildiği için amacına ulaşamamaktadır. Bu arada asgari ücret vergi dışı bırakıldığı için engelli çalışan şayet asgari ücretli ise vergi indiriminden hiç yararlanamamaktadır.
