Ünlü olmak

Ali Atay’ın YouTube’daki söyleşisinde, "Bu ülkenin seliyle, yangınıyla, tufanıyla ben niye mücadele ediyorum abi? Eşim karnı burnunda, Maraş’a yardım götürmek için arabayı hazırlıyoruz. Karım telefonda vinç ayarlamaya çalışıyor. Benim Maraş’ta ne işim var? Manipülasyona neden kapılıyoruz? Saat sabah 4’ü, diğer çocuğum yukarıda uyuyor. Bu işin birimleri var, devletin birimleri var. Ama biz hâlâ elimizde kovalarla ormana koşuyoruz. Bu normal mi?" demesi sosyal medyada gündem oldu son günlerde. Bu sözlerin içeriğinden çok, ünlülere yüklenen anlam, görev ve beklentiler üzerine düşünürken buldum kendimi. Yoksa, Ali Atay yardımlaşmayalım, dayanışma olmasın demiyor, vergi alan devletin yapması gereken vazifeleri hatırlatıyor.

YÖNLENDİRME GÜCÜ

İnsanların çoğu siyasilerden, milletvekillerinden, örgütlerden çok çözüm için ünlülerden bir şeyler bekliyor. Narin’in davasına Gülben Ergen’in katılması gibi. Depremzedeler için bütün ünlüler teyakkuza geçirilmişti. Kamuoyu artık ünlüler üzerinden oluşturuluyor, örgütsüz, tekilliğin çoğaldığı bir toplumda başka bir seçenek yokmuş gibi görünüyor. Covid zamanı da halkı bilinçlendirmede ünlüler oldukça etkili olmuştu. Ama tam tersi durumlar da söz konusu, kumar ya da benzeri alışkanlıkların yayılmasında. Ünlüler geçmişe oranla sosyal gündemi belirleme, dikkatimizi şekillendirme ve belirli sosyal konulara yönlendirme gücüne çok daha fazla sahip.

Bu gücün etkisi arttıkça, ünlü olmak üzerine yapılan çalışmalar da artıyor. ABD’de yapılan bir araştırmada, 10-12 yaş arası çocukların yüzde 40’ı gelecek için en önemli hedeflerinin ünlü olmak olduğunu söylemiş örneğin. Bu oran Türkiye’de daha fazla olabilir. Hatta çocukları ünlü olsun gayreti içinde olan ebeveynlerin sayısı da epey artmış olsa gerek.

İPTAL KORKUSU

Ünlüler üzerine yapılan çalışmalarda, kişinin benliği ve bireyselliği toplum tarafından benzersiz, özel, mükemmel ve seçkin olarak kutlandığı için ünlü olmanın oldukça cazip ve zevkli bir durum haline geldiğini ama bu yüzden bağımlılığa dönüşme tehlikesi barındırdığı ve kendisini diğer insanlardan üstün olma yanılsamasına neden olup kişiyi yabancılaştırdığı üzerinde duruluyor genellikle. Ama bu artan gururun ve kibrin, kişinin sosyal statüsü için abartılı bir endişeye kapılmasına da neden olduğu açık. Bu yüzden ünlü biri, gerçek düşünce ve duygularını gizleme eğiliminde oluyor genellikle, herhangi bir linç ve benzeri iptal edilme tehlikesi yaşamamak için.

HEMEN ŞİMDİ

İnsanların ünlü olma arzusunun altında yatan asıl nedenin, kişinin kendi yaşamının ötesine geçme, yani ölümsüz olma arzusu olduğu iddia edilir genellikle. Ama günümüzdeki durum biraz farklı. Bir bilim insanı bütün hayatını kendisini çok sonradan, belki öldükten sonra ünlü yapacak bir buluşa adayabilir ya da bir yazar ölümünden sonra ünlü olmasına neden olacak bir eser için yoksul bir hayat yaşamı göze alabilir. Ama günümüzde çoğu ünlü, geçici olduğunun bilinciyle "hemen şimdi" ünlü olma gayretinde, başarıyı ve gücü "hemen şimdi" elde etmek istiyor. Bu da zamane ünlülerini yoğun risk altında tutuyor, sadece sırf eğlencesine ya da öylesine bir anda birilerinin bir açığını bulup linçlemesi, bir gecede ününü kaybedip kötü bir insan ya da bir şaka haline gelip insanların zihninden silinmesine neden olabilir. Çünkü artık ünlü olmak isteyen çok ve çoktan ünlü olmuş birine hasetle bütün hıncını kusup rahatlamaktan keyif almak yaygın bir uğraş.

Ünlülere dair anlatı asla sabit değil ve mevcut hikâye anlatıcılarının ve izleyicilerinin endişelerine göre sürekli değişiyor. Bir hikâye gerçekten de ilgili olduğu hayattan daha uzun sürebilir, ancak başkaları tarafından anlatıldıktan sonra hikâyenizin sizin olmaya devam edeceğinin de garantisi yok. Toplumsal hayatı etkileyen bu meseleye yakından bakmaya devam...