Ürdün, Kuveyt ve Bahreyn’den patriotları kaldıracak: Trump çektiği savunma sistemini satacak

ABD’nin Ürdün, Kuveyt ve Bahreyn’de bulunan dört patriot füze sistemini çekme kararı, her ne kadar Kuveyt tarafından “rutin bir çekilme” olarak değerlendirilse de beklenmedik bir adım. Rusya’nın Suriye’ye S-300 hava savunma sistemi vermesinden hemen sonra böyle bir gelişmenin olması elbette şaşırtıcı.

ABD Savunma Bakanlığı adı geçen ülkelerdeki savunma sistemlerini geri çekme gerekçesi olarak “Çin ve Rusya’dan gelen tehditlere yoğunlaşma”yı ileri sürdü.

Rekabet değil daha fazlası
Bu sistemi çekmenin gerekçelerinden belki biri olabilir ama herhalde tek gerekçe bu değildir.ABD’nin Ortadoğu ve Afganistan’daki çatışmalardan uzak durmak isteği de etkili olmuştur bunda kuşkusuz. Donald Trump, Başkanlık kampanyası sırasında artık sorunlu coğrafyalarda ABD’nin çıkarlarını yerel güçlerle koruyacağını belirterek, buralarda harcanan paraların ABD ekonomisi için kullanılacağını vaat etmişti. Bu çekilme bu vaadin bir adımı gibi görülebilir.

Çin ve Rusya faktörü, açıklıkla ilk kez bir tehdit olarak ortaya atılıyor ABD tarafından. Rekabetten çok bir “savaş” hali var neredeyse açıklamaya bakılırsa. Çin ile girilen, siyasi yansımaları da olan ticaret savaşları ABD açısından Ortadoğu’dan daha önemli. Bu bölgede Rusya karşısında inisiyatifi kaybetmek Trump yönetimi için çok da önemli bir kayıp değil. Çin ile uğraşmak hayati önem taşıyor ABD için. Çünkü Çin, ticaret savaşlarından karlı çıkacak konumda bir ülke. En son bir Çinli firmanın İsrail’in Hayfa limanını işletecek olması, burada bulunan ABD donanmasının da geleceğini etkileyecek bir gelişme. Uğruna Ortadoğu’daki müttefiklerini bile karşısına aldığı İsrail’in Çin ile bu tür ilişkilere girmesi ABD için beklenmedik değilse de şaşırtıcı bir durum oldu. Ticaretin belirlemediği hiçbir şey yok. Rusya’nın da İran karşısında yine köklü bir ABD müttefiki olan Suudi Arabistan’la petrol piyasasında işbirliği yapması ABD için her ne kadar İran’a karşı olması açısından iyi sayılsa da yine de burada da inisiyatifi kaçırdığı anlamına geliyor.

Tüm bunlardan ötürü Ortadoğu’daki çıkarları için milyon dolarlara varan masrafı sürdürmenin bir anlamı yok haliyle. Zaten ABD özellikle Kuveyt ‘in, üyesi olduğu Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) tarafından korunup, kollanması gerektiğini söyleyip duruyor.

Binlerce askeri var
Ortadoğu’dan tamamen çekildiği söylenemez tabii. ABD’nin bölgedeki ittifak ilişkileri elbette sürecek. Ortadoğu’da 60 bine yakın askeri mevcut bir kere. Yedi Ortadoğu ülkesinde askeri üsleri var. Pentagon 2017 Kasım ayında bir rapor yayınlamıştı. Buna göre ABD’li asker ve sivillerin sayısı söz konusu yılın ilk çeyreğinde 54 bin 180’di. Az sayı değil bu. Katar’da örneğin, Al Udeid Hava üssü ABD’nin bölgedeki en büyük üssü. Burada yaklaşık 10 bin ABD askeri bulunuyor.

Rusya ile Çin’in ABD hava savunma sistemini delebilecek Mach-5 hiper-sonik silahları ve balistik füzeleri arttırmak için çalıştıkları iddiaları var. ABD’nin buna karşı önlemler peşinde olduğu, çekilmenin bu anlamda mantıklı olabileceği anlaşılıyor. Çekilen patriotların ABD tarafından yeniden geliştirileceği de ABD Savunma Bakanı tarafından açıklandı.

Washington ve İsrail, ABD’nin herhangi bir savaşta İsrail’in füze savunmasını destekleme konusunda bir anlaşma yaptılar. Bu çerçevede ABD’nin ilk üssü ülkenin güneyine açıldı. Bu patriotların çekileceği ülkelerden daha stratejik, daha önemli bir konumlanma ABD açısından.

Tabii yine de bu çekilmenin iyi olmadığını dile getirenler var. Bunun ABD açısından bir gerileme olduğu, yine ABD açısından sonuçları kötü olabilecek bir savunma eksikliğinin doğabileceği söyleniyor. Öyle mi değil mi göreceğiz ama dediğim gibi bölgede hâlâ güçlü bir ABD varlığı mevcut.

Çektiğini satacak
İşin bir başka yönü daha var tabii. İran’ı bölgede kendileri için İsrail’den bile daha tehlikeli gören Ürdün, Kuveyt ve Bahreyn şimdi geri çekilen ABD patriotlarından doğan savunma boşluğunu nasıl dolduracak peki?

Herhalde şu olacak; bu ülkeler ABD’den yeni, daha güçlü savunma sistemleri satın alacak. ABD için bu çok karlı bir ticaret olacak haliyle.

Trump, berbat bir politikacı ama iyi bir işadamı. Böyle olması gayet doğal.