VR ve inek ilişkisi

Akın KARAHASAN - @tardigradalog

Son dönemlerde gündemde olan ‘‘sanal gerçeklik’’, ‘‘metaverse’’, ‘‘sanal varlıklar’’ gibi sözcükler, mevcut teknolojinin yavaş yavaş sanal ortamda yepyeni dünyaları aralamaya başladığının bir göstergesidir. Her ne kadar günümüzde sanal dünyaların henüz yeni yeni yaratılmaya başlanmış olmasından dolayı sanal gerçeklik gözlükleri (VR gözlükler) ile bu dünyalara kısıtlı bir erişim olsa da, bu gözlüklerin hâlihazırda barındırdığı videolar bile sizi bulunduğunuz konumdan koparmaya yetmektedir.

Gözlüğü takan insanlar, görebilecekleri tüm görüş açılarında VR ekranında gösterilen videoya maruz kaldığından dolayı, gerçek dünyadan referans alabilecekleri bir nokta neredeyse hiç kalmamaktadır. Bu durum, dışarıdan VR gözlüğü takan kişileri gözlemleyen kişiler için bazı komik sahneleri doğurmaktadır. Bunun en yaygın örneği, gözlüğü takan kişilerin sıklıkla dengelerini kaybederek düşmesidir.

Çünkü gözden beyne gelen veri artık sadece o videoda gösterilen parametrelere odaklanmış durumdadır. Bu nedenle artık denge merkeziniz asıl bulunduğunuz yani VR’ı taktığınız odadaki konumuzu algılamaktan ziyade, o sırada videoda izlediğiniz (örneğin) hız trenindeki konumunuza adapte olmaya çalışır. Hâl böyle olunca, VR kullanımı boyunca beyniniz aldatılabilmektedir.

VR ekranında gösterilen video tarafından aldatılan beyin, sadece denge konusunda sorun yaşamaz; aynı zamanda kişinin duygu ve düşüncelerini dâhi etkileyebilmektedir. Artık duygu ve düşünce söz konusu olduğu için, hormonal değişimlerden de bahsedebiliriz: Öyle ki eğer size gösterilen video, korku öğeleri bakımından zenginse, tıpkı korktuğunuz anda vücudunuzda gerçekleşen adrenalin hormonu salınımında meydana gelen kan dolaşımının hızlanması ve kan basıncının artması gibi tepkiler, VR kullanımı sırasında da gerçekleşmektedir. Peki VR gözlükleri ile hormonal değişimleri isteğimiz doğrultuda şekillendirerek herhangi bir işin verimini arttırabilir miyiz?

VR GÖZLÜKLER İNEKLERE TAKILDI!

Daha önce birçok ülkedeki çiftlik sahipleri, teknolojideki değişimleri takip ederek sürülerinin verimini arttırabilecek uygulamalar geliştirdi. Bu uygulamalardan en bilineni, ilk olarak Amerika’da başlayan ve ineklere masaj yapabilen dönen fırça kollardı. İnekler belli bir yolu takip ederek bu fırçaların etki alanına giriyor, böylelikle hem temizleniyor hem de kaşıntılarını gideriyorlardı. Daha sonrasında Avrupa’da sürülerin serbest dolaşımını kontrol eden drone gibi robotların kullanılması, teknolojinin bu alandaki etkinlerinden sadece birkaçıdır.

Tüm bu kullanımların haricinde 2019 senesinde Rusya’da bir çiftlik sahibi, bilişim teknolojileri uzmanları ile bir araya gelerek, ineklere takılabilecek VR gözlük prototipleri geliştirmeyi düşündüler. Bu sayede ineklerin süt verimliliğini çok daha arttırmayı planlıyorlardı. İnekler için VR gözlük üretmek adına VR geliştiricileri, veteriner hekimler ve ineklerin göreceği görüntü için, prodüksiyon danışmanlarıyla işbirliği içinde, inek kafasının yapısal özelliklerini de dikkate alarak, insan VR gözlükleri yeniden dizayn ettiler.

Benzer şekilde ineklerin VR gözlüklerde görecekleri video da prodüksiyon ekibi ile özel olarak hazırlandı. İneklerin renk spektrumunda kırmızı tonlarına daha az, yeşil ve mavi tonlarını çok daha iyi algıladığını gösteren çok sayıda çalışmaya dayanarak, VR geliştiricileri tarafından benzersiz bir yaz tarlası simülasyon programı oluşturuldu.

Düşüncelerini hayata geçirmek için sürü içerisinde rastgele seçilen ineklere geliştirilen VR gözlükler takılarak, ineklerin otlanmaktan ‘‘keyif duyacağı’’ bir yaz günündeki güzel bir manzaraya sahip yeşilliklerin yer aldığı videolar gösterildi. Elde edilen sonuçlar, VR gözlük takan ineklerin takmayanlara göre daha fazla süt verdiğini ortaya koydu.

Hatta ülkemizden de bir örnek bunu destekler nitelikte: Aksaray’da büyük baş hayvancılık ile uğraşan bir çiftlik sahibi ineklerinden birine VR gözlük takarak, onu tıpkı Rusya’daki çalışmada olduğu gibi refaha ulaştırmayı amaçlamıştır. Çalışmasının sonucunda VR gözlük olmadığı zamanlarda süt sağımından 22 litre süt elde ederken, VR gözlük sonrası bunun 27 litreye çıktığını gözlemlemiştir. Elbette buradaki çalışmanın Rusya’daki çalışma kadar kontrollü gerçekleştirilmediğini hatırlatmakta fayda vardır.

Kaynaklar:

1. B.S.E Jonsson. (2001). Results From The Öjebyn-Project. Eleven Years Of Organic Production. The 4th NAHWOA Workshop.

2. Moskova Bölgesi Tarım ve Gıda Bakanlığı. İnekler Için Vr Gözlükleri Moskova Yakınlarındaki Bir Çiftlikte Test Edildi. (28 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 3 Şubat 2022. Alındığı Yer: Moskova Bölgesi Tarım ve Gıda Bakanlığı