Yap-İşlet Santrallarına bir daha "Dur" kararı
KİGEM'in Yap-İşlet yöntemiyle üretim yapacak olan santralların sözleşmelerinin "imtiyaz sözleşmesi" olduğu gerekçesiyle açtığı davalardan İzmir santralların 2005 Temmuz ayında Danıştay 13. Dairesi tarafından yürütmeyi durdurma kararı verilmişti. Yasaya göre idare, kararı engeç 30 gün içinde uygulayacaktı.
Ancak, kararın uygulanması bir yana uygulanmaması için Enerji Bakanlığı'nın talebi üzerine "kamu yararı" gerekçe gösterilerek Bakanlar Kurulu bir "Prensip Kararı" aldı. Kİ-GEM, bu prensip kararı elde edemedi ancak, iptali için Danıştay'a başvurdu. Geçen hafta Danıştay i3.Dairesi, Bakanlar Kurulu'nun almış olduğu Prensip Kararı'na Yürütmeyi Durdurma kararı verdi. Kararda, Yap-İşlet uygulamasını düzenleyen 4283 sayılı yasada, düzenlemeden ve uygulamadan Enerji Bakanlığı'nın sorumlu olduğunu, kararın uygulanmaması için Bakanlar Kurulu'nun lehte ya da aleyhte karar alma yetkisinin olmadığı belirtildi.
Ayrıca, Anayasa'nın 2.maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesinin çiğnendiği ve i38.mad-desinin son fıkrasında yer alan "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez" hükmüne de aykırı olduğu karada yer aldı.
Daha önce santralların sözleşmelerine ilişkin Danıştay 13.Dairesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararına yapılan itirazlar Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından reddedilmişti.
BOTAŞ tarafından yapılan itirazda ilginç noktalar kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. BOTAŞ, İzmir santrallarının yıllık doğalgaz tüketim miktarının çok yüksek olması nedeniyle, söz konusu santralin doğalgaz kullanımının durması halinde, tamamı dışa bağımlı olan doğalgaz arz-talep dengesinin bozularak BO-TAŞ'ın 750 milyon metreküplük bir arz fazlası ile karşılaşacağını, al ya da öde yöntemiyle satın aldığı doğalgazın parasını ödemek zorunda kalacağını itirazlarında ifade etmiş.
TEAŞ'da ise itirazlarında, Türkiye Cumhuri-yeti'nin yüksek hak ve menfaatlerini korumakla yükümlü Bakanlar Kurulu'nun söz konusu santralın faaliyetlerinin durmasının telafisi imkânsız zararlara yol açmasını önlemek amacıyla prensip kararı aldığını vurgulayarak, sözleşme gereği TETAŞ, İzmir Elektrik Üretim Ltd. Şti'ye İzmir Santralı için 2005-2019 yılları arasında yatırım kalemi olarak toplam 1,485,426,526 dolar ödeyecektir. Bu ödemeyi elektrik satın alsa da almasa da ödeyecektir demektedir. Şimdi bu tablodan bakınca bizim elektriği neden bu kadar pahalı kullandığımızı anlamak zor değil. Yargı kararına karşı "Kamu yararı" gözetilerek alınan prensip kararının aslında daha önceden "kamunun zararına" yapılmış sözleşmelerin devam etmesi için alındığı da apaçık ortada.
