Almanya'da virüsün hız kazanması yeniden gündeme getirdi: Bulaşma katsayısı nedir?

Koronavirüs tedbirlerinin gevşetildiği Almanya'da salgının yayılma hızı yeniden arttı. Bulaşma katsayısı pazar günü kritik değer olarak değerlendirilen 1'in üzerine çıkarken, bugün 1,10 olarak belirlendi. Salgının yayılma hızının artınca 'bulaşma katsayısı' da yeniden gündeme geldi

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınına yönelik 'normalleşme' adımları kapsamında önlemlerin gevşetildiği Almanya'da, virüsün yayılma hızı yeniden arttı.

Robert Koch Enstitüsü tarafından yapılan açıklamada, Almanya’da koronavirüs bulaşma oranının cuma gününden bu yana artmaya devam ettiği ifade edildi.

Enstitü, cuma günü 0,83 olan bulaşma oranının cumartesi 1.10’a, pazar günü ise 1.13’e kadar yükseldiğini açıklarken, sayı bugün 1,10 olarak belirlendi.

Yetkililer, yayılmayı önlemek için bulaşma katsayısının mümkün olduğunca düşürülmesi gerektiğini belirtiyor.

Peki, bulaşma katsayısı nedir? Kritik değer kaç? Salgının yayılma hızının tespit edilmesinde tek başına belirleyici etken mi?

BULAŞMA KATSAYISI NEDİR?

Almanya'da bilim insanlarının "reprodüksiyon" olarak adlandırdığı bulaşma veya bulaşıcılık katsayısı, kısaltmasıyla "R değeri" şeklinde ifade ediliyor. Bu katsayı, virüsün yayılma potansiyelini açıklayan en temel kavramlardan biri.

Belirtilen sayının 1’den büyük olması, enfekte kişilerin bu hastalığı en az bir başka kişiye daha bulaştırdığı anlamına geliyor. Bu durum da toplumda hasta sayısının yükselişe geçmesi demek.

Bulaşma katsayısının 1’den küçük olması ise enfekte kişi sayısının giderek azalması anlamına geliyor. Bu durumun matematiksel karşılığı ise 'R n' geçiyor.

1 katsayısı kritik değer olarak değerlendiriliyor.

KATSAYIYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Koronavirüsten önce Ebola, SARS ve grip gibi hastalıklar hakkında da çalışmalar yürüten araştırmacı Adam Kucharski, “Bulaşıcılığın Kuralları: Bazı Şeyler Neden Yayılıyor ve Neden Duruyor” adlı kitabında, bir hastalığın bulaşma potansiyelinin dört değişkene bağlı olduğunu belirtiyor.

DW Türkçe'nin aktardığına göre kitapta, bu değişkenlerin baş harfleri birbiri ardına sıralandığında ise D-O-T-S (Türkçe: Noktalar) adlı kural ortaya çıkıyor. Kucharski'nin aktardığı 4 değişken şöyle:

Süre (Duration): Enfeksiyonun ne kadar sürdüğü, bulaşma katsayısını belirleyen en önemli etkenlerden biri olarak sayılıyor. Bir kişi ne kadar uzun süre hasta kalırsa, diğer insanlara o hastalığı bulaştırma olasılığı da o kadar artıyor. O kişinin çabuk bir şekilde toplumdan izole edilmesiyse, başka insanlara virüs bulaştırmak için daha az zamanının olması anlamına geliyor. Ancak SARS-COV2’yi semptomlar başlamadan 2-3 gün önce kapmış olmak da mümkün. Bu da insanların hastalık taşıdıklarını farketmeden başkalarına virüs bulaştırmalarını kolaylaştıran etkenlerden.

Fırsat (Opportunity): Virüsü bulaştırmak için, enfekte olmuş bir kişinin en az kaç kişiyle temas etmiş olması lazım? Adam Kucharski’ye göre, günde ortalama 5 farklı temas sonucunda virüs bulaşmış oluyor. Bu durum da davranışlarımızı neden değiştirmemiz gerektiğini açıklayan sebeplerden biri. El sıkışmak yerine el sallamak gibi yöntemlerle sosyal mesafelendirmeyi arttırmak, virüsün dolaşımını da azaltmayı sağlıyor.

Bulaştırma olasılığı (Transmission probability): Virüs taşıyan bir kişinin, ikili buluşmalarda da virüsü diğer kişiyle bulaştırma olasılığı yüksek mi? Adam Kucharski ve ekibi, bu tür karşılaşmalarda her üç buluşmadan birinin virüsün bulaşmasıyla sonuçlandığını belirtiyor.

Yatkınlık (Susceptibility): Bu üç koşulun sağlanması durumunda, virüsün bulaştığı insanda tutunup hasta etme olasılığı nedir? Bu zamana kadar hiçbir aşının bulunmadığını ve enfeksiyon oranının yüksek olduğunu göz önünde bulundurursak, bu sorunun cevabının neredeyse yüzde 100 olduğunu söyleyebiliriz. Bağışıklığın artmasıyla birlikte bu oranın düşmesi bekleniyor. Ancak anlamlı bir düşüş olması için, aşının bulunması şart.

"SALGIN HIZINDA TEK ETKEN BULAŞMA KATSAYISI DEĞİL"

Robert Koch Enstitüsü'nün Başkan Yardımcısı Lars Schaade, koronavirüs salgınının hızının tespit edilmesinde bulaşma katsayısının tek başına belirleyici olmadığını belirtti.

Berlin’deki bilgilendirme toplantısında konuşan Schaade, yeni enfeksiyon sayısının bir gün önceki sayılarla karşılaştırılmasının, pozitif test sayısının ve sağlık birimlerinin kapasitesinin de önemli etkenler olduğunu vurguladı.

ALMANYA'DA NORMALLEŞME SÜRECİ

Almanya Başbakanı Angela Merkel’in eyalet başbakanlarıyla yaptığı toplantıdan koronavirüs salgınına karşı alınan önlemlerin büyük bölümünün kaldırılması veya gevşetilmesi kararı çıkmıştı. Hayatın normalleştirilmesi yönünde atılan adımlar 4 Mayıs’tan itibaren başladı. Bu kapsamda ibadet yerleri, bazı okullar, 800 metrekarenin altındaki mağazalar, kuaförler, hayvanat bahçeleri, müzeler, sergiler açıldı.

Toplantıda 1. ve 2. futbol liglerinin mayıs ayı ortasından itibaren başlatılabileceği kararı alındı, Almanya Kulüpler Birliği (DFL) de 16 Mayıs'ta liglerin başlayacağını ilan etti.

Normalleşme süreci kapsamında dün restoranlar, kafeler, dükkanlar ve alışveriş merkezleri gerekli hijyen kurallarına uyulması şartıyla yeniden açıldı.

Açık havada yapılan spor faaliyetlerine ve antrenmanlara sosyal mesafe kurallarına uyulması kaydıyla izin verilen ülkede, çocuklar yeniden parkalarda oynamaya başlarken, okullar ve kreşler haziran ayına kadar kademeli olarak açılacak.

Restoran ve kafeler alınan bazı önlemler kapsamında dün kapılarını müşterilerine açtı. Restoran ve kafelerde masalar arasında 1.5 metre mesafe koşulu getirilirken, aynı masada iki ailenin üyeleri oturabilecek. Garsonlar maske takacak ve müşteri gittikten sonra oturduğu yer dezenfekte edilecek.

MERKEL'DEN 'KURALLARA UYUN' ÇAĞRISI

Almanya Başkanı Angela Merkel, Almanya’da koronavirüs önlemlerinin gevşetilmesinin ardından başlayan normalleşme sürecinde vatandaşlara "Kurallara uyun" çağrısında bulundu.

Merkel, "Salgının yeni bir aşamasına girdik. Rahatlamalara rağmen henüz virüse karşı başarılı olmadık. Bunun için maske takmak ve sosyal mesafe gibi temel kurallara uymamız gerekiyor" ifadelerini kullandı.

Koronavirüs önlemlerinin ardından normalleşmeye geçilmesinin sonuçlarını iki üç hafta sonra belli olacağını belirten Merkel, "Yürürlükte olan kurallara uyarak hem kendinizi hem de çevrenizdekileri koruyun" uyarısında bulundu.

Kaynak: BirGün, DW Türkçe, AA, İHA

Günün Manşetleri için tıklayın