Cemaatlerin miras paylaşım kavgası

Menzil cemaatiyle başlayan cemaatlerin miras kavgası İsmailağa’ya da yansıdı. Cemaatin önemli isimlerinden görülen Cübbeli Ahmet aforoz edildi. Akademisyen İrfan Özet, kavganın iktidar desteğiyle birlikte oluşan ekonomik ve siyasi büyüme etkisiyle olduğunu vurguladı.

Mustafa KÖMÜŞ

İsmailağa Cemaati önceki akşam ‘Cübbeli’ olarak bilinen Ahmet Ustaosmanoğlu’nun aforoz edildiğini açıkladı. Açıklamada yer alan skandal ifadeler dikkat çekse de satır aralarında meselenin aslında net bir şekilde ‘miras kavgası’ olduğu göze çarptı. “Cübbeli Ahmet Hoca, söz ve davranışlarıyla tarikatımıza ve hizmetlerimize zarar veren biri hâline gelmiş” ifadesi de bunun göstergesi oldu. Benzer bir durum uzun süredir Menzil cemaatinde de yaşanıyor. Menzil şeyhinin ölümünün ardından oğulları arasında başlayan miras kavgası aylardır sürüyor. Üstelik bu kavga kapalı kapılar ardında da yaşanmıyor.

Bu cemaatler vakıf adı altında kurumsallaştıkları için iktidardan da aldıkları destekle ekonomik olarak büyüyorlar. Örneğin geçen yıl nisan ayında İsmailağa Camii İlim ve Hizmet Vakfı, “İzin almadan yardım toplama hakkına sahip kuruluşlar” listesine eklendi. Cemaatin umre organizasyonları yapan bir şirketi bulunuyor. Yine AKP döneminde aldığı ihalelerle gündeme gelen Tek-Çelik şirketi de cemaate yakınlığıyla biliniyor. Şirket son olarak Yalova’da bir kentsel dönüşüm ihalesi almıştı. Yine büyük bir kavganın yaşandığı Menzil’de de durum aynı. Özellikle sağlıkta çok etkili olan cemaat FETÖ’den boşalan alanlarda ciddi bir büyüme kaydetti.

Menzil 2005’te bir KOBİ derneği kurdu. Türkiye Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜMSİAD) adı verilen bu dernekle birlikte Menzil, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler arasında hızla örgütlendi. Derneğin son olarak paylaştığı 2018 faaliyet raporuna göre 650 bin kişiyi istihdam etti ve ihracata 3 milyar dolar katkı sağlıyordu. Menzil cemaati Ser Organizasyon şirketi üzerinden de ciddi zenginleşme elde etti. Sağlık Bakanlığı üzerindeki etkisi tartışmalara konu olan cemaat 2012 yılında İstanbul Kurtköy EMSEY isimli hastanelerini açtı. Açılışa dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve bakanlar katıldı. Tarikatın şeyhi Abdülbaki Elhüseyni ölmeden önceki son birkaç yılında zamanının önemli kısmını bu hastanede geçirdi. CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, Menzil’e yakınlığıyla bilinen Ferhat Danışman’ın 2022 yılının şubat ayında 147 milyon liralık Covid-19 testi ihalesini aldığı gündemde geniş yer bulmuştu.

Ekonomi dışında bu cemaatlerin siyaseten etkili olduğu biliniyor. Cemaatin liderinin cenaze töreninde Erdoğan ön saflarda yer almıştı. Menzil ise başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere kamuda birçok kurumda örgütlü. Özellikle son Yargıtay seçimlerinde dahi etkili olduğu konuşuldu. Yine Türk Silahlı Kuvvetleri içinde de örgütlendiği biliniyor. İki cemaat de hemen her seçim döneminde AKP’ye destek açıklıyor.

İKTİSADİ VE SİYASİ BÜYÜMENİN ETKİSİ

Muhafazakâr çevreye yönelik araştırmalarıyla tanınan Akasaray Üniversitesi’nden Doç. Dr. İrfan Özet kavganın siyasi ve iktisadi büyümeden kaynaklandığını vurguladı.

Özet şunları ifade etti: “Cemaatler büyüdükçe, siyasette ve muhafazakâr çevrede karşılıkları arttıkça rekabet keskinleşiyor. Hem İsmailağa’da hem de Menzil’de 2000’den sonra bu anlamda bir gelişme oldu. Tıpkı FETÖ’nün 12 Eylül sonrasında yaşadığı büyüme gibi. Burada kavga biraz ‘Post-halife’ kavgası var diyebiliriz. Aslında bu kavgalar İsmailağa’da cemaatin lideri Mahmut Ustaosmanoğlu ölmeden önce başladı. Üç odaktan bahsedebiliriz burada. Birincisi İsmailağa Camii çevresindeki İsmailağa Camii İlim ve Hizmet Vakfı, biri Marifet Derneği bir diğeri de Cübbeli Ahmet. Burada ana yapı elbette İsmailağa Camii İlim ve Hizmet Vakfı. Bu ana yapı Cübbeli Ahmet’ten rahatsız. Açıklamada da bunu net bir şekilde görüyoruz. Mütevazı eksende kalması istenirken popülerleşmesi bağlamında ciddi bir eleştiri söz konusu.”

“Sembolik, ekonomik ve sosyal sermaye genişlemesi ciddi bir rekabete neden oldu” diyen Özet şöyle devam etti: “Menzil’de de durum böyle. Genişledikçe, büyüdükçe klasik cemaat yapıları değişti. Bu kavga da cemaat içi iktidardan pay almak, imkân alanına ortak olmak istiyorlar. Kavga da böyle yürüdü. Özellikle iktisadi ve siyasi büyüme bunu sağladı.”

Günün Manşetleri için tıklayın