Çin’e karşı yeni ittifak

Ukrayna ve Ortadoğu’da tansiyon yükselirken ABD, jeopolitik rekabetin ve gerilimin arttığı Asya-Pasifik’te yeni ittifak kurma arayışında. ABD, Japonya ve Filipinler’in liderlerinin 11 Nisan’da Washington’da gerçekleştireceği üçlü zirvede yeni ittifaka imza atılacağı iddia edildi.

Dış Haberler

ABD, Ukrayna ve Gazze’de gerilimin giderek arttığı dönemde ekonomik ve jeopolitik rekabeti sürdürebilmek için Pekin’e karşı bölgedeki müttefikleriyle ilişkileri derinleştirmeye çalışıyor. Güney Çin Denizi’nde gerilim artarken Rus Izvestia gazetesine konuşan ABD’li uzmanlar, nisan ayında Washington’da ilk kez bir araya gelecek ABD, Japonya ve Filipinler liderlerinin yeni bir ittifak için imza atacağını iddia etti.

ABD Başkanı Joe Biden’ın, Japonya Başbakanı Fumio Kishida ve Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr ile 11 Nisan’da Beyaz Saray’da bir araya geleceği açıklanmıştı. Görüşmede Güney Çin Denizi başta olmak üzere Asya-Pasifik bölgesindeki güvenlik konularının görüşülmesi de bekleniyor.

Detroit’teki Wayne Devlet Üniversitesi’nden Prof. Saeed Khan, Izvestia’ya yaklaşan üçlü görüşmenin Pekin’in bölgedeki nüfuzunu sınırlamaya yönelik koordineli bir stratejik planın sinyalini verdiğini söyledi. Khan, özellikle AUKUS benzeri bir savunma işbirliği anlaşması mı imzalanacağı, yoksa Çin’e mevzi inşa etmek için inşa edilen dörtlü ittifak QUAD gibi bir şekil alıp almayacağının henüz bilinmediğini belirtse de görüşmenin “bir tesadüf olmadığını” kaydetti.

PROVOKASYON ARTTI

Geçen Hafta Tayvan’ın Çin’e sadece 6 kilometre uzaklıktaki Kinmen Adaları dâhil ABD birliklerinin ülke topraklarında konuşlandırılmasını doğruladığını hatırlatan Khan, bunun Çin’e yönelik provokasyonun yoğunlaştığının kanıtı olduğunu söyledi.

Washinton’daki Amerikan Üniversitesi’nden tarih profesörü Peter Kuznick ise Ukrayna ve Ortadoğu’daki savaşlarla oldukça meşgul olan Beyaz Saray’ın, Çin’i baskı altında tutmak için tüm Asya-Pasifik’i silahlandırdığını belirtti. Ukrayna ve Gazze Şeridi bağlamında ABD’nin “yeteneklerinin sınırında” olduğuna dikkat çeken Kuznik, Çin ile Tayvan arasında olası bir çatışma durumunda Washinton’ın Japonya ve Güney Kore’nin askeri gücüne güvendiğini kaydetti.

BIDEN ÖZÜNE DÖNÜYOR

ABD’nin giderek artan Çin karşıtı politikasının bir kanıtı daha olduğunu belirten Kuznick, “Biden, Dışişleri Bakanı Yardımcısı görevine, ‘bir numaralı Rusya Şahini’ Victoria Nuland’ın yerine ‘1 numaralı Çin şahini’ Kurt Campbell’ı atadı. Bu durum, hem Ukrayna’daki çatışmanın ne kadar kötü gittiğini hem de Biden’ın ‘Çin şahinlerinin üreme alanı’ olan Yeni Amerikan Güvenlik Merkezi’nden (CNAS) yetkililerle çevrelenerek iktidara geldiği gerçeğini vurguluyor” diye konuştu. Kuznick, “Biden, Ukrayna’daki planlar henüz sekteye uğramadan Beyaz Saray’a geliş amacına geri dönüyor” dedi.

Japonya Savunma Bakanı’nın eski danışmanı Ken Jimbo ise, “Özellikle ABD’nin yakın zamanda Filipinler ile savunma işbirliğini genişletmesi, bölgedeki askeri erişimini artırmaya yönelik stratejik niyetinin sinyallerini veriyor. Öte yandan Tokyo da denizdeki yeteneklerini güçlendirerek Manila’yı aktif olarak destekliyor. Bu çok yönlü işbirliği, bölgesel çıkarlara yönelik koordineli bir yaklaşımı gösteriyor” ifadelerini kullnadı.

FİLİPİNLER’DE GERİLİM

Filipinler Dışişleri Bakanlığı, Güney Çin Denizi’ndeki gemilerine tazyikli su sıkılmasının ardından Çin’in Manila Büyükelçiliği yetkililerinin Bakanlığa çağrıldığını ve “saldırgan eylemle” ilgili tepkilerin iletildiğini bildirdi. Çin’e ait gemiler, 23 Mart’ta İkinci Thomas Sığı’nda karaya oturtulan savaş gemisi “BRP Sierra Madre”ye rutin ikmal yapan Filipinler sahil güvenlik gemilerine tazyikli su sıkmıştı. Geminin bölgede yasadışı bulunduğunu savunan Pekin yönetimi, olayın Filipinler’in provokasyonu olduğunu açıklamıştı.

Son olarak ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçen Hafta Filipinler’e düzenlediği ziyarette Çin ile artan gerilimler karşısında ABD’nin Filipinler’i savunma konusundaki “sert kararlılığını” yinelemişti. Filipinler ile ABD arasındaki ilişkilerde son aylarda “olağandışı bir büyüme” olduğunu belirten Blinken, iki ülke arasındaki 1951 tarihli savunma anlaşmasının “çok kapsamlı olduğunu” vurgulayarak Pekin’e gözdağı vermişti.

∗∗∗

PEKİN’DEN ABD MERKEZLİ ÇİPLERE YASAK

Çin ve ABD arasındaki çip savaşlarında yeni perde açıldı. Pekin, AMD ve Intel’e ait ABD işlemcilerinin devlet bilgisayarla-rında ve sunucularında kullanılmasını yasaklayan yönergeler uygulamaya koydu. Yeni kurallar, Microsoft Windows’u ve diğer yabancı veritabanı ürünlerini de yasaklayarak yerli çözümlerin tercih edilmesini teşvik etmeyi hedefliyor. Devlet kurumları artık AMD ve Intel çipleri yerine "güvenilir" yerli yedek parçaları kullanmak zorunda. Listede, her ikisi de ABD’de yasaklanmış olan Huawei ve devlet destekli şirket Phytium’un çipleri de dâhil olmak üzere 18 onaylı işlemci yer alıyor.

∗∗∗

JAPONYA İLE SAVUNMA GÜNCELLEMESİ

ABD ve Japonya, Çin ve Kuzey Kore’ye karşı koymak amacıyla güvenlik anlaşmasında son 60 yılın en büyük güncellemesini planlıyor. Financial Times’ın haberine göre ABD Başkanı Biden ve Japonya Başbakanı Kishida, 10 Nisan’da Beyaz Saray’da yapılacak toplantıda Japon askeri komutasını yeniden yapılandırma planlarını açıklayacak. Japonya’da daha yüksek rütbeli bir ABD subayının atanması gerektiğini belirten Japonya’nın eski Genelkurmay Başkanı Ryoichi Oriki, bunun “Çin ve Güney Kore’ye güçlü bir mesaj vereceğini” belirtti. Öte yandan ABD’nin Japonya’daki askeri birimlerinin modernizasyonu da gündemde.

Günün Manşetleri için tıklayın