Fatsa’nın devrimci belediye başkanı Fikri Sönmez, 39. ölüm yıldönümünde anılacak

Fatsa’nın devrimci belediye başkanı Fikri Sönmez, 39’uncu ölüm yıldönümünde anılacak. “Ben ne yaptıysam halkım için, halkımla birlikte yaptım” diyen Terzi Fikri, halkçı yerel yönetim uygulamalarıyla Türkiye tarihine geçti.

Ordu Fatsa'nın devrimci belediye başkanı Fikri Sönmez, ölümünün 39. yılında da unutulmadı. 4 Mayıs 1985 tarihinde, cezaevinde yaşamını yitiren Fatsa’nın devrimci belediye başkanı Fikri Sönmez, halk komiteleriyle birlikte yönettiği ilçeyi sadece 9 ayda bambaşka bir yer haline getirdi. 

Devrimci Yol’cu Sönmez, 1979’da bağımsız aday olarak girdiği belediye ara seçimlerinde belediye başkanı olarak seçildi. Fatsa'da sosyalist bir yönetim kurduğu gerekçesiyle, 12 Eylül askerî darbesine giden süreçte yapılan bir askerî operasyonla görevinden alındı, işkence gördüğü cezaevinde 47 yaşındayken geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.

Sönmez’in mahkemedeki savunmasında kullandığı, “Ben ne yaptıysam halkım için, halkımla birlikte yaptım” sözleri tarihe geçti.

Sönmez'in çalışmaları, bir sosyalist yerel yönetim deneyimi olarak görüldü ve yerli ve yabancı birçok araştırmaya da konu oldu.

Hakkında kitaplar yazılan ve belgeseller çekilen Fikri Sönmez için Türkiye edebiyatının unutulmaz şairlerinden Can Yücel de şu dizeleri kaleme almıştı: 

"Terzi Fikri öyle bir giysi dikti ki Fatsa'ya

O Gürcü öyle bir gürledi ki arkadaşlarıyla

Noktalar, noktalı virgüller, askeri operasyonlar

Kimseler çıkaramaz Fatsa'nın sırtından!

Emek hakkının sımsıcak çıplaklığını"

ANMA ETKİNLİKLERİ

Devrimci belediye başkanı Fikri Sönmez, ölümünün 39’uncu yılında çeşitli etkinliklerle anılacak.

Bugün saat 17.00’de Ankara’da TAKSAV tarafından düzenlenecek etkinlikte Fikri Sönmez’in sosyalizm anlayışı ele alınacak.

Yarın ise SOL Parti Fatsa’da anma etkinliği düzenleyecek. Saat 13.30’da Fatsa Cumhuriyet Meydanı’nda, 13.45’te ise Yenipazar’da buluşulacak. Terzi Fikri ve mücadele arkadaşları saat 14.00’te Sönmez’in Kabakdağı Köyü’ndeki mezarı başında anılacak.

FİKRİ SÖNMEZ KİMDİR?

1979’da Ordu'nun Fatsa ilçesinde bağımsız belediye başkanı seçilen ve ilçeyi halk komiteleriyle yöneten Devrimci Yol’cu Sönmez, dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ve sağcı medyanın hedef göstermesi sonrası 12 Eylül darbesinin lideri Kenan Evren’in yönettiği ‘Nokta Operasyonu’ ile 11 Temmuz 1980’de gözaltına alınmıştı.

Bundan birkaç ay sonra gerçekleşen darbe koşulları altında cezaevinde tutulan ve işkence gören ‘Terzi Fikri’, 4 Mayıs 1985 günü, 47 yaşındayken kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

Sönmez, 1938’de Ordu’nun Fatsa ilçesine bağlı Kabakdağı köyünde doğdu. Yoksul bir çocukluk geçirdi. İlkokul sonrası bir terzinin yanında çırak olarak çalışmaya başladı.

1960’larla birlikte Türkiye İşçi Partisi’ne (TİP) üye oldu ve aktif siyasete başladı. TİP’in Fatsa’daki örgütlenmesi için çalıştı.

6. FİLO'YA KARŞI EYLEMLERDE YER ALDI

Dev-Genç’le birlikte 6. Filo’ya karşı eylemlerde yer aldı. 1972’de THKP-C davasından yargılandı. Mahir Çayan ve yoldaşlarının Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçışı sonrası Karadeniz’e geçmelerine yardımcı olmakla suçlandı. 2 yıl kadar tutuklu yargılandıktan sonra 1974’te afla serbest kaldı.

Karadeniz bölgesindeki emekçilerin ve köylülerin içerisinde mücadele yürüttü. 1978-79’da “Fındıkta sömürüye son” mitinglerini örgütleyen isimlerden biri oldu.

HALK KOMİTELERİYLE YÖNETTİ

1979’da Fatsa’da, CHP, AP ve MSP’nin iki katı oy alarak bağımsız belediye başkanı seçildi. Fatsa’yı halk komiteleriyle yönetmeye başladı. Komitelerle birlikte “Çamura son” kampanyası, “Fatsa Halk Kültür Şenliği” gibi etkinlikler düzenledi. İlçede yol, su, kanalizasyon gibi sorunların halkın katılımıyla çözülmesi için adımlar attı. Geniş köylü kitlesinin katıldığı fındık mitingleri hayata geçirildi.

DEMİREL HEDEF GÖSTERDİ

1980 Mayıs-Temmuz ayları arasında 50’nin üzerinde kişinin katledildiği Çorum Katliamı sırasında Başbakan Süleyman Demirel tarafından “Çorum’u bırakın Fatsa’ya bakın” ifadeleriyle hedef gösterildi. Operasyon öncesi CHP, MSP, AP ilçe başkanlarının ortak basın açıklaması yaparak “Fatsa’da operasyon yapılacak bir şey yok. Huzur içindeyiz” sözleri yeterli olmadı.

Vali Reşat Akkaya’nın Ordu’ya atanmasıyla birlikte 11 Temmuz 1980’de başlatılan “Nokta operasyonu” ile gözaltına alındı. Hürriyet, operasyondan 2 gün önce “Fatsa’ya nokta operasyonu” başlığıyla harekatı duyurdu. TSK, ilçeye hücumbotlarla denizden baskın gerçekleştirdi. Harekata bir mekanize piyade taburu, üç jandarma komando birliği, il alay komutanlığı takviye birlikler, polis katıldı.

FAŞİSTLERDEN YARDIM

Operasyon sırasında asker ve polislere, yüzlerini maskeyle kapatan faşistler yardım etti. Birçok devrimcinin evleri, bu faşistler tarafından ihbar edildi.

Fikri Sönmez, hayatının geri kalanı cezaevi koşullarında, işkenceyle geçirdi. Sönmez, 4 Mayıs 1985’te Amasya'da cezaevinde geçirdiği kalp krizi nedeniyle yaşama veda etti.

Günün Manşetleri için tıklayın