Bu hafta ne bulduk, ne öğrendik? Adrenalin hormonu ilk kez izole edildi
Canlılardaki en kritik bölümlerden biri olan adrenalin hormonu, ilk kez Japon kimyager Takamine tarafından izole edildi ve saflaştırıldı.
25 Aralık: İlk alt karın ameliyatı
Amerikalı doktor Ephraim McDowell, kliniğine hamileyim diyerek gelen Jane Todd Crawford’un yumurtalığından 10 kiloluk tümor aldı. İlk başarılı alt karın ameliyatı olarak tarihe geçti. Tarih 25 Aralık 1809’du. Crawford, 21 yıl daha yaşadı. Doktor McDowell ise “yumurtalık tomografisinin babası” ve “karın cerrahisinin babası” olarak anıldı. McDowell ayrıca, idrar torbasını tıkayan taşların çıkarılması için litotominin modern cerrahi tekniğini mükemmelleştirdi.
26 Aralık: FM radyoya patent alındı
FM radyonun patenti, Amerikalı mühendis Edwin Howard Armstrong tarafından 26 Aralık 1933 yılında alındı. FM, ‘frekans modülü’nün kısaltmasıdır. Modülasyon yüksek frekanslı bir sinyalin kimi özelliklerinin iletilmek istenen bilgi sinyaline bağlı olarak değiştirilmesidir. Yüksek frekanslı sinyal taşıyıcı denir. Bu sinyal, sinüs veya darbe sinyalidir. Taşıyıcının türü ve taşıyıcının değişen özelliklerine bağlı olarak modülasyonun pek çok türü vardır. Frekans modülasyonunda taşıyıcı sinüs sinyalidir. Yayın yapan tesiste, yani vericide, taşıyıcı sinüs sinyalinin frekansı bilgi sinyaline bağlı olarak değiştirilir. Alıcıda ise bu işlemin tersi yapılır. Yani frekans değişikliği bilgi sinyaline çevrilir. Vericide yapılan işleme frekans modülasyonu alıcıda yapılan işleme ise frekans demodülasyonu denilir.
27 Aralık: Heyecanın kaynağı saflaştırıldı
Japon kimyager Jokichi Takamike, 27 Aralık 1901’de adrenalin hormonunu koyunların ve öküzlerin adrenal bezlerinden başarıyla izole etti ve ilk kez saflaştıran kişi oldu. Adrenalin, böbreküstü bezlerinin iç kısımları tarafından öz bölgede salgılanan bir hormondur. Doğada bu hormonun görevi, organizmayı acil harekete hazırlamaktır. Etkisini, nabzın atışı, kanın iç organlar ve deriden kaslara sevk edilmesi, karaciğerdeki glikojenin glikoza değişmesi ve böylelikle, acil bir enerji kaynağı sağlanması şeklinde gösterir.
Adrenalin ile epinefrin sözcükleri aynı şeyi ifade eder. Epinefrin sözcüğü Yunanca’da “böbreğin üzerinde” demektir. Bu sözcük ilk olarak 1897 yılında Amerikalı John Abel tarafından, böbrek üzerindeki bezlerden toplanan özütlerin tamamını tanımlamak için kullanılmıştır. Adrenalin ise Latince’de “böbreğin üzerinde” demektir. İlk olarak 1901 yılında Takamine tarafından kullanılmıştır.
28 Aralık: Galileo Neptün’ü keşfetti
Galilei Galileo, Neptün’ü keşfeden ilk astronom oldu. Tarihin 28 Aralık 1612 olduğu ifade edilmektedir. Fakat Galileo, Neptün’ün bir gezegen değil, yıldız olduğunu düşündü. Defterlerinde sönük birçok önemsiz yıldızdan biri olarak geçer. Neptün’ü gözden kaybetmeden önce hareketini not aldı. Neptün, Güneş Sistemi’nin sekizinci ve Güneş’e en uzak gezegenidir. Adını Roma Deniz Tanrısı Neptunus’ten alan gezegen, çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en büyük üçüncü gezegendir.