Kimler kıdem tazminatı alabilir?

Değerli Okurlarım! Sizden gelen maillerden ağırlıklı bir kısmı kıdem tazminatı ile ilgili..Bu soruları münferit olarak yanıtlamamın yanı sıra, genel şartlar konusunda gelen okur...

Değerli Okurlarım! Sizden gelen maillerden ağırlıklı bir kısmı kıdem tazminatı ile ilgili..Bu soruları münferit olarak yanıtlamamın yanı sıra, genel şartlar konusunda gelen okur mektuplarına bir rehber olacağı düşüncesiyle bu hafta size kıdem tazminatını anlatacağım:

İşçilerin kıdem tazminatlarını hangi hallerde alabilecekleri 1475 sayılı İş Kanunu"nun 14. maddesinde

belirtilmiştir. Buna göre;

A-)4857 Sayılı İş Yasası kapsamında "işçi" olma koşulu: "hizmet akdine dayalı çalışma", yani "işçi" olmadır. Ancak, Yasaya göre işçi olmak kıdem tazminatı için yetmemekte, İş Yasası"nın 5. maddesinde kapsam dışında tutulan "iş" ve "işyerleri" dışında kalan işyerlerinde çalışan bir işçi olunması gerekmektedir.

B-) Bir yıl çalışmış olma koşulu: Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için en az bir yıllık sürenin doldurulması zorunludur. İşçinin aynı işyerinde aralıklarla veya aynı işverene ait farklı işyerinde çalıştığı toplam sürelere göre kıdem tazminatı alması gerekir. Bir yıllık süre fiilen çalışan süre değil,  işçinin istirahat, izin ve diğerleri gibi hizmet akdinin askıda kaldığı bütün durumları da kapamaktadır. Yani işçinin çalışarak geçirdiği günler yanında, hizmet sözleşmesinin sürmesine karşın çalışmadığı sürelerde göz önünde tutulmalıdır.

C-)Hizmet akdinin 4857 sayılı Yasada belirtilen sebeplerle sona ermesi koşulu: 1475 sayılı İş Kanununa göre hizmet akdinin sona ermesi sebepleri şöyledir:

1-İşveren tarafından işten çıkarılma: İşveren tarafından “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller vb” sebepleri dışında  “Sağlık sebepleri, Zorlayıcı sebepler, İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim süresini aşması” sonucu işinden ayrılan işçi kıdem tazminatını alabilecek hakkı kazanır.

 2- İşçi tarafından haklı sebeplerle işten çıkma: İşçi  “Sağlık sebepleri, Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller vb Zorlayıcı sebepler” ile işinden çıkarılırsa kıdem tazminatını almaya hak kazanır.

3- Askere gitme: İşten ayrıldığının belli edilmesi için askerlik şubesinden alınmış "sülüs"ün işverene verilmesi gerekmektedir.

4- Emeklilik anında: Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla iş sözleşmesini sona erdirmesi sonucu hak eder.

5- Emekli olmadan işten çıkma: 506 Sayılı Kanun"da öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartlar olan sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi isteği ile işinden ayrılan işçi kıdem tazminatını hak kazanır.

6- Kadın işçinin evlenmesi: Kadının evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kendi arzusuyla iş sözleşmesini sona erdirmesi sebebiyle kıdem tazminatını alma hakkı kazanır.

7-Ölüm (İşçinin ölümü ): İşçinin ölümü halinde hak edilmiş tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir. Ölüm sonrası ölen işçinin mirasçılarına yetkili mahkemeden alacakları ölüm ilamı  ile işverene başvurmaları gerekir.

 

OKUR SORULARINA KISA CEVAPLAR;

 Melik Subaşı-(İzmir)Yasal şartları taşıdığınız halde işveren kıdem tazminatı vermeye yanaşmıyorsa, Çalışma Bakanlığına, Bölge Çalışma Müdürlüklerine şikayet dilekçesi verebilir; buralardan da sonuç çıkmazsa ikametgahınıza veya işyerinize en yakın İş Mahkemesine başvurabilirsiniz. Ancak isterseniz direkt olarak mahkemeye de gidebilirsiniz. Yaşadığınız veya çalıştığınız yerde İş Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesine de başvurabilirsiniz.

Hüsna Demir(Sakarya) Hamileyken iş akdiniz feshedilemez. Ama raporlu olup işe gidemediğiniz süre içinde ücretiniz işlemez. Aynı süre içinde işveren, diğer çalışanlarına zam yaparsa, siz de şimdi hamile olduğunuz için işe gidemediğiniz halde, ileride kıdem tazminatını zamlı maaş üzerinden alırsınız.

Ali Özkul (Beykoz): Kıdem tazminatı ile ilgili dava açılabilmesi için işçinin, kıdem süresinin bitim tarihinden itibaren en geç 10 yıl içinde mahkemeye başvurması gerekmektedir. Bu hususta iş kanunlarında bir hüküm olmadığından, Borçlar Kanunu"nun 125. maddesine gidilmektedir

Özge Özgür (Sivas): Davacı sıfatıyla İş Mahkemesinin feshin geçersizliği ve işe iadeye ilişkin kesinleşen kararına istinaden işverene yaptığınız başvuruya olumlu cevap verilmesine rağmen işbaşı yapmamanız durumunda, mahkemece iş sözleşmesini sizin sona erdirdiğinizi kabul edilerek ihbar ve kıdem tazminatı taleplerinizin reddedilmesine neden olur. Mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvurmamanız halinde işverence yapılmış fesih geçerli bir fesih sayılacaktır.

NOT: Değerli Okurlarım!  Sorularınızı da mümkün olduğunca bu köşede cevaplamaya çalışacağım. Sorularınızı cihangiralpay@mynet.com e-mail adresine, gazetemizin "0212 249 8843" numaralı faksına veya “Kemeraltı Cad. No:1-3 Kat:4 Karaköy-İST.” adresine gönderebilirsiniz. Sorularınızın açık, anlaşılır ve ayrıntıları içermesi doğru cevabı almanız açısından önemlidir.

Günün Manşetleri için tıklayın