Cinayetin üstünü ‘düştü’ diyerek örtemezsiniz

Erkeklerin kadınlara uyguladığı şiddet can almaya devam ediyor. Sadece son 2 yılda 93 kadının ‘yüksekten düşerek’ yaşamını yitirdiği ortaya çıktı.

İlayda KAYA

Ülkemizde her gün işlenen kadın cinayetlerinin ardı arkası kesilmiyor. Bu cinayetlerin arasında yüksekten düşmeye bağlı ölümler ispatlanması en zor olanlardan. "Düştü" denilerek delillerin yeterince incelenmemesi ve bu davaların cezasızlıkla sonuçlanması katilleri cesaretlendiriyor. Erkeklerin kadınlara yönelik şiddeti her geçen gün artarken kayıtlara "şüpheli ölüm" olarak geçen pek çok cinayetin sır perdesi aralanabilmiş değil. Son yıllarda "balkondan düşme" nedeniyle yaşamını yitiren kadın sayısında artış gözlemlendi. Son 2 yılda en az 93 kadının "yüksekten düşerek" yaşamını yitirdiği ortaya çıktı. Cinayetten önce bu kadınların çoğunun şiddet gördüğü gerekçesiyle "uzaklaştırma" başvurusunda bulunduğu belirlendi. "Düşerek" hayatını kaybettiği iddia edilen kadınlardan en bilineni Şule Çet. 5 sene önce Ankara’daki bir plazanın 20’nci katından düşerek hayatını kaybeden Çet’in intihar ettiği öne sürülse de aslında vahşi duygularla katledildiği ortaya çıktı. Bu cinayetten sonra şüpheli ölümlerin ardı arkası kesilmedi. Aysun Yıldırım, Duygu Delen, Esin Güneş, Şeyda Yılmaz ve nicelerinin katledilişi basında geniş yer aldı. Kadınların hepsinin intihar etmediği, aslında bir erkek tarafından yüksekten itildiği belirlendi. Kadın kuruluşları ise "Yalnız değilsiniz" diyerek şiddet gören kadınların her zaman yanında olduklarını ve destek olacaklarını söyledi.

Canan Güllü (Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı): 

Kadınlar korkudan kolluğa başvuramıyor. Kadınlar kolluk tarafından koruma altına alınsa belki de böyle bir şüpheli ölümle hayatları son bulmayacak. Ama şimdi erkekler her türlü şiddeti uygulamayı kendinde hak görüyor çünkü ceza almıyor. Böyle yargı kararlarının olduğu ülkede daha çok sayıda bu tarz cinayetlere, intihara zorlanan, yüksekten atılan, katledilen kadın cinayetlerine tanıklık ederiz. Katleden erkeklerin farklı bahanelerini göreceğiz. ‘Ayağı kaydı, pencereden düştü, intihar etti’ bahaneleriyle arka planı araştırılmayan ölümler var. Detaylı incelemeler olmadığı için biz sadece ölümlere tanıklık edeceğiz. Bir cezasızlık iklimi var, önleyici politika yok, toplumsal bilinç geriliyor. Kadın birey olmanın ötesinde ‘cinsel obje’ olarak kalıyor. Ayrıca ‘imdat hattı’mıza son zamanlarda sığınak isteyen kadınlar başvuruyor. Önceden hukuk, psikolojik destek istenirdi. Şimdi dikkat çekecek derecede şiddetin odağından kaçmak isteyen kadınlar var. Kadınlar "Ölürsem bana bunları yaptı" diyerek not bırakıyorlar.

Özlem Özkan (Mor Çatı Gönüllüsü Avukat): 

Bu tip yüksekten düşme ve şüpheli ölüm olarak görülen davalarda en temel sorunumuz ‘ispat’. Bizler faillerin genelde kimler olduğunu biliyoruz. İyi hal indirimi kısmı ise apayrı bir başlık. Ne yazık ki haksız tahrik ve iyi hal indirimi pek çok kadın cinayeti dosyasında uygulanan bir indirim. Faillerin pişman olmayan davranışlarını görmemize rağmen takdiri indirimler aldığını görüyoruz. Dolayısıyla bunun politik bir karar olduğunu düşünüyoruz. Yüksekten düşerek hayatını kaybeden kadın cinayetlerinin üstü örtülüyor. Öncesinde detaylı bir araştırma ve çalışma yapılması gerekiyor. Tanıkların dinlenilmesi, kadınların önceki şikâyetlerinin incelenmesi gerekiyor. Şiddet gören kadınların da tedbir kararı aldırdıktan sonra 1 ay geçmesi halinde tekrar başvurmasnı istiyoruz. Öte yandan Mor Çatı bünyesinde hukuki, psikolojik ve sosyal destek veriyoruz. Sığınak faaliyeti de yürütüyoruz. Türkiye’deki tek bağımsız feminist kadın sığınağını yürütüyoruz. Birliğin ve dayanışmanın önemli olduğunu vurgulamak istiyoruz.

Gülsüm Kav (Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Temsilcisi): 

Şüpheli ölüm olgusu Türkiye’de uzun zamandır var. Şüpheli kadın ölümlerini takip ediyoruz. Her sene 2 dosyamız olurken yıllar içinde giderek artmaya başladı. Bu yeni dönem şüpheli ölümlerde de Şule Çet büyük bir emsal oluşturdu. Şüpheli kadın ölümlerinin devlet tarafından izlenmesi ve tanınması gerektiğini söyleyerek şüpheli ölümleri yok sayan resmi kurumlara karşı varlığını ortaya koyan politik bir mücadele yürütüyoruz. Gerçek ortaya çıkarılmadığında cezasızlık anlamına geliyor. Resmî makamlar bir zamanlar kadın cinayetlerini tanımıyordu ama şimdi mecburen rapor yayımlamak durumunda kalıyorlar. Resmî makamların yayımladığı kadın cinayeti raporlarında şüpheli kadın ölümleri hiç yer almıyor. Yer almayınca da sanki cinayetlerde azalma varmış gibi görünüyor. Çok büyük bir aldatmaca. Aslında artış öyle bir oranda ki kadın cinayetine yaklaşan sayıda şüpheli kadın ölümleri görüyoruz. Bu ölümlerin hepsi cinayet olmayabilir. Biz de gerçek ortaya çıkarılsın diyoruz. Önerimiz ise etkin soruşturma yürütülmesi. Bu İstanbul Sözleşmesi’nin 3’üncü maddesini oluşturuyor. Sözleşmeden imza çekilmesi, şüpheli ölümlere de yansıdı. Dünyanın başka ülkelerinde uygulanan, özellikle Latin Amerika’da model protokol belgesi var. Bir kadın ölü bulunmuşsa ayrıntılı ve özel bir soruşturma yürütülüyor. Ama bizde adı bile geçmiyor. Bunun çözümü mümkün: İstanbul Sözleşmesi’nin 3’üncü maddesini tam uygulamak ve diğer ülkelerde olan uygulanan protokellerdeki evrensel ilkelerden öğrenip bunları Türkiye’de hayata geçirmek. Bu iktidar bunu yapmayacak, gidişattan belli. Önce bu iktidarı değiştirmeli, kadın düşmanları gönderilmeli.

***

Kadın kuruluşları şiddete ve tehdide maruz bırakılan kadınlar için şu önerilerde bulunuyor:

•Yetkili mekanizmalar kadınları korumalı.
•Önleyici politikalarla cezasızlık sistemi ortadan kaldırılmalı.
•Kadın fiziksel görüşmeyi kesmeli, erkekle iletişim avukatlar aracılığıyla gerçekleşmeli.
•Kadınlar istihdam edilmeli, destek olunmalı.
•Talep doğrultusunda kimlikleri gizlenmeli.
•Yargılama sisteminde indirim affı uygulanmamalı.
•Kadınlar için koruyucu önlemler alınarak tehlikeli ortamdan uzaklaştırılmalı.
•6284 Sayılı Yasa uygulanmalı.

***

2021 yılında ‘yüksekten düşerek’ hayatını kaybeden kadınların isimleri:

OCAK

•Selma E.

•Ece Kılıçaslan Acar

•Fatma Kar

•Cennet D.

•Gülten Sokulluoğlu

•Zerda Curka

•Güfran Yeniser

Ece Kılıçaslan Acar, İstanbul, Ümraniye’de Ocak 2021’de balkondan düşerek hayatını kaybetti. Ece Kılıçaslan Acar’ın ölümüne ilişkin olarak gözaltına alınan evli olduğu erkek E. Acar adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. E. Acar’ın geçtiğimiz yıl "Silahıma deterjan bulaştırdın" diyerek Ece Kılıçaslan Acar’ı tehdit ettiği, kadının şikâyetçi olduğu ve şüpheli eş hakkında 2 ay süreyle uzaklaştırma kararı çıkarıldığı da ortaya çıktı.

ŞUBAT

•Beril Sert

•Ayşe Özgecan Usta

•Nejla Akmaz

•Güner Tekin

MART

•Sevcan Demir

•Ayten Sevim

•Öncel Öner

•Rümeysa Sena Kara

NİSAN

•Elif Uzundağ

•V.Ü.İ.

•S.D.

MAYIS

•Vuslat Tüşümel

•Bahar Buzluk

HAZİRAN

•Şebnem Köker

•Anzelika Sraufant

•Raziye Ebru Erciyes

•Elif Çakal

•Hülya Karabulut

Kayseri’nin Kocasinan ilçesinde, beden eğitimi öğretmeni Raziye Ebru Erciyes, Haziran 2021’de 11’inci kattaki evlerinin balkonundan düşerek hayatını kaybetti. Güvenlik kamerasına yansıyan görüntülerde, evli olduğu Hasan Devran Erciyes’in düştükten sonra başına geldiği ve polisleri görünce binaya kaçtığı görüldü. Gözaltına alınan Erciyes, çıkarıldığı mahkemece serbest kaldı. Daha sonra Erciyes hakkında müebbet hapis cezası istemiyle dava açıldı. Dava hâlâ sürüyor.

TEMMUZ

•Neşe Özen

•Rabiye Şenoğlu

AĞUSTOS

•İrem Çörten

EYLÜL

•İ.A.

•Ayhan Özden

•Makbule Cansız

•Fatma Göçmen Kaya

•Şenay Kara

EKİM

•Aleyna Ağgül

•Nefes Balkan

•Ünzile Uçak

•Cemre Su Madak

Kocaeli’nin İzmit ilçesi’nde yaşayan trans kadın Nefes Balkan, sevgilisi Tuhanan T. ile tartıştığı sırada, binanın 5’inci katından şüpheli bir şekilde düştü. Balkan, olay yerinde hayatını kaybetti. Tunahan T., kasten öldürme suçundan tutuklandı. 2 yıldır yargılanması devam ediyor.

KASIM

•Demet Özdemir

•İsmi açıklanmayan bir kadın

•İrem Zeynep Aygün

•Şenay Mutlu

ARALIK

•Şifanur *

•Nuket Akar

•Nazife Rana Hayarali

***

2022 yılında ‘yüksekten düşerek’ hayatını kaybeden kadınların isimleri:

OCAK

•Evin Taşar

•Adile Kılınç

•Melike Şahin 

•Ece Baş 

•Şevval Abanoz 

•Kübra Ece 

Yoğun bakım hemşiresi Adile Kılınç, Antep’teki evinde erkek arkadaşının olduğu sırada 4’üncü kattaki evin balkonundan düştü. Kılınç, doktorların tüm müdahalesine rağmen yaşamını yitirdi. Erkek arkadaşı Çağrı Şaşmaz tutuklandı.

ŞUBAT

•Gülden Ç.

•Canan Korkmaz

MART

•Ebru Cızdan 

•Irene Konningen 

•Özge Binnur Oruç 

•Ece Kılıçarslan 

NİSAN

•H.Ç. 

•Melisa Yıldız 

MAYIS

•Ayla Kartal

•Rabia Yaman 

•Saadet Polat 

•Miray Azra Fidan 

HAZİRAN

•İsmi açıklanmayan bir kadın

•Aylin Arslan 

•Yonca Türkmen 

•Leyla Aksu

Oyuncu Yonca Türkman, Haziran 2022’de İstanbul Gaziosmanpaşa’da 15’inci kattaki evinin balkonundan düşerek hayatını kaybetti. Savcılık, şüpheli ölümle ilgili soruşturma başlattı. Fakat bir gelişme olmadı.

TEMMUZ

•Bahar Berber 

•Sofia Olifrenko 

•İsmi açıklanmayan bir kadın

AĞUSTOS

•Hadel Alhadad 

•Kader Keskin 

•Hanife G. 

•Manel Z. Bentchikou 

 EYLÜL

•Ayşe Kıratık

•İsmi açıklanmayan bir kadın

•Nuray Canpolat 

•Aleyna Ayas 

EKİM

•Maha Omar

•Hanife Bayhan 

•İkbal Naz Akyatan 

•Elena Gitlevich 

•Yeliz Yeder Can 

•Raziye K. 

•Nurgül Yiğit 

KASIM

•Seçil Y. 

•Yasemin T. 

•Sema Korkmaz 

•Zeliha Boz 

ARALIK

•Elif Emeksiz

•Meral Ç. 

•M.J.

•Sabina Sadıkova 

•Ceren D. 

Meral Ç., Aralık 2022’de İstanbul’un Esenyurt ilçesinde şüpheli bir şekilde bir binanın üçüncü katından aşağı düşerek hayatını kaybetti. Olay yeri inceleme ekipleri kadının düştüğü balkonda ve evinde incelemelerde bulundu. Süreçle ilgili soruşturma başlatıldı.

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerinden alınmıştır.

Günün Manşetleri için tıklayın