Enflasyonda ‘Şimşek’ etkisi
MB’nin yılsonu hedefi yüzde 36 olmasına karşın enflasyondaki yükseliş devam ediyor. Yıllık enflasyon yüzde 69,8’e ulaştı. Resmi gıda enflasyonu ortalama yüzde 68,5, emeklilerde gıda enflasyonu ise yüzde 84,1 oldu.
Havva GÜMÜŞKAYA
Ekonomi yönetimi her açıklamada, uygulanan kemer sıkma programının işlediğini söylüyor. Pahalılık ise geniş halk kesimlerinin yaşam şartlarını daha da zorlaştırıyor. TÜİK’in açıkladığı yıllık tüketici enflasyonu başta hizmet fiyatlarındaki artışın etkisiyle yükselişini sürdürdü.
TÜİK’in verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) nisanda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 69,80 artış kaydetti. Nisan'da yıllık enflasyon bir buçuk yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Geçen yıl Nisan’da yüzde 2,39 artan aylık TÜFE, bu yıl aynı dönemde yüzde 3,18 arttı.
DÖRT AYLIK TÜFE YÜZDE 20’YE DAYANDI
Yüksek enflasyon başta ücret gelirlerinin erimesine neden olurken memur ve emeklilerin yılın ikinci yarısında alacakları zam şimdiden hesaplamaya başlandı. Dört aylık toplam enflasyon oranı yüzde 18,72 olarak belirlendi.
SSK ve Bağ-Kur emeklileri, dört aylık enflasyona göre yüzde 18,70, memurlar ise yüzde 13,56 oranında zam alacak. Kesin zam oranı, Haziran ayı enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından netleşecek. Bu oran, memur ve emeklilerin maaş zammı hesaplamalarında temel alınacak.
EMEKLİNİN GIDA ENFLASYONU YÜZDE 84,1
DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre resmi gıda enflasyonu ortalama yüzde 68,5 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 84,1 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 78,1 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 89,5 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 107,6 olarak gerçekleşti.
Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 65,5 olurken en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 49,9 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 108 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 50 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koydu.
ENFLASYON TAHMİNLERİN ÇOK UZAĞINDA
TCMB’nin 2024 için yılsonu enflasyon tahmini yüzde 36. Merkez’in tahmin aralıklarında üst bant ise yüzde 42 olarak belirlenmişti. TCMB Başkanı Fatih Karahan, genel kurulda yaptığı konuşmada yılsonu enflasyon beklentileri halen tahminlerinin üzerinde olduğunu açıkladı.
Merkez Bankası eski Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, Merkez Bankası'nın yüzde 36’lık enflasyon hedefinin tutması için yılın kalanında gereken aylık enflasyon değerlerini paylaştı. Kara paylaşımında, "Bugünkü veriden sonra yüzde 36 hedefine ulaşmak için yılın kalanında gereken aylık enflasyon değerleri. Resmi hedefe ulaşmak için resmi enflasyonun yılın kalanında aylık ortalama yüzde 1,7 olması gerekiyor" dedi.
KAMU EMEKÇİSİNİN KAYBI BÜYÜYOR
Büro Emekçileri Sendikası Araştırma Merkezi (BES-AR), kamu emekçilerinin enflasyonunu hesapladı. Araştırmanın sonuçlarına göre BES TÜFE’de bir önceki aya göre yüzde 4,30, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 102,80 artış gerçekleşti. BES-AR’ın hesaplamasına göre ise 2024 yılı ilk dört ayında emekçilerin enflasyonu yüzde 22,10 oldu. Hesaplamaya göre kamu emekçileri, 2024 yılının daha ilk üç ayında ücretlerinde 7,10 puanlık enflasyon kaybına uğradı.
Resmi gıda enflasyonu: %68,5
Emeklilerin gıda enflasyonu: %84,1
En düşük gelir grubunun gıda enflasyonu: %107,6
Yıllık enflasyon 1,5 yılın zirvesinde:
∗∗∗
TÜİK İŞÇİNİN EKMEĞİNİ ÇALIYOR
TÜİK, 20 yıl boyunca açıkladığı enflasyon sepetini iki yıldır açıklamıyor. DİSK’in mal sepetinin yayımlanması için yaptığı başvurular, mahkeme kararlarına rağmen reddedildi.
Enflasyon rakamlarının açıklamasının ardından DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ve yönetim kurulu üyeleri TÜİK önüne gitti. Çerkezoğlu, enflasyon madde sepetini açıklamayarak yargı kararlarına uymadığını söylerken TÜİK'ten randevu taleplerine de cevap alınmadığını belirtti.
TÜİK önünde yapılan basın açıklamasında konuşan Çerkezoğlu, 1 Mayıs İşçi Bayramı’nda işçilerin Taksim’e çıkışının engellendiğini hatırlatarak, “Bizlerin Taksim'de olmamızı engellemek demek milyonlarca emekliyi on bin lira emekli aylığıyla yaşamaya mahkûm etmek demektir. Bizlerin Taksim'de olmasını engellemek adaletsiz vergi sistemiyle krizin bütün yükünü işçiye emekçiye yüklemek demektir. Bizler 1 Mayıs'a ve Taksim'e sahip çıktığımız gibi emeğimize, ekmeğimizi sahip çıkmak için mücadelemizi sürdürüyoruz” dedi.
Çerkezoğlu, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon verilerinin uzun bir süredir tartışma konusu olduğunu, rakamların gerçekle ilgisinin olmadığını ifade etti.
Günün Manşetleri için tıklayın