Gazeteciler baskı ve yoksulluk içinde

AKP iktidarının basın emekçilerine yönelik baskıları artarken TGS’nin raporuna göre gazeteciler yoksulluk sarmalı içerisinde. Gazetecilerin yarısından fazlası, daha iyi bir ücret karşılığında mesleğini bırakmaya hazır.

Haber Merkezi

Gazeteciler 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nü baskı, sansür, şiddet, gözaltı, tutuklamanın yanı sıra düşük ücret, uzun çalışma saatleri gibi birçok sorunla geçirdi. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) tarafından hazırlanan 2023-2024 Basın Özgürlüğü Raporu’na göre, gazeteciler basın özgürlüğüne karşı müdahalelerin yanı sıra ekonomik ve sosyal haklarında da birçok sorunla karşı karşıya. Raporda son bir yılda en az 16 gazeteci, gazetecilik faaliyetleri nedeniyle cezaevinde olduğuna dikkat çekilirken 69 gazeteci toplamda 153 saatini gözaltında geçirdi. Son bir yıl içerisinde 52 gazeteci haklarında açılan soruşturmalar nedeniyle ifade verirken 66’sı fiziksel saldırıya maruz bırakıldı, 26’sı ise sözlü olarak tehdit edildi.

Ceza yargılamalarında toplamda 47 yıl 1 ay 24 gün hapis cezalarının verildiğine dikkat çekilen raporda, 31 bin 160 TL para cezasının da kesildiği aktarıldı.

SANSÜRÜN YILI OLDU

TGS’nin raporuna göre, 2023-2024 yılları arasında 5 haber sitesi erişime engellendi. 365 haber içeriği hakkında erişim engeli kararı verildiği ifade edilen raporda, 191 haber içeriğinin içerikten çıkarılmasına, 14 haber içeriğinden ise isim veya fotoğraf çıkarılmasına karar verildiği belirtildi.

Üç konu hakkında “unutulma hakkı” kapsamında karar verildiği aktarılan raporda, “RTÜK tarafından basın yayın kuruluşlarına gazetecilik faaliyetleri nedeniyle 38 ayrı idari para cezasına karar verildi, toplamda 40 milyon 744 bin 956 TL idari para cezası kesildi. 16 defa yayın durdurma kararı verildi. TELE1’in ekranı 7 gün süreyle karartıldı” denildi.

Ekim 2022 ve Nisan 2024 tarihleri arasındaki Sansür Yasası bilançosunun açıklandığı raporda veriler şu şekilde sıralandı:

• 40 gazeteciye toplamda 46 soruşturma açıldı.

• 10 gazeteci gözaltına alındı, 4’ü tutulandı.

• 14 dava açıldı. 5 davada beraat kararı verildi. Bir dava ise 10 ay hapis cezasıyla sonuçlandı.

• 14 soruşturmada takipsizlik kararı verildi, 18 soruşturma devam ediyor.

GAZETECİLER YOKSULLAŞTI

TGS’nin gazetecilerle yaptığı anket sonuçlarına da yer verilen raporda, sendikaların bulunmadığı işyerlerinde basın emekçilerinin ücretlerinin yoksulluk sınırının altında kaldığına dikkat çekildi. Anket sonuçlarının bir kısmı şu şekilde sıralandı:

• Katılımcıların yaklaşık yarısı, geçinmek için ailesinden maddi destek almaktadır

• Temel ihtiyaçlarını karşılamak için aylık en az 30 bin TL’ye ihtiyaç duymaktadır

• Gelirlerinin büyük bir bölümü barınma, ulaşım ve gıdaya harcanmaktadır

• Gazetecilerin yarısından fazlası, fırsatı olsa daha iyi bir ücret karşılığında gazeteciliği bırakmaya hazır

ÖZGÜRLÜK KALMADI

Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) 2024 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre, Türkiye 180 ülke içerisinde 158. sırada yer aldı. Bir önceki yıl 165. sırada olan Türkiye, medya özgürlüğü açısından kendisine “çok vahim” kategorisinde yer bulabildi.

Türkiye’nin 158. sıraya yükselişi, Hindistan, Azerbaycan, Rusya, Belarus ve Bangladeş gibi ülkelerin son bir yılda kayıp vermesinden kaynaklanıyor. RSF’nin endeksine göre 2023’te 100 üzerinden 33,97 puan toplayan Türkiye, 2024’te 31,6’lık bir oranla yetinmek zorunda kaldı. RSF bildirisinde, “Erdoğan'ın partisinin yeniden seçilmesi endişe kaynağı. Türkiye, gazeteci tutuklamayı, sistematik online sansür ve yargı kontrolüyle medyayı zayıflatmayı sürdürüyor” tespitine yer verildi.

∗∗∗

3 MAYIS MÜCADELE GÜNÜDÜR

Basın meslek örgütleri tarafından yapılan açıklamalarda, tutuklu gazetecileri serbest bırakılması gerektiğine dikkat çekildi. Açıklamaların bir kısmı şu şekilde:

• TGC: “Gazeteciler bedeller ödeseler de kamuoyunu aydınlatmaktan geri durmayacaklar. Basın ve düşünceyi ifade özgürlüğünden söz edebilmek için haberin özgürce dolaşabildiği, cezaevindeki meslektaşlarımızın serbest kaldığı bir toplum olmalıyız.”

• ÇGD: “Bugünü yasaklar, baskılar, sansür, oto sansür, tutuklamalar, açlık sınırında ücretler, güvencesizlik eşliğinde karşıladık. Ancak meslektaşlarımız gazetecilik ısrarını sürdürüyor çünkü biliyorlar ki demokrasi ile basın özgürlüğü birbirini besler.”

• DİSK Basın-İş: “Türkiye’de gazeteciler üzerinde artan baskılar medyanın bağımsızlığını tehdit eden ciddi bir sorun haline gelmiştir. Bu uygulamalar, demokratik toplum düzeninin temel taşları şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine zarar veriyor. Basın Özgürlüğü Günü bir mücadele günüdür.”

• TGS: “Basın Özgürlüğü Günü arifesinde haber bültenlerimizde gazetecilerin yoksullaşması yer almıyor! Oysa yoksullaşmamız ve her gün daha çok aşınan haklarımız, yarın ortak geleceğimiz için kritik önem taşıyan haberlerin de yazıl(a)mayacağının garantisidir.”

Günün Manşetleri için tıklayın