Milyonlar açlığa mahkûm edildi

Milyonlar bir kez daha hayal kırıklığı yaşadı. İşçilerin beklentileri karşılanmazken hükümet ve işveren el sıkıştı. Açlık sınırının 710 lira üzerinde belirlenen asgari ücret 8 bin 500 lira oldu. Yaşam maliyeti ise 10 bin 170 TL.

Ekonomi Servisi

Milyonlarca çalışan ve ailesinin merakla beklediği yeni asgari ücret, beklentilerin altında kaldı. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün düzenlenen basın toplantısında asgari ücretin net 8 bin 506 TL olduğunu açıkladı. İşçi kesimini temsil eden Türk-İş basın toplantısında yer almadı. Türk-İş resmi tekliflerinin 9 bin TL olduğunu açıklamış, bu rakamın altında bir ücret belirlenirse masada olmayacaklarını söylemişti. Böylece üç kez toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda taraflar uzlaşmaya varamamış oldu.

Erdoğan, ''Beklenmedik bir durumla karşılaşırsak asgari ücrette ara bir düzenleme yapmaktan kaçınmayız'' ifadelerini kullandı.

2023 yılında uygulanacak asgari ücret brüt 10 bin 8 TL oldu. Net 8 bin 500 TL olan asgari ücrette temmuz ayına göre asgari ücretteki artış yüzde 54,7 seviyesinde gerçekleşti. 1 Ocak 2023 itibarıyla 6 ay işverene çalıştırdığı her bir asgari ücretli için 250 lira doğrudan destek verilecek.

Rakam, Türk-İş’in araştırma sonuçları dikkate alındığında açlık sınırının 713 TL üzerinde, yoksulluk sınırının ise 16 bin 864 TL altında kaldı.

TÜİK YİNE GÖREVİNİ YAPMADI

TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, asgari ücretin oy çokluğuyla, işveren ve hükümet temsilcileri tarafından belirlenmesinin ardından açıklama yaptı. “Asgari ücret çalışmalarında işçi kesimi öncelikle ‘çalışanların kendileri ve aileleri için insana yakışır bir gelir’ elde etmeleri için çaba göstermiştir” denilen açıklamada işçi tarafının taleplerinin dikkate alınmadığı vurgulandı.

Anayasa’daki asgari ücretin tespitinde ‘çalışanların geçim şartları’ göz önünde bulundurulması hükmü hatırlatılan Türk-İş açıklamasında, TÜİK’in bu konuda bir çalışma yapmaktan kaçındığına vurgu yapıldı.

GEÇİNMEK MUCİZEYE DÖNÜŞTÜ

DİSK Yönetim Kurulu adına Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu da “İktidarın emeği ucuzlatmaya yönelik bilinçli politikalarıyla işçi, emekçi, emekli, dar gelirli milyonlar için geçinmek neredeyse bir mucizeye dönüşmüştür” ifadelerini kullandı.

Çerkezoğlu, yaptığı açıklamada “İşverenlerin ve hükümetin elbirliğiyle milyonları yoksulluğa mahkûm ettikleri, zenginin daha zengin, yoksulun daha yoksul olduğu bu düzen değişmelidir. Ülke kaynaklarının nasıl kullanılacağına, neyi üreteceğimize, nasıl üreteceğimize ve nasıl bölüşeceğimize dair söz ve karar sahibi olacağımız bir düzeni, yani emeğin Türkiye’sini inşa etmek mümkündür ve insanca yaşamaya yetecek bir asgari ücret de bu mücadelenin bir parçasıdır” dedi.

Yüksek enflasyon dönemlerinde asgari ücret yılda 4 defa belirlenmesi gerektiğini savunan Çerkezoğlu, “Tüm emek gelirleri en az asgari ücret oranında artmalıdır. En düşük emekli aylığı asgari ücret düzeyine yükseltilmelidir” diye konuştu.

***

BİRKAÇ AYA YENİDEN SAPTANMASI GEREKECEK

“Açıklanan asgari ücret önümüzdeki şubat-mart aylarında tekrar açlık sınırına düşmüş olacak. O açıdan beklentinin ya da olması gerekenin çok altında. Komisyon asgari ücreti televizyondan öğrendi. Komisyon’un asgari ücreti belirlemesi ve açıklanması gerekirken Türkiye’de iş hukuku sisteminde olmayan bir yolla bugünkü görüntüde olduğu gibi açıklandı. Bu da asgari ücretin açıklanma biçiminin de hukuksuz olduğunu gösteriyor. Yani, masada ve komisyonda müzakere edilen bir şey yok. Türkiye’de pek çok alanda olduğu gibi asgari ücret ve iş hukuku alanında da artık kurumlarda hukuk işletilmiyor.

Prof. Dr. Aziz Çelik, Çalışma Ekonomisi Uzmanı

Aynı konuşmada ‘Gerek olursa bir kere daha artıracağız’ denildi. Bu da aslında enflasyonda beklenilen kadar bir düşüş olmayacağını gösteriyor. Zaten düşecek olan enflasyon oranı, fiyatlar düşmeyecek. Dolayısıyla, önümüzdeki aylarda da işçiler, çalışanlar alım gücünün düştüğünü hissedecekler. Bir fiyat düşüşü olmayacak. Birkaç ay içinde asgari ücretin yeniden saptanması gerekecek. Bir işçinin yaşam maliyeti 11 bin liraya yaklaştı. Bu seviyedeki bir ücretin geçinmek açısından mümkün olmadığı ortada.”

***

ASGARİ ÜCRET ANCAK GERİDEN GELİYOR

“Açıklanan asgari ücret AKP hükümetinin 2022'de göz göre göre sabit gelirle çalışanlara yarattığı akut fakirleşmenin devam edeceğinin netleşmesi. Enflasyonu kontrol altına alan politikalar yerine rant yaratan ekonomi politikaları sonucu enflasyonla beraber açlık sınırı yükselirken, asgari ücret ancak geriden geliyor, alım gücü eriyor, refah payı elde edilmiyor. Asgari ücret Türkiye’de çalışan kesimin neredeyse ortalama ücreti haline gelirken, yaratılan istihdam kölelik düzeni anlamına geliyor. Önümüzdeki aylarda enflasyonda hız yapay baskılanan TL sonucu baz etkisiyle düşerken fiyat artışlarının devam edecek olması açıklanan asgari ücret seviyesinin 2023 ilk çeyrek sonlanmadan yine açlık sınırının altına inmesiyle sonuçlanacak.”

Güldem Atabay, Ekonomist

***

PATRON-İKTİDAR EL ELE

Hükümet, bir kez daha işçi tarafını dışlayarak asgari ücreti belirledi. Asgari ücret, normal şartlarda Türk-İş, TİSK ve Çalışma Bakanlığı temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'ndaki görüşmeler neticesinde belirleniyor ve kararlar oy çokluğu ile alınıyor.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda, geçen yıl Aralık ayı ve bu yıl Temmuz ayındaki ara zam dahil olmak üzere, 2000 yılından bu yana alınan 23 asgari ücret kararından 6’sında oy birliği sağlandı.

İşçi tarafı 15 kez saptanan asgari ücrete itiraz ederken bu yıllara ilişkin asgari ücret düzeyi hükümet ve işveren tarafının işbirliği ile saptandı.

İşçi kesimi 2000 ve 2009 yıllarında iki kez komisyon toplantılarına ve 2019 yılında ise oylamaya katılmadı. İşverenler ise sadece iki kez asgari ücret miktarına itiraz etti.

***

OVP’YE GÖRE DOLAR BAZINDA GERİLEYECEK

Dolar bazında asgari ücret şu anki kurla 455 dolara çıktı. Ancak Orta Vadeli Plan'daki (OVP) 2023 ortalama dolar kurunun 21,5 TL olduğu dikkate alınırsa 8 bin 500 TL'lik rakam yıl içinde 395 dolara gerileyecek.

***

ASGARİ ÜCRETLE ALINAN ALTIN SAYISI AZALIYOR

Asgari ücret sadece döviz karşısında değil altın karşısında da dramatik ölçüde değer kaybediyor. 2003’te asgari ücretin yıllık tutarı ile 25 altın alınırken yeni asgari ücretle 14,2 altın alınabiliyor.

***

BirGün TV asgari ücretin sokaktaki yansımasına mikrofon tuttu:

"•Enflasyon düşmediği ve zamlar bitmediği sürece yapılan zammın hiçbir anlamı yok. Alım gücü artırılmalı.

•Seçim yaklaştığında 2’nci zammı yapıp oy devşirmeye çalışacaklar. Bize geldiğinde para yok.

•Asgari ücret 8 bin 500 lira olsa ne olacak. Bir su bile 20 lira olmuş. Ellerini vicdanlarına koysunlar."

Günün Manşetleri için tıklayın