Veriler sanayide sömürünün son 8 yılda katmerlendiğini gösteriyor: Üretim artıyor ama işçi payını alamıyor
İşçiler 2012’ye göre yüzde 51 daha fazla üretirken birim ücret aynı dönemde sadece yüzde 14,8 arttı. İşçiler daha çok çalıştı, daha çok üretti; ama bu üretim artışından payını alamadı. Sanayide sömürü yoğunlaştı.
EMEK SERVİSİ
Ücretler ve verimlilik arasındaki makas hızla açılıyor. İşçiler daha fazla üretiyor; ancak bu verimlilik artışı ücretlere yansımıyor. DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) raporuna göre, işçi başına işgücü verimi 2012 yılından bu yana yüzde 51,1 artarken birim ücret sadece yüzde 14,8 arttı.
MAKAS AÇILIYOR
Toplam sanayide birim ücret ve birim verimlilik endeksi, yıllık ve çeyrek dönemlik olarak Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) tarafından, ‘Türkiye Ekonomisinde Haftalık Gelişmeler ve Genel Görünüm” raporlarıyla açıklanıyor. DİSK Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR), SBB’nin açıkladığı eylül ayı verilerini analiz ederek hazırladığı rapor, verimlilik artışının işçilerin ücretlerine yansıtılmadığını ortaya koyuyor.
Buna göre, 2012 yılından bu yana verimlilik ve ücretler arasında açılma eğiliminde olan makas, bu yılın ikinci çeyreğinde de açılmaya devam etti. 2012 yılı birinci çeyreği ile 2020 yılı ikinci çeyreği arasında sanayide işgücü verimi yüzde 51,1 oranında artarken, reel ücretlerdeki artış yüzde 14,8 düzeyinde kaldı.
SALGINDA VERİMLİLİK ARTMIŞ
2012 yılı 100 kabul edildiğinde (Tablo 1), ücret artışlarının genellikle verimlilik artışının altında seyrettiği net biçimde görülüyor. Özellikle 2018 krizi ile birlikte büyük bir fark yaşanıyor. Örneğin 2018 yılının son çeyreğinde Saatlik İşgücü Verimi Endeksi 133,5 değerindeyken, Reel Birim Ücret Endeksi 2012 seviyesinin de altına düşerek 96,6 düzeyine geriliyor.
Raporda bir diğer dikkat çeken nokta ise şu: 2019 yılının ikinci çeyreğinde 133,6 olan birim verimliliği, salgına rağmen bu yılın ikinci çeyreğinde 151,1’e yükseliyor. Oysa aynı dönemde ücretler 113,7’den 114,8’e çıkıyor. Buna göre verimlilik son 1 yılda 17,5 puan artarken reel ücret sadece 1 puan artmış. 2020’nin ikinci çeyreği itibariyle verimlilik ve reel ücretler arasındaki fark ise 36,3 puana ulaşmış durumda.
***