Fırtına daha başlamadı

Ben, bu "dünya ekonomisi resesyona giriyor" konusunu yeterince işledim, okurları sıkmayayım, biraz başka konuları ele alayım dedim ama "dünya ekonomisi resesyona giriyor" konusu manşetlere sıçradı. Dolayısıyla aynı konuya devam.

Bazı gazeteler "kara pazartesi" başlıkları attılar. Neredeyse tüm borsalarda yüzde 6-7 civarında düşüşler oldu. İMKB'deki düşüş daha da fazla. Oysa Türkiye ekonomisi resesyo-nun etkisini reel düzeyde henüz hissetmedi. Çünkü daha evvel de söylediğim gibi bizim ihracatımız esas olarak Avrupa'ya yönelik. Reel ekonomiye yönelik etkileri önce Latin Amerika ve Uzak Doğu hissedecek. Kara Pazartesi tabir edilen gelişmelerin tüm haberlerde yer alan sebeplerine o haberlerde yer almayan ve bence daha da önemli olan bir başkasını ilave edeyim: Türk Loydu Başkanı dostum Mustafa İnsel'den öğrendiğime göre büyük şileplerin mal taşıma oranlarında yüzde 50 civarında beklenmedik düşüşler olmuş. Bu, imalat sanayisi siparişlerinde çok ciddi düşüşler olduğu anlamına gelir ve reel ekonomilerde beklenen üretim azalmalarının oldukça güvenilir bir işaretidir.

İçine girmekte olduğumuz sarmalı şöyle özetleyebiliriz: ABD konut piyasasından etkilenen finansal kurumlarda ciddi iflas tehlikesi belirdi. Bunun yarattığı korku reel ekonomileri etkiledi. Bu sefer finans kesimi bundan da etkilenecek. Böylece kredi batağı korkuyu getirecek, korku daha çok kredi batağı yaratacak, korku daha da artacak ve böyle birbirini besleyerek gidecek. Bu finansal bir paniğe dönüşür mü, bilemeyiz. Ne var ki talep azalması nedeniyle ciddi üretim azalmalarına yol açacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.

Resesyonun kaynağı ABD ekonomisi olduğuna göre orada alınmasına başlanan tedbirler durumu kurtarır mı? Bence kurtarmaz. Yine daha evvelki yazılarımda belirttiğim gibi faiz indirimleri bir işe yaramayacak, yaramıyor. Tersine doların değerini daha da düşürecek, bu da resesyonun daha da derinleşmesinden başka işe yaramaz. Nitekim ABD yetkilileri bunu sezmiş olmalı ki daha kapsamlı paketler açmaya çabalıyorlar. Kapitalizm yine para ve maliye politikası araçlarıyla resesyon-la baş etmeye çalışıyor ve yine yanıldığını anlayacak. Fren tutmuyor, piyasalara para en-jekte etmekle ve vergileri azaltmakla durumu az zararla kurtarabileceklerini sanıyorlar... Beyhude... Dahası, şu anda olan sadece kara bulutların yoğunlaşması. Sağanak başladığında "kara pazartesi" diyenler o günü bile mumla arayacaklar korkarım.